99 เปอร์เซ็นต์คือภาพที่ถูกขโมยไป!! ช่างภาพหนุ่มสัญชาติไทย ถูกช่างภาพสาวชาวสวิส ฉกภาพที่อัปโหลดไว้บนโลกออนไลน์ไปแอบอ้างชื่อเป็น “เจ้าของภาพถ่าย” ส่งเข้าประกวด ตลกร้ายกลับคว้ารางวัลระดับโลกหลายรายการ มือกดชัตเตอร์ตัวจริงมารู้ทีหลังถึงกับงง ใช้ภาพคนอื่นส่งเข้าประกวดคืออะไร!!? แถมนี่ไม่ใช่ครั้งแรกของมือฉกรายนี้อีกต่างหาก กระหน่ำวิจารณ์ข้ามโลก ผิดทั้งจิตสำนึกคนส่งภาพเข้าประกวด ทั้งรายการประกวดที่ไม่ตรวจสอบให้ดีก่อนแจกรางวัล!!
โหลดถูกวิธี แต่ประกวดผิดวิธี!!
[ภาพที่ถูกอ้างสิทธิไปใช้ประกวด จนได้รางวัลรายการ MIFA]
“รูปผม แต่ฝรั่งแอบเอาไปประกวด ได้รางวัลระดับโลก ขอแบ่งสัก 4-5 แสนแนเด้อ 99% ใน portfolio เป็นรูปผม” หลังจากโพสต์ของช่างภาพอิสระวัย 37 อย่าง ไผ่-ศศินทร์ ทิพชัย ถูกเผยแพร่ออกไปผ่านเฟซบุ๊ก "Sasin Tipchai" ข้อมูลดังกล่าวก็ถูกแชร์ออกไปมากมาย จนกลายเป็นประเด็นร้อนที่ผู้คนกำลังให้ความสนใจมากที่สุด
สืบสาวราวเรื่องกันจนได้ความว่า ผู้ส่งภาพของไผ่เข้าประกวด คือช่างภาพสาวชาวสวิสที่ชื่อ “Fierz Madeleine Josephine” โดยส่งเข้าประกวดเอาไว้หลากหลายรายการ แต่ที่โด่งดังและส่งให้กลายเป็นประเด็นเดือดที่สุด คือรางวัลชนะเลิศจากรายการประกวดของรัสเซีย "Moscow International Foto Awards (MIFA)" ในสาขาภาพบุคคล/เด็ก (Gold 2017)
[ภาพต้นฉบับ ถ่ายโดย ไผ่-ศศินทร์ ทิพชัย]
[ภาพปรับแต่ง อ้างสิทธิโดย Fierz Madeleine Josephine]
ภาพถ่ายชิ้นดังกล่าว เป็นภาพที่บอกเล่าเรื่องราววิถีชาวบ้านของหญิงชนบท 2 คนที่กำลังนุ่งผ้าถุง ซักผ้าอยู่ในลำธารเล็กๆ ซึ่งเป็นภาพที่ไผ่ถ่ายมันเอาไว้เมื่อประมาณ 2 ปีที่แล้วที่ “น้ำตกท่าลี่” บ้านวังมน ต.บ้านม่วง อ.สังคม จ.หนองคาย เป็นภาพเซตเดียวกันกับภาพเด็กผู้ชาย 2 คนกำลังเล่นน้ำตกกันอย่างสนุกสนาน ซึ่งถูกช่างภาพสาวผู้แอบอ้างรายเดียวกัน หยิบไปใช้ส่งประกวดในอีกหลายรายการด้วยเหมือนกัน
“ก็รู้สึกงงครับ ที่เขาเอาไปประกวดทั้งๆ ที่ไม่ใช่ฝีมือตัวเอง ผมทราบเรื่องนี้จากเพื่อนชาวเกาหลี เขาส่งมาให้ดู มาถามเราว่ารู้จักคนส่งภาพเข้าประกวดไหม ผมเลยเข้าไปดูผลงานตัวเอง”
จึงเป็นที่มาของการโพสต์ขอความช่วยเหลือจากชาวโซเชียลฯ บนเฟซบุ๊กตัวเอง กระทั่งโพสต์ดังกล่าวถูกแชร์จนกลายเป็นประเด็น “ผมอยากเรียนสอบถามคำแนะนำ และความเป็นไปได้ในการดำเนินการทางกฎหมายในเรื่องของลิขสิทธิ์ ขอบคุณสำหรับทุกคอมเมนต์ ด้วยความนับถือ"
[ภาพต้นฉบับ ถ่ายโดย ไผ่-ศศินทร์ ทิพชัย]
[ภาพปรับแต่ง อ้างสิทธิโดย Fierz Madeleine Josephine]
ล่าสุด Hossein Farmani หนึ่งในกรรมการตัดสินของทาง MIFA ได้ส่งอีเมลตอบกลับมาถึงเจ้าของภาพตัวจริงแล้ว โดยระบุว่าการอ้างสิทธิในรูปภาพชุดดังกล่าวของ “ศศินทร์ ทิพชัย” คือข้อมูลที่ถูกต้องตามความเป็นจริง เพราะทาง “Fierze Madeleine” ช่างภาพสาวผู้อ้างสิทธิและนำภาพไปส่งประกวด ได้ออกมายอมรับด้วยตัวเองแล้ว ทางคณะกรรมการจึงได้ดำเนินการลบภาพที่ผิดลิขสิทธิ์ทั้งหมดออกไปเรียบร้อยแล้ว
“ทางผู้อ้างสิทธิกล่าวว่าเธอซื้อภาพนี้มา และคิดว่ามีสิทธิปรับแต่งภาพดังกล่าวแล้วนำมาอ้างสิทธิของตัวเองได้ ทั้งนี้ทางคณะกรรมการ MIFA เห็นว่าเป็นการทำผิดอย่างร้ายแรง จึงรีบสืบสวนภาพต้องสงสัยชุดนั้น และได้ลบออกไปเรียบร้อยแล้ว
มันแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่ทางคณะกรรมการจะตรวจสอบได้ว่า ใครคือเจ้าของภาพนั้นๆ ตัวจริง เว้นเสียแต่ว่าทางเจ้าของภาพต้นฉบับจะเป็นผู้ช่วยตรวจสอบและแจ้งทางเราเอง จึงขอขอบคุณการร้องเรียนของคุณมาในโอกาสนี้”
ถึงแม้ว่าตอนนี้ ผู้คนจะเรียกช่างภาพสาวผู้แอบอ้างสิทธิภาพถ่ายของไผ่รายนี้ว่า เป็น “หัวขโมย” กันอย่างหนาหูทั้งในไทยและในต่างประเทศที่ทราบข่าว แต่เจ้าของภาพกลับให้สัมภาษณ์กับสื่อว่า ไม่อยากให้เรียกว่าอย่างนั้น
เพราะจริงๆ แล้ว เธอไม่ได้ขโมยภาพของเขาไปประกวด แต่เป็นการซื้อและดาวน์โหลดภาพอย่างถูกต้องตามขั้นตอนที่ควรจะเป็น แต่มันผิดตรงที่เธอนำภาพเหล่านั้นไปส่งเข้าประกวด และเขียนบรรยายจนทำให้เข้าใจผิดว่า เธอเป็นคนกดชัตเตอร์เสียเอง และบรรทัดต่อจากนี้คือคำบรรยายในชุดผลงานส่งเข้าประกวดชุดฉาวโฉ่ชุดนี้
[ฝีมือการถ่ายภาพของ ไผ่-ศศินทร์ ในเซตอัลบั้มเดียวกัน]
[ถ่ายโดย ไผ่-ศศินทร์ ทิพชัย]
“ภาพถ่ายชุดนี้ ฉันถ่ายมันด้วยผ่านสายตาของเด็กๆ เหมือนเมื่อครั้งเรายังเด็ก เราอยากที่จะลอง อยากที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่ตลอดเวลา ซึ่งมันมักจะทำให้เราได้รับประสบการณ์ที่น่าตื่นตาตื่นใจเสมอๆ และถึงแม้ทุกวันนี้วัยจะล่วงเลยไป แต่เราก็ควรจะเก็บความเป็นเด็กในตัวเองเอาไว้ เพื่อให้ชีวิตของเรามีชีวา เต็มไปด้วยสีสันสดใสไม่มีวันหมด
และภาพถ่ายชุดนี้ เป็นภาพชุดจากโปรเจกต์ของฉัน ในตอนที่ได้เดินทางไปถ่ายภาพแถวๆ เอเซีย ซึ่งเป็นสถานที่ที่น่าตื่นตาตื่นใจและน่าหลงใหลมาก ฉันจึงได้เลือกโลเกชันนี้เป็นพิเศษ เพื่อให้ภาพถ่ายที่ออกมา สื่อสารเรื่องราวที่น่าประทับใจของสถานที่นั้นๆ ได้ดีที่สุด”
อย่าโบ้ยความผิด! ผู้จัด-ผู้ประกวด
[ภาพที่ได้รับรางวัล และถูกตัดสิทธิแล้วหลังถูกตรวจสอบ]
หลังจากกรณีแอบอ้างภาพถ่ายของช่างภาพฝีมือดีของชาวไทยโด่งดังสนั่นโลกออนไลน์ ก็มีชาวไทยน้ำใจงามคนหนึ่งที่ใช้ชื่อเฟซบุ๊กว่า “Tone'nb Mrsa” ช่วยโพสต์ข้อความร้องเรียนไปยังแฟนเพจ "Moscow International Fotography Awards - MIFA" โดยตรง โดยแนบหลักฐานทุกอย่างไปให้ พร้อมระบุว่าผู้ได้รับรางวัลตามที่ประกาศชื่อบนเว็บไซต์นั้น ไม่ใช่เจ้าของภาพตัวจริง
จากโพสต์ดังกล่าว ส่งให้ทางคณะกรรมการตัดสินในรายการนี้ได้รับทราบความจริง และนำเรื่องไปสืบสวน จนนำมาสู่การตัดสิทธิเข้าประกวด ลบภาพและข้อมูลทุกอย่างออกในที่สุด โดยได้เข้ามาตอบคอมเมนต์ผู้ร้องเรียน และบุคคลบนโลกออนไลน์หลากหลายสัญชาติที่เข้ามาตำหนิการปฏิบัติงานของคณะกรรมการตัดสินเอาไว้ โดยมีใจความดังนี้
[โพสต์ที่ช่วยให้คณะกรรมการใน MIFA ทราบเรื่อง]
“มีสิ่งสำคัญที่อยากแจ้งให้ทราบเกี่ยวกับกรณีนี้คือ เมื่อคุณขายภาพออนไลน์ คุณต้องทำความเข้าใจในข้อตกลงเกี่ยวกับสิทธิการขายภาพอย่างละเอียดด้วย เนื่องจากช่างภาพมือสมัครเล่นหลายคนเข้าใจว่า พวกเขาสามารถซื้อภาพจากเว็บไซต์สต๊อกภาพ นำมาตกแต่งเพียงเล็กน้อย และจากนั้นก็อ้างสิทธิว่าเป็นภาพของตนเองได้
ทุกวันนี้ ยังไม่มีกฎหมายตัวไหนระบุเอาไว้ชัดเจนว่า ต้องปรับแต่งภาพให้เปลี่ยนแปลงไปมากน้อยแค่ไหน จึงจะสามารถเรียกได้ว่ามีสิทธิเป็นเจ้าของในภาพนั้นๆ
ส่วนเรื่องการตรวจสอบนั้น เนื่องด้วยมีผู้ส่งภาพเข้ามาประกวดเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในปีนี้ที่ส่งเข้ามากว่า 1,000 ราย ทางเราจึงไม่สามารถที่จะตรวจเช็กเรื่องลิขสิทธิ์ภาพให้ครบทุกชิ้นงานได้ ยิ่งในยุคที่การปรับแต่งและคัดลอกรูปภาพทำได้อย่างง่ายดาย สำหรับผู้ที่มีความชำนาญในด้านนี้
ทั้งนี้ ทางเราอยากรบกวนให้ผู้ร้องเรียนในกรณีนี้ เข้าไปดูในเว็บไซต์ของเรา จะพบว่ารางวัลประกวดที่คุณเฟียซ ได้รับ เป็นเพียงแค่สาขาย่อยของการประกวดเท่านั้น อย่างไรก็ตาม ล่าสุดทาง MIFA ได้นำผลงานดังกล่าวออกจากเว็บไซต์แล้ว เนื่องจากเป็นภาพที่ได้รับการร้องเรียนจากเจ้าของภาพว่าผิดลิขสิทธิ์”
[ไผ่-ศศินทร์ ทิพชัย เจ้าของภาพตัวจริง]
เมื่อคำชี้แจงของทางผู้จัดการประกวดออกมาในลักษณะดังกล่าว จึงเป็นที่มาของคำตำหนิของผู้ติดตามหลากหลายเชื้อชาติ ที่เห็นตรงกันว่าทางผู้จัดควรแสดงความรับผิดชอบและความชัดเจนให้มากกว่านี้
“กรณีที่เกิดขึ้น ปัญหามันมาจากเรื่องจิตสำนึกของช่างภาพเป็นหลักก็จริง แต่เรื่องกฎกติกาของการประกวดก็ควรระบุเอาไว้ให้ชัดเจนด้วย ในเมื่อการประกวดนี้ขึ้นชื่อว่า “Fotography Awards” ไม่ใช่เหรอ ภาพที่ถูกส่งเข้ามาก็ต้องไม่ใช่ภาพก๊อบปี้เขามาสิ”
“อยากให้ทางผู้จัดการประกวดแสดงความรับผิดชอบมากกว่านี้ นี่ถ้าฉันเป็นคนซื้อรูปของ “แวน โก๊ะ” มา แค่นี้ฉันก็อ้างสิทธิว่าฉันเป็นศิลปินได้แล้วเหรอ กรณีนี้ก็เหมือนกัน”
“บทลงโทษสำหรับผู้กระทำผิดคืออะไร ทางผู้จัดการประกวดไม่เห็นบอกรายละเอียดอะไรเลย จะแบนไปตลอดชีวิต ห้ามส่งภาพเข้ามาประกวดอีกหรือเปล่า? หรือให้จ่ายค่าปรับ? หรือจะปล่อยให้กรณีนี้เป็นอีกหนึ่งกรณีตัวอย่างที่เอาไว้หัวเราะเยาะการประกวดรายการนี้ #MIFA”
“ถึงแม้ทางผู้จัดการประกวดจะออกมาชี้แจงเรื่องอุปสรรคในการตรวจสอบเจ้าของภาพตัวจริงแล้วก็ตาม แต่ส่วนตัวแล้วคิดว่าทางผู้จัดควรเขียนข้อห้ามระบุเอาไว้ในกฎให้ชัดเจนด้วยว่า ภาพที่จะส่งเข้าประกวดได้ ต้องเป็นภาพถ่ายจากฝีมือตัวเองเท่านั้น และผู้ที่นำภาพผู้อื่นมาอ้างสิทธิ จะถือเป็นการทำผิดกฎหมายลิขสิทธิ์หรือไม่ อย่างไร ระบุให้ชัดเจน”
[Fierz Madeleine Josephine ผู้อ้างตัวว่าเป็นเจ้าของภาพ]
ทั้งนี้ เมื่อพูดถึงโทษในการละเมิดลิขสิทธิ์ จะมีความผิดตามมาตรา 4 ในพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537 โดยระบุเอาไว้ชัดเจนว่างานถ่ายภาพคืองานอันมีลิขสิทธิ์ “ผู้มีสิทธิในภาพถ่ายคือผู้ถ่ายภาพ และหากเป็นการถ่ายภาพบุคคล บุคคลตามภาพนั้นเป็นผู้สร้างสรรค์งานอันมีลิขสิทธิ์”
และหากมีการฝ่าฝืนข้อกฎหมายดังกล่าว จะสามารถดำเนินได้ทั้ง 2 ทาง คือ 1.ฟ้องเรียกค่าเสียหาย “ทางแพ่ง” และ 2.ดำเนินคดี “ทางอาญา” โดยกำหนดบทลงโทษเอาไว้อย่างชัดเจน
“ผู้ใดกระทำการละเมิดลิขสิทธิ์ตามมาตรา 31 ต้องระวางโทษ ปรับตั้งแต่ 10,000 - 100,000 บาท”
“ถ้าการกระทำความผิดตามวรรคหนึ่งเป็นการกระทำเพื่อการค้า ผู้กระทำต้องระวางโทษ จำคุกตั้งแต่ 3 เดือน - 2 ปี หรือปรับตั้งแต่ 50,000 - 400,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ”
[ล่าสุด ลบข้อมูลและภาพที่ถูกอ้างสิทธิ ออกจากรายการประกวดเรียบร้อยแล้ว]
ล่าสุด ยังไม่มีคำตอบที่ชัดเจนจากเจ้าของภาพตัวจริงว่า จะจัดการดำเนินคดีทางแพ่งหรือทางอาญาหรือไม่ อย่างไร มีเพียงโพสต์ล่าสุดที่ฝากเอาไว้ผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัวเกี่ยวกับกรณีที่เกิดขึ้นในครั้งนี้
“ขอบคุณทุกกำลังใจ ขอบคุณมิตรภาพดีๆ ขอบคุณทุกการแบ่งปัน ขอบคุณทุกความช่วยเหลือ ไม่มีเพื่อนๆ ก็ไม่มีวันนี้... ขอบคุณจากใจครับผม ทำในสิ่งที่เชื่อ เชื่อในสิ่งที่ทำ ศรัทธา เชื่อมั่นพลังที่อยู่ในตัวเรา สู้ๆ ครับ”
[ผลงานของช่างภาพตัวจริงที่ปรากฏอยู่ใน https://pixabay.com/th/users/sasint-3639875]
ข่าวโดย ผู้จัดการ Live