จากกาแฟต้นแรกของพ่อ สู่ความสุขอันยั่งยืนบนดอยช้าง

จากกาแฟต้นแรกของพ่อ สู่ความสุขอันยั่งยืนบนดอยช้าง
เสียงใบพัดจากเฮลิคอปเตอร์ ลั่นดังกระหึ่มดอย เป็นสัญญาณที่ชาวไทยภูเขาที่อาศัยอยู่บนดอยช้าง อ.แม่สรวย จ.เชียงราย อันประกอบด้วยชนเผ่าอาข่า,ลีซอ,จีนฮ่อ ต่างรู้ดีว่ามีนายทุนรายใหญ่มารับซื้อดอกฝิ่น พืชผิดกฎหมายที่ให้กำไรงอกงามแล้ว ทว่าสภาพผืนป่าที่เคยอุดสมบูรณ์เขียวขจี กลายเป็นภูเขาหัวโล้นถูกแผ้วถาง เพื่อปลูกฝิ่น ครั้นความทราบยังพระเนตรพระกรรณ์ ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9 ธ ผู้มิเคยทรงลืมในทุกข์สุขของราษฎร จึงได้พระราชทานต้นกล้ากาแฟสายพันธุ์อาราบิก้า จำนวน 40 ต้น เมื่อปี พ.ศ.2512 ให้ชาวไทยภูเขาบนดอยช้าง เพื่อให้คนกลุ่มนี้เลิกปลูกฝิ่น แล้วหันมาปลูกกาแฟทดแทน ซึ่งนอกจากจะเป็นการแก้ปัญหาการทำไร่เลื่อนลอย รักษาสภาพป่าต้นน้ำให้มีความอุดมสมบูรณ์แล้ว ยังทำให้ประชาชนมีอาชีพที่ยั่งยืนและมั่นคงบนถิ่นฐานบ้านเกิดของตัวเอง

**เปลี่ยนดอยฝิ่นเป็นถิ่นกาแฟ**

ผ่านมาแล้ว 48 ปีจากต้นกล้ากาแฟต้นแรกของพ่อที่หว่านลงบนผืนดิน วันนี้บนพื้นที่กว่า 30,000 ไร่บนดอยช้างทั่วทั้งพื้นที่ต่างเขียวขจีไปด้วยต้นกาแฟอราบิก้าสายพันธุ์คุณภาพที่โด่งดังไปทั่วโลก ด้วยความมุมานะของกลุ่มเกษตรกรกลุ่มหนึ่งที่อยากให้ชาวไทยภูเขาทุกคนภูมิใจในชาติพันธุ์ของตัวเองที่สามารถปลูกกาแฟจนมีรายได้เลี้ยงตนเองและครอบครัวได้อย่างยั่งยืน จึงได้ทุ่มเททั้งมันสมอง และทั้งสองมือ ในการพัฒนาการผลิตกาแฟตั้งแต่กระบวนการปลูกไปสู่กาแฟในแก้วกาแฟ (Form earth to cup) ซึ่งทำให้กาแฟพระราชทานกลายเป็นกาแฟที่ดีมีคุณภาพระดับโลกเป็นที่รู้จักของผู้คนทั่วโลก ในชื่อ "กาแฟดอยช้าง"เอกลักษณ์กาแฟไทย สุดยอดกาแฟโลก ภายใต้บริษัทดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัด ที่วันนี้มีสมาชิกเป็นเกษตรกรในหมู่บ้านดอยช้างหลายพันครัวเรือน

ปณชัย พิสัยเลิศ กรรมการผู้จัดการ บริษัทดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัด หรืออาเดล อดีตผู้ใหญ่บ้าน หมู่บ้านดอยช้าง หนึ่งในผู้ก่อตั้ง กาแฟดอยช้าง เล่าถึงปณิธานอันมุ่งมั่นที่จะสานต่อพระราชปณิธานของในหลวงรัชกาลที่ 9 ว่า ต้องการทำให้กาแฟดอยช้างมีคุณภาพที่ดีที่สุด และคำนึงถึงชีวิตความเป็นอยู่ของพี่น้องเกษตรกรเป็นหลัก ซึ่งตรงกับแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็ตพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่ทรงมีพระราชประสงค์ให้ชาวไทยภูเขามีอาชีพที่หาเลี้ยงตัวเองและครอบครัวได้และมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

"ในการปลูกกาแฟเกษตกรก็ๆได้น้อมนำแนวพระราชดำริเกษตรแบบผสมผสานมาใช้โดยจะมีการปลูกพืชอื่นๆแซมลงในสวนกาแฟด้วยเพื่อให้เกิดดประโยชน์ในการดำรงชีวิตรสวมถึงสามารถสร้างรายได้ตลอดทั้งปี นอกจากนี้การทำเกษตรแบบผสมผสานยังเป็นการช่วยสร้างป่าไม้ให้เพิ่มขึ้น และสร้างความสมดุลให้กับระบบนิเวศน์ทั้งดินและน้ำอีกด้วย ซึ่งปัจจุบันพื้นที่บนดอยช้างกว่า 30,000 ไร่ ที่เคยเป็นภูเขาหัวโล้นจากการปลูกฝิ่นก็กลายเป็นป่ากาแฟและพืชเมืองหนาวทั้งหมด" ปณชัย เล่าด้วยความภาคภูมิใจ

ส่วนพิษณุชัย แก้วพิชัย ประธานที่ปรึกษา บริษัทดอยช้างฯ กล่าวเพิ่มเติมว่า เรายังดำเนินธุรกิจในรูปแบบชุมชน ยังรวมกลุ่มสร้างความเข้มแข็งด้วยการกำหนดราคากาแฟให้มีมาตรฐาน ซึ่งขณะนี้ราคาผลกาแฟสดหรือการแฟเชอร์รี่นั้นรับซื้อราคาไม่ต่ำกว่า 20 บาทต่อกิโลกรัม ซึ่งเป็นราคาที่รับซื้อสูงที้สดในขณะนี้ อีกทั้งเกษตรกรก็ไม่ต้องเสียค่าขนส่งที่ต้องนำผลกาแฟลงไปขายด้านล่าง อันเป็นการสร้างชุมชนให้เข้มแข็งและทุกคนก็อยู่เป็นสุขบนบ้านเกิดของตัวเอง

**กาแฟไทยมาตรฐานระดับโลก**

แต่กว่าจะได้กาแฟดอยช้าง 1 ถุง 1 เมล็ด คุณภาพก้องโลกอยู่ดั่งเช่นทุกวันนี้ ทีมผู้บริหารทุกคนต้องพิถีพิถันในการคัดสรรเมล็ดพันธุ์ที่คุณภาพดีที่สุด ดังนั้นการสร้างห้องแล็ปที่มีมาตรฐานระดับโลกจึงเกิดขึ้นมา โดยหน้าที่ของห้องแล็ปนั้นนอกจากจะเป็นเสมือนห้องคัดกรองกาแฟสายพันธุ์ใหม่ที่ดีมีคุณภาพตรงใจนักดื่มแล้ว ห้องแล็ปแห่งนีเในปัจจุบันยังกลายเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับผู้สนใจทำธุรกิจกาแฟเลยก็ว่าได้

อนันต์ ปาวา ผู้อำนวยการฝ่าย R&D บริษัทดอยช้าง คอฟฟี่ ออริจินอล จำกัด เล่าให้ฟังด้วยน้ำเสียงสดใสว่า ดอยช้างจะมีการทดสอบกาแฟทุกรอบปีของการผลิตและตรวจสอบซ้ำทุกๆ4เดือน ด้วยการนำกาแฟสารมาคั่วในห่องแล็ป จากนั้นจะทำการ Cupping โดยทีมตรวจสอบคุณภาพอย่างน้อย 3-5 คน ซึ่งกว่าบุคลลากร1ทีมจะทำหน้าที่ทดสอบคุณภาพกาแฟได้นั้นต้องผ่านการฝึกอบรมมาแล้วเป็นอย่างดี จากสมาคมกาแฟชนิดพิเศษ แห่งอเมริกา และยุโรป

"เจ้าหน้าที่จากสมาคจะเดินทาบมาอบรมให้กับห้องแล็ป ปีละ1 ครั้งเท่านั้น ซึ่งการอบรม 1 คอร์ส จะใช้เวลาเพียง 1 สัปดาห์ และเมื่อศึกษาจบแล้ว ก็จะกลับมาเป็นทีมตรวจสอบคุณภาพกาแฟ โดยการตรวจสอบกาแฟจะต้องทำอย่างน้อยตัวอย่างละ5 ครั้ง เพื่อดูความเสถียรของกาแฟ ละให้ได้ผลรับรองที่ถูกต้องและดี"อนันต์ อธิบาย


อนันต์ บอกว่า กาแฟที่ดีนั้นจะต้องไม่มีกลิ่นที่แปลกปลอมปและรสชาติที่ไม่พึงประสงค์ เช่นมีกลิ่นหมักของหญ้าที่เกิดจากกระบวนการผลิต กาแฟที่ดีนั้นต้องมีกลิ่นหอมและรสชาติที่เข้มข้นสัมผัสได้ถึงเนื้อกาแฟ รวมถึงรสสัมผัสหลังการดื่มที่หวานนั่นเอง

นอกจากนี้ภายในห้องแล็ปแห่งนี้ยังได่เปิดเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับผู้ที่สนใจเรื่องการพัฒนาคุณภาพกาแฟ จากพื้นที่การปลูกอื่นๆ ที่นอกเหนือจากพื้รที่บ้านดอยช้าง และสำหรับทุกคนที่เดินทางขึ้นมาเพื่อศึกษาดูงาน และเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการผลิตเพื่อนำไปพัฒนากาแฟของตัวเองอย่างจริงจังต่อไป

นับเป็น 48 ปี แห่งความภาคภูมิใจที่ลูกหลานดอยช้างทุกคนพยายามช่วยกันโอบอุ้มความอุดมสมบูรณ์ให้กลับคืนมาอีกครั้ง นอกเหนือจากความเขียวขจีของต้นกาแฟที่รายล้อมอยู่บนภูเขาทุกลูกบนดอยช้างนั้นก็คือความภาคภูมิใจในชาติพันธุ์ของพี่น้องชาวไทยภูเขา ที่สามารถแต่งชุดประชำเผ่าลงไปพบเจอผู้คนยนพื้นราบได้อย่างไม่อายใคร แล้วพร้อมประกาศก้องให้ทุกคนรู้ว่าฉันคือชาวเขาบน "ดอยช้าง"อันเป็นการสานต่อพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้อย่างยั่งยืน ที่ทำให้ทุกคนมีความพอเพียงในผืนแผ่นดินเกิดของตัวเอง