โลกพิสดารตำนานพิศวง : มหัศจรรย์ 'ลูกมะพร้าว' ผลไม้แห่งศาสนศาสตร์พุทธ+พราหมณ์

"อย่างนี้ต้องเอาน้ำมะพร้าวมาล้างหน้า!!!"

ประโยคนี้ อาจจะเรียกว่าคำพูดสุดฮิตในละครทีวีหรือรายการตลกก็ว่าได้ เพราะมันคือการเปรียบเทียบคนที่กล่าวถึงว่าเป็น 'ศพ' หรือ 'คนตาย'

เพราะตามประเพณีดั้งเดิมของคนไทย โดยเฉพาะงานศพนั้นจะต้องมีการใช้น้ำมะพร้าวเฉาะกันสดๆ เพื่อมาล้างหน้าผู้เสียชีวิตเป็นครั้งสุดท้าย แถมเมื่อล้างเสร็จ เนื้อและลูกมะพร้าวที่เหลือ ยังสามารถนำไปทำนู้นทำนี่ได้เต็มไปหมด จนหลายคนอดแปลกใจไม่ได้ว่า แค่มะพร้าวเพียงลูกเดียว มันจะสารพัดประโยชน์อะไรขนาดนี้เลยเหรอ

แน่นอนว่า เรื่องเหล่านี้ล้วนมีที่มาและมีตำนานเรื่องเล่าอยู่เยอะแยะเต็มหมด แถมแต่ละอย่างก็สัมพันธ์กับชีวิตมนุษย์ชาวพุทธอย่างไม่น่าเชื่อ เพราะเอาเข้าจริงเรื่องนี้ไม่ใช่เพิ่งเกิด แต่มีมาตั้งแต่ก่อนสมัยพุทธกาลแล้วด้วยซ้ำ

เนรมิต ศรีเมือง สัปเหร่อประจำวัดบัวขวัญ เจ้าของสมญา 'สัปเหร่อใส่สูท' ฉายภาพให้บทบาทของมะพร้าวกับงานพิธีกรรมต่างๆ ว่า จริงๆ แล้วเรื่องนี้เป็นกุศโลบายของคนโบราณ ไม่ว่าจะเป็นคนพุทธ พราหมณ์ หรือนับถือผีก็ตาม ที่ตั้งใจจะใช้สอนการใช้ชีวิตทั้งคนอยู่และคนเป็นว่าควรจะมีจิตใจที่บริสุทธิ์ และสะอาดเหมือนดังเช่นมะพร้าว ประกอบกับผลไม้ชนิดนี้เป็นไม้ที่หาได้ไม่ยาก ปลูกตรงไหนก็ขึ้น เพราะฉะนั้นการจะหยิบฉวยขึ้นมาใช้จึงไม่ใช่เรื่องยาก

โดยตามตำนานของศาสนาพราหมณ์ระบุว่า มะพร้าวเป็นผลไม้ศักดิ์สิทธิ์ เป็นเครื่องหมายแห่งความอุดมสมบูรณ์ บางคนเรียกว่า ศรีปาละ ซึ่งแปลเป็นไทยว่า ผลไม้แห่งพระเจ้า บางก็ว่าเป็นตัวแทนของพระผู้เป็นเจ้าโดยชั้นต่างๆ ของมะพร้าว ไม่ว่าจะเป็นเปลือก กะลา เนื้อ และน้ำ ก็เหมือนความสลับซับซ้อนของพระเจ้าที่ยากจะเข้าถึง โดยเปลือกนอกคือส่วนแข็งที่ใช้ในการป้องกันสิ่งชั่วร้ายสิ่งไม่ดี เนื้อในที่หวานหอมเปรียบพระเมตตาของพระองค์ ส่วนน้ำมะพร้าวถือเป็นส่วนที่บริสุทธิ์ที่สุด หมายถึงหัวใจของพระเจ้าที่บริสุทธิ์ ดังนั้นไม่ว่าจะทำพิธีใดๆ ก็ตามจึงจะขาดผลไม้ชนิดนี้ไม่ได้เด็ดขาด ต่อให้เป็นงานมงคลหรืออวมงคลก็ตาม

และเนื่องจากทั้งพุทธและพราหมณ์ต่างมีจุดกำเนิด ณ ที่แห่งเดียวกัน จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่แนวคิดเหล่านี้จะถูกนำมาผสมผสานในพิธีกรรมของพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในงานอวมงคลอย่าง ‘งานศพ’

"ในสมัยก่อน เราถือว่ามะพร้าวเป็นของบริสุทธิ์และสะอาด เพราะฉะนั้นก่อนที่คนตายจะไปเข้าเฝ้าเทพเจ้าที่สรวงสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ก็ต้องทำจิตใจให้สะอาดผ่องแผ่ว ซึ่งก็ต้องหาน้ำที่คิดว่าสะอาดที่สุด หลังจากนั้นเป็นต้นมาแนวคิดแบบนี้ก็แพร่กระจายไปว่า ต้องเอาน้ำมะพร้าวล้างหน้าศพ แต่ถ้าเป็นความเชื่อของสัปเหร่อ การตอกมะพร้าวก็เหมือนเป็นการหย่าขาดจากกันระหว่างชาติมนุษย์กับโลกผี เพราะอยู่คนละโลกกันแล้ว ส่วนน้ำมะพร้าวอ่อน ถือเป็นน้ำที่บริสุทธิ์ เพราะฉะนั้นจึงต้องเอามาอยู่คู่กับพิธีไม่ว่าจะเป็นพราหมณ์หรือพุทธก็ตาม"

โดยตามพิธีศพ 1 งานจะใช้มะพร้าว 1 ลูก ซึ่งกรรมาวิธีในการใช้หลักๆ อย่างแรกก็คือสำหรับล้างหน้าศพ และส่วนที่เหลือก็จะนำมาวางตั้งไว้ที่หน้าพระธรรมหรือพระคัมภีร์ที่เอาไว้สำหรับสวดศพนั่นเอง และบางแห่งก็นำมาทำเป็นน้ำมันมะพร้าว สำหรับจุดเทียนไว้บูชาหน้าศพด้วยซ้ำ

และเมื่อเสร็จพิธี มะพร้าวส่วนใหญ่ก็มักจะถูกนำไปทิ้ง แต่ก็บางส่วนนำไปใช้ประโยชน์ต่อ โดยว่ากันว่า เนื้อมะพร้าวที่หลังจากใช้น้ำล้างหน้าศพ หากใครได้กินจะแก้การนอนกัดฟันได้ หรือนอนกรนได้ แต่ขอพึงจำอย่างหนึ่งที่ตำนานว่าไว้ก็คือ กะลามะพร้าวที่เหลือต้องทิ้งทันที ไม่เช่นนั้นจะกลายเป็นของอัปมงคลโดยทันใด

อย่างไรก็ดี ในมุมของเนรมิตกลับมองต่างออกไปว่า จริงๆ เรื่องนี้ก็เป็นกุศโลบายหรืออุบายในทางที่ชอบอย่างหนึ่งของคนโบราณเช่นกัน เพราะส่วนใหญ่คนนอนกรนหรือนอนกัดฟันจะเป็นเพราะความเครียด ดังนั้นการให้เนื้อมะพร้าวจึงเปรียบเสมือนการเบี่ยงเบนความสนใจวิธีหนึ่งนั่นเอง

"เวลาคนที่กินเนื้อมะพร้าวล้างหน้าศพ ก็มักจะเกิดความระมัดระวัง ไม่พะวักพะวง เวลากินเข้าไปแล้วจิตใจมันก็จะจดจ่ออยู่กับตรงนั้นมากกว่า กลายเป็นความยึดเหนี่ยวใจ จะได้ไม่กัดฟัน"

จากคำอธิบายของผู้เชี่ยวชาญและตำนานอันยาวนานของมะพร้าว คงจะเห็นแล้วว่า ผลไม้ชนิดนี้ไม่ธรรมดาจริงๆ เพราะนอกจากจะอร่อยและทำรายได้ให้แก่ประเทศชาติมหาศาลแล้ว ยังแอบซุกซ่อนคติธรรมเอาไว้มากมายอีกต่างหาก
>>>>>>>>>>
……….
เรื่อง : The Old Dog