โอ้...ดำเนินสะดวก

     
     "คิดถึงมลพิษที่กรุงเทพฯ จัง" ใครคนหนึ่งเปรยขึ้นเล็กๆ ทว่าเรียกเสียงหัวเราะครืนใหญ่ขณะที่ผู้คนที่อยู่ในเรือไม้ กำลังเพลิดเพลินกับการเสพอากาศบริสุทธิ์ ขณะเที่ยวชม "ตลาดน้ำคลองดำเนินสะดวก" จ.ราชบุรี คลองมหัศจรรย์ที่ว่ากันว่า ไม่ว่าเวลาจะผ่านไปแค่ไหน ก็ยังสดใสซาบซ่า สมกับคำที่ทุกคนขนานนามตลาดน้ำแห่งนี้ว่าเป็นสวรรค์ที่อยู่บนผิวน้ำที่น่าเที่ยวเสมอ

     ตลาดในน้ำ
     
     ตลาดน้ำดำเนินสะดวก เผยตัวสู่สายตาชาวโลกในฐานะแหล่งท่องเที่ยวครั้งแรกเมื่อปี 2510 แต่ที่น่าทึ่งกว่าก็คือว่า ภาพวิถีชีวิต ณ เมื่อร้อยปีนั้น 
จนถึงวันนี้บรรยากาศของตลาดน้ำก็ยังคลาคล่ำไปด้วยเรือพายบรรจุสินค้าที่จำเป็นต่อการครองชีพ
     พ่อค้าแม่ค้าสวมเสื้อผ้าโทนสีเข้มแบบชาวสวน ใส่หมวกงอบใบลาน พายเรือเร่ขายแลกเปลี่ยนสินค้ากันเต็มลำน้ำดำเนินก็ยังคงอยู่แทบจะสมบูรณ์ 
    “ส้มโอ หวานๆ…มั้ยจ๊ะ” แม่ค้าที่พายเรือผ่านตะโกนเสียงเหน่อๆ สวนกันไปมาเรียกลูกค้า ฟังไป-มาเสียงที่ว่าคล้ายกับโน้ตสูง-ต่ำของเมโลดี้แห่งคีตกวีMozart
     ไม่เพียงแค่ส้มโอที่นั่งยิ้มแฉ่งอยู่ในเรือให้ผู้มาเยือนได้เลือกกินกันสดๆ 
     นั่น…น้อยหน่า น้อยโหน่งผิวใส  
    โน่น…ชมพู่-กล้วยหอม-กล้วยไข่-แก้วมังกร-มังคุด-ลองกองอวบอิ่มผลใหญ่  
    ไหนจะ…ก๋วยเตี๋ยวเรือแท้ๆ ในความหมายล่องแล่นไปอยู่ในน้ำ…ผิดกับก๋วยเตี๋ยวเรือจอมปลอมแถวอนุสาวรีย์ที่อยู่ริมถนน สนนราคาที่นี่เพียงแค่ชาม 20 บาทเท่านั้น 
    โน่นก็…น้ำตาลสด ที่พิศ-เพ่งจากสีสัน ดูท่าจะสดจริง 
  
     "เอาไหมเคี่ยวเสร็จมาใหม่ๆ เลยจ้า" คุณยายมาดกระฉับกระเฉงเจ้าของเรือน้ำตาลสดว่า ซึ่งจากหน้าตา ท่าทาง น่าจะเป็นเครื่องการันตีให้ นักท่องเที่ยวต่างๆ เบาใจได้ว่า คุณภาพน้ำตาลสดที่ว่าน่าจะ สด...หอม…อร่อยได้เป็นอย่างดี 
      “เราสามารถพบเห็นบรรยากาศเรือขายของล่องอยู่เต็มคุ้งน้ำของตลาดน้ำดำเนินแบบนี้ได้ทุกๆ วัน เพราะมันเป็นวิถีชีวิตของคนดำเนินที่ทำติดต่อกันมานานแล้วเป็นร้อยๆ ปีครับ แม้เดี๋ยวนี้ราคาของจะแพงขึ้นนิดหน่อย” โสภณ มีฉลาด มัคคุเทศก์ หุ่นจ้ำม่ำ รูปร่างเหมือนนักมวยปล้ำญี่ปุ่นอธิบาย 
     ตลาดที่ยกไปอยู่ในน้ำ คือ เสน่ห์ส่วนหนึ่งเท่านั้นที่ผู้มาเยือนควรตื่นแต่เช้า (ซึ่งจะเดินหรือเช่าเรือ โดยสนนราคาเริ่มต้นที่ 400 บาทเพื่อเข้าไปชมสินค้าและวิถีชีวิตใกล้ๆ ก็ได้) คือตั้งแต่ 6 โมงเช้าเป็นต้นไปเพื่อเข้าไปเยี่ยมชม

     อิ่มบุญใกล้น้ำ
    
     อิ่มบุญใกล้น้ำ, เป็นอีกไฮไลต์ที่คนดำเนินอยากจะแนะนำคนเมืองที่ห่างวัดห่างวา ห่างการทำบุญตักบาตร…เมื่อมาดำเนินสะดวก 
   “ทุกๆ เช้ามืดคือตั้งแต่ตี 5 จ้ะ” เจ๊แป๋ว คนเก่าคนแก่ที่อาศัยอยู่ในชุมชนตลาดน้ำคลองลัดพลีอายุกว่า 100 ปี อธิบายด้วยเสียงเหน่อๆ สไตล์คนดำเนินแท้ๆ ว่า นอกจากพระที่เดินรับบิณฑบาตแบบธรรมดาๆ แล้ว
      อีกหนึ่งเอกลักษณ์ของพระสงฆ์ที่นี่คือพายเรือมารับบาตรเหมือนสมัยโบราณ ทั้งนี้ พระที่บิณฑบาตที่นี่มาจาก 2 วัดใหญ่ อย่าง "วัดโชติการาม" กับ "วัดราษฎร์เจริญธรรม" ส่วนพระสงฆ์ที่พายเรือมาตามคลองต่างๆ ที่มารับบาตรนักท่องเที่ยว เป็นพระที่ชาวบ้านก็จะไปนิมนต์ท่านมา โดยท่านจะอยู่ในเรือให้พุทธศาสนิกชนได้ทำบุญตั้งแต่ 6 โมงจนถึง 8 โมงท่านก็จะพายเรือกลับวัด 
       “เรียกว่าในทุกๆ วันสีเหลืองเรืองรองของจีวรแห่งพุทธศาสนาจะลอยเต็มคุ้งน้ำเพื่อให้ญาติโยมทำบุญตักบาตรเหมือนสมัยก่อนเลยจ๊ะ” เป็นเสียงอธิบายที่มีปลายสำเนียงท้ายๆ เหน่อๆ นิ่มๆ 
     
    “สงสัยเรื่องเสียงเหน่อ ของชาวดำเนินไหมครับ” มัคคุเทศก์ หุ่นจ้ำม่ำคนเดิมถาม สไตล์การพูดเหน่อๆ ถือว่าเป็นเอกลักษณ์ของคนดำเนินมาตั้งแต่สมัยโบราณ 
     “ถามว่าแล้วเหน่อแบบราชบุรีเป็นยังไง เหน่อราชบุรี คือหางเสียงจะเหน่อสั้นๆ ไม่เหมือนกับ เหน่อสุพรรณ เหน่อนครปฐม ซึ่งเป็นเสียงที่เสียงที่เหน่อหวานๆ มีการทิ้งช่วงเสียง ส่วน เสียงเหน่อของคนเพชรบุรี และเสียงเหน่อแบบประจวบฯ มันจะเป็นใต้”  
     ดังนั้นจะเป็นเสียงที่เหน่อสั้นห้วนๆ และดุไปเลย ฝรั่งที่ชอบมาเที่ยวที่นี่บางคนบอกว่า เขามาเพราะว่าสำเนียงพูดของคนที่นี่มีเอกลักษณ์…เป็นเอกลักษณ์แปลกดี ฟังแล้วนึกถึงสมัยโบราณ

     ก่อนดำเนินจะสะดวก
     
     อะไรที่ทำให้วิถีของคนดำเนินที่นี่ได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ... ผมว่า นอกจากรอยยิ้มที่จริงๆ และวิถีชีวิตข้าวของของคนที่นี่ ซึ่งยังคงความเก่าอยู่ได้แทบจะสมบูรณ์แล้ว โสภณ บอก น่าจะเป็นเรื่องการเดินทาง 
   “สมัยก่อนกว่าที่ใครจะไปจะมาดำเนินสะดวก ก็ไม่ได้สะดวกแบบวันนี้ เพราะว่าจะมาที่นี่ได้เราต้องไปขึ้นเรือแดงที่ "ท่าเตียน" ซึ่ง “เรือแดง” ที่ว่าก็จะออกวิ่งตรงรี่มาที่นี่เที่ยวแรกราว 6 โมงเช้า และกว่าจะกระดืบๆ มาถึงดำเนินสะดวกก็ราว 6 โมงเย็นเห็นจะได้ครับ” ไม่เหมือนปัจจุบันที่ขับรถไม่เกิน 2 ชั่วโมงก็มาถึงแล้ว
    
    ปัจจุบันการไปเที่ยวตลาดน้ำดำเนินสะดวกมี 2 เส้นทาง 1.ถ.เส้นพระราม 2 และเส้น ถ.เส้นเพชรเกษม ทั้งนี้หากจะให้ฟันธง…ไกด์หนุ่มบอกว่า ถนนเส้นพระราม 2 ไฟแดงน้อย แถมรถราไม่ขวักไขว่ ถนนหนทางน่าจะร่มรื่นกว่าถนนเส้นเพชรเกษม…! 
   
   สุดท้ายในภาวะแหล่งท่องเที่ยวมากมายแบบนี้ ถามว่าทำไมคนต้องมาที่ตลาดน้ำดำเนินสะดวก...? 
  
     “ตลาดน้ำดำเนินสะดวกถือว่ามีความมหัศจรรย์ เพราะตลอดระยะเส้นทางกว่า 32 ก.ม.ของเส้นทาง ซึ่งแยกย่อยคลองได้กว่า 200 คลอง โดยตลอดเส้นทางที่เราพายเรือเข้าไปซอกแซกก็ยังมีวัฒนธรรมเก่าๆ ที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านดีๆ อยู่มากมาย” ไม่ว่าจะเป็น “บ้านเจ๊กฮวดมหาดเล็ก” สถานที่ประวัติศาสตร์สมัย ร.5 ทรงเสด็จประพาสต้น หรือชม “วัฒนธรรมพื้นบ้าน 8 ชนเผ่า”, “หมู่บ้านช้างและลิงที่ดำเนินสะดวก” และ “สวนน้ำตาลบังเละ” ไปชิมน้ำตาลมะพร้าวสดๆ จากดอก ผ่านการเดินทางไปด้วยเรือ 
     อย่างไรก็ดี ทั้งหมดทั้งมวลที่กล่าวมานี่ ชาวดำเนินสะดวกเพียงแค่อยากให้ทุกๆ คนลองมาพิสูจน์ความเก่าที่แฝงความเก๋ด้วยตัวเองสักครั้ง 
     เพราะว่าดำเนินมีดีเหนือสิ่งที่แผ่นพับกระดาษของการท่องเที่ยวระบุเอาไว้ แน่นอน...!

                     **************************

                     Unseen ดำเนินสะดวก-จ.ราชบุรี

O ร้านเล่า ฮวด เส็ง คือร้านไม้เท่ๆ ติดกับริมน้ำ นอกจากขนมปังปิ้ง กาแฟ และคนทำหน้าตาหน้ารักแล้ว ที่นี่ยังมีโปสการ์ดทำมือราคาถูกขายอีกด้วย

O อุทยานหุ่นขี้ผึ้งสยาม, อาคารเชิดชูเกียรติ, ลานพระ 3 สมัย, โบสถ์ปรกโพธิ์ ณ วัดบางกุ้ง ทั้งหมดคือความมหัศจรรย์ Unseen Thailand ของ จ.ราชบุรี 

                                Did You know

O 1,400 ชั่ง เป็นงบประมาณในการขุดคลองแห่งนี้

O ตลาดน้ำปากคลองราชบุรี, ตลาดนัดปากคลองราชบุรี, ตลาดแดง, ศาลาแดง และตลาดนัดหลักแปด คือหนึ่งในหลายชื่อที่คนแถวนั่นเรียก “ตลาดน้ำดำเนิน”