คอนโดฯนก

บ้านเดี่ยว บ้านแฝด คอนโดฯ มีทางเข้า 2 ทาง...ลักษณะที่พักอาศัยเหล่านี้ไม่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อเป็นที่พำนักสำหรับคนทั่วไป แต่เป็นสิ่งประดิษฐ์ที่มนุษย์สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อเป็นที่พักสำหรับนก นอกเหนือจากเศษไม้ใบหญ้าที่นกคาบมาทำเป็นรังตามธรรมชาติ เพื่อที่หลายชีวิตเหล่านี้สามารถคงวิถีชีวิตตามธรรมชาติได้อย่างปลอดภัยและมีอิสระ

ประยูร เสลากุล หรือ ลุงแมค ชายใจดีวัย 63 ปี ย้อนหลังเล่าถึงที่มาที่ไปของการออกแบบบ้านนก จากงานอดิเรกที่พลิกผันกลายเป็นธุรกิจเล็กๆให้ฟังว่า เมื่อก่อนเคยทำงานเกี่ยวกับหลักทรัพย์ต่างประเทศ ต่อมาเกิดปัญหาวิกฤตเศรษฐกิจจึงออกจากงานมาอยู่บ้าน กอปรกับน้องชายเดินทางไปเมืองนอกและมีโอกาสได้เห็นบ้านนกแบบแปลกๆ พอกลับมาก็ได้ทดลองทำ ดังนั้นจึงหันมาจับมือกับน้องชายออกแบบบ้านนก

"จากทำบ้านนก ใช้เลี้ยงนกที่บ้าน พอเพื่อนฝูงมาเยี่ยมเยียนก็นำไปใช้แล้วพูดกันปากต่อปากก็กลายเป็นเม็ดเงินขึ้นมา ตอนนั้นออกจากงานมาอยู่บ้านก็สรรหาออกไอเดียต่างๆ ทำทุกอย่างเพื่ออำนวยความสะดวกสบาย มีแกลอรี่ส่วนตัว วาดภาพ ทำมุมเล็กๆ สำหรับสรรสรรค์กับเพื่อนฝูง เรียกว่าครบวงจรอยู่ภายในบ้าน"

ลุงแมคเดินนำชมสวน ซึ่งตั้งอยู่มุมหนึ่งของบ้าน พร้อมกับเล่าต่อไปว่าโดยส่วนตัวแล้วเป็นคนชอบนก และเลี้ยงนกมาก่อน "เคยเลี้ยงแล้วเผลอไผลเปิดกรงไว้ นกเลยหนีออกหมด เลี้ยงนกภาระเยอะ ต้องคอยทำความสะอาดกรง ล้างมูลนก ดูแลน้ำอาหาร เสียเวลาไปทำงานข้างนอก สู้เลี้ยงแบบธรรมชาติดีกว่า เราก็ไม่ต้องเป็นห่วง แค่โปรยข้าวหรือให้อาหาร นกไม่ต้องอยู่ในกรง เพราะถ้าพูดจริงๆนกมันก็คงอยากอยู่อย่างอิสระ"

ต้นมะม่วงสูงชะลูดให้ร่มเงาแก่พรรณไม้เล็กๆ ไม้เลื้อยแผ่ใบเขียวเข้มกระหวัดยึดเหนี่ยวไปตามความยาวของผนังกำแพง บ้างก็ปล่อยใบจากกิ่งไม้โรยลงมาเกือบจดพื้นไม้ทำเป็นสะพานข้ามเล็กๆราวกับม่าน

นักออกแบบบ้านนกชี้ชวนให้ดูบ้านนกแบบต่างๆ เริ่มตั้งแต่บ้านนกหลังเล็กๆ รูปทรงเรียบง่าย ไล่เรียงเฉดสีต่างๆ สะดุดตาตั้งท่ามกลางไม้ประดับ บ้านนกบางหลังติดอยู่กับผนังกำแพงท่ามกลางหมู่ไม้เลื้อย

"น้องชายดูด้านงานไม้ ส่วนผมมีหน้าที่ดูแลเรื่องสีสัน แรกเริ่มมองเห็นว่าแบบบ้านไม่ค่อยมีสีสันเป็นแบบทึมๆ จึงคิดว่าน่าจะใส่สีสันลงไป ออกแบบเป็นธงนานาชาติ นำเฉดสีของริ้วธงชาติต่างๆนำมาประดับประดาบนบ้านไม้ ผลปรากฏว่ามีสีสันแปลกตาจึงได้รับความสนใจจากลูกค้า" ลุงแมคเล่าถึงผลงานชิ้นแรกๆ

10 กว่าปีแล้วจากที่เคยทำบ้านหลังเล็กๆ รูปแบบเรียบง่ายก็พัฒนากลายเป็น "คอนโดฯนก" บ้านนกหลังเล็กหลายๆหลังเรียงแถวสลับกันขึ้นไป นับได้ถึง 12 ชั้น นอกจากนี้ยังพัฒนาประดิษฐ์ให้มีลูกเล่นต่างๆมากขึ้น

"ไอเดียพัฒนามาเรื่อย ได้จากแมกกาซีนต่างประเทศ บางครั้งได้ไอเดียจากลูกค้าสั่งทำ น้องชายคิดทำก็มีบ้าง พอดีมีเครื่องมือครบก็หาไม้แถวบางโพ วัตถุดิบหาง่าย จากนั้นนำมาผลิตตามแบบที่วางเอาไว้จากการสร้างบ้านหลังเล็กๆ สำหรับนก พัฒนามาเป็นบ้านแฝด และคอนโดมิเนียมหลายชั้น"

นักออกแบบบ้านนกเล่าถึงแรงบันดาลใจในการทำคอนโดฯนกว่า "ได้ไอเดียคอนโดนกจากเมืองนอก จินตนาการว่าคนยังอยู่คอนโดฯเป็นชั้นๆ ได้ นกก็น่าจะอยู่คอนโดฯนกมันอาจจะสนใจบ้างก็ได้ มันก็น่าทึ่งเหมือนกัน จึงสร้างคอนโดฯนกเป็นสีสันขึ้นมา ออกแบบให้สวยงาม เท่าที่ส่งไปก็ยังไม่ได้ถามลูกค้าว่าได้ผลเป็นอย่างไร ตอนแรกที่ทำคิดไว้ว่าน่าจะมีครอบครัวนกมาอยู่อย่างน้อย 12 ครอบครัว เพราะมีกรงนก 12 ชั้น ถ้าพูดถึงว่าจะให้นกอยู่ในคอนโดฯได้ต้องสร้างกรงขนาดใหญ่แล้วใส่คอนโดฯนกใส่เข้าไปให้นกได้อยู่อาศัย แต่ถ้านำมาตั้งไว้ข้างนอกไม่ค่อยมีนกอยู่เต็มทุกกรง"

"บางอย่เล็กและช่องใหญ่ โพรงนกแบบมาตรฐานช่องไม่ใหญ่มาก เพิ่งจะมาทำโพรงเข้าให้กว้างขึ้น อยากจะอำนวยความสะดวกให้นกตัวใหญ่ เผื่อนกเห็นแล้วนึกสนุกอยากจะบินเข้าไป ประเดี๋ยวประด๋าว เข้าไปเกาะแล้วบินออกไป เห็นแค่นี้ก็มีความสุข" นักออกแบบบ้านนกเล่า พลางใช้มือกดไปยังข้างๆ ประภาคารไม้หลังเล็กๆ ก่อนที่แสงไฟภายในประภาคารจะสว่างขึ้นมาางก็คิดแบบเอง นกอยู่ตามธรรมชาติอย่างไรก็ได้ แต่ถ้าอยู่ในบ้านต้องคำนึงเวลานกพลิกตัว ทำ ช่องทางเข้า 2 ช่อง มีทั้งช่อง

นอกจากใช้เป็นที่พักของนก บ้านนกยังถูกดัดแปลงประยุกต์ใช้กับงานอื่นๆ เช่น นำมาตกแต่งสร้างสีสันให้กับสวน หรือดัดแปลงทำเป็นเครื่องใช้ เช่น กล่องกระดาษทิชชู เก็บไวน์ ก๊อกน้ำ

ด้วยเหตุนี้กลุ่มลูกค้าจึงมีหลากหลาย ทั้งกลุ่มแม่บ้าน กลุ่มผู้ประกอบการรีสอร์ตหรือสวนสนุก ที่ซื้อหาไปตั้งไว้ให้นกเข้ามาอาศัย หรือเพียงนำไปตกแต่งบ้าน

"บางคนอยากมาดูว่าเราทำอย่างไร ก็อยากมาชม ให้คำแนะนำได้ มีสวนแล้วเห็นว่าองค์ประกอบเหมาะวางในสวน บางคนเข้ามาเห็นสวนที่เราตกแต่งทำให้เห็นภาพ และได้ไอเดียต่อไปว่าจะนำไปตกแต่งในสวนของเขาได้อย่างไรบ้าง"

เจ้าของบ้านนกบอกว่า ในแต่ละวันสามารถทำบ้านนกได้หลายหลัง และหากรวมขั้นตอนการทาสีบ้านให้สวยงามใช้เวลาประมาณ 3 วัน ส่วนคอนโดฯนกใช้เวลาประมาณ 10 วัน

"แม้ว่าจะนำไปตั้งไว้ในสวนแต่ขั้นตอนการทำต้องวัดให้แม่นยำในการเลื่อยไม้ การทำบ้านนกให้ได้มาตรฐานอยู่ที่เครื่องไม้เครื่องมือเป็นสำคัญ ช่องนกไม่เป็นวงกลมก็ไม่สวย ไม้บางชนิดถูกน้ำขึ้นรา แก้ไขด้วยการลงสีน้ำมัน จากนั้นขัดให้สะอาด แล้วจึงลงสี 2 ชั้น เพื่อเวลาตากแดดตากฝนจะได้อยู่ทน ใช้สีขาวเป็นพื้นจากนั้นเลือกสีตามชอบ เวลาทาสีต้องให้เข้ากับเนื้อไม้จริงๆ ราคาบ้านขึ้นอยู่กับรูปแบบและขนาดของบ้าน ถ้าทั่วไปเริ่มต้นตั้งแต่ 350 บาท คอนโดฯ 3,000 บาท"

ลุงแมคยกแผ่นไม้ภาพนกขึ้นมา พร้อมกับเล่าว่าหลังจากตกแต่งบ้านนกมาหลายแบบก็เริ่มหันมาวาดภาพนกไปบนตัวบ้าน

"ไม่ได้เรียนมาจากไหน อาศัยตามอง สมองสั่ง มือทำ เวลานั่งมีสมาธิแล้ววาดออกมา อีกอย่างเคยเลี้ยงนกมาก่อน มีความผูกพันกับนก เวลานกบินมากินอาหารก็ใช้กล้องส่องดูอยู่ไกลๆ สังเกตเห็นอะไรหลายๆอย่าง เช่น บริเวณตาของนกจะมีจุดเล็กๆน้อยๆ ไม้ที่ใช้แต่เดิมใช้ไม้อัด ตอนนี้เปลี่ยนมาใช้ไม้เก่าๆ เช่น ไม้หลังคา"

จุดเด่นของการตกแต่งบ้านนกเน้นสีสันสะดุดตา อย่างไรก็ตามลุงแมคบอกว่าธรรมชาติยังเป็นสิ่งที่นกโหยหามากกว่า

"ทำบ้านนกให้มีสีสัน บ้านนกก็ชะเง้อดูเหมือนกัน แต่มันคงอยากไปอยู่ตามธรรมชาติของมัน เกาะตามกิ่งไม้มากกว่า นกบางตัวแค่บินมาเกาะตัวบ้าน แต่ไม่เข้าไปนอน เว้นเสียแต่ว่าจะนำบ้านนกไปใส่ไว้ในกรงนก ซึ่งส่วนมากนกขุนทองชอบอยู่แบบนี้ หรืออย่างบ้านนกหลังแรกๆทำเสร็จใส่ไว้ในกรงนกหงส์หยก ซึ่งนกพวกนี้ชอบอยู่บ้านเหมือนกัน แต่ว่าปากมันคมก็จะเจาะไม้เสียหายหมด"

ลุงแมคแนะวิธีการเชิญชวนนกแวะมาเยี่ยมบ้านนก "วางบ้านนกไว้ในสวน บริเวณที่ไม่ค่อยมีคนย่างกรายเข้าไป ถ้าเราอยากเห็นนกก็วางอาหารพวกกล้วยน้ำว้า มะละกอสุกไว้ปากทางเข้าบ้านก็จะมีนกมาจิกกิน"

วิธีการตั้งบ้านนกแบบง่าย เช่น ตั้งบ้านนกให้อยู่สูงขึ้นจากต้นไม้หรือกำแพงประมาณ 2 เมตร หรือสูงเกินกว่าสัตว์เป็นอันตรายแก่นกจะเอื้อมถึง ไม่นิยมตั้งบ้านนกเผชิญแสงแดดหรือตั้งด้านหน้ารับกับทิศทางของลมหรือฝนบ้านนกตั้งอยู่ในบริเวณที่เต็มไปด้วยต้นไม้ช่วยให้นกรู้สึกปลอดภัย

ลุงแมคชี้ให้ดูบ้านทรงห้าเหลี่ยมสีน้ำเงินหลังเล็กๆ ห้อยลงมาจากชายคาบ้าน บอกว่าเป็นบ้านนกที่อาคันตุกะมักจะแวะเวียนมาพักสม่ำเสมอ และเล่าต่อไปว่า อาคันตุกะมักบินมาสร้างสีสันและแวะพักบ้านนกช่วงฤดูผสมพันธุ์ ก่อนจากไปเหลือไว้เพียงเศษฟางกิ่งไม้เล็กๆ

"หมุนเวียนกันไปมา มีทั้งนกท้องถิ่น อย่างนกกระจอก นกกางเขนหัวจุก แวะมาเยี่ยมเยียน นกต่างถิ่นจากนครราชสีมาบินมากินอะไรแถวนี้ก็มีโอกาสได้เห็น แต่ที่เห็นบ่อยๆ มีอยู่ 2 ครอบครัว นกมักมาหลังจากหน้าฝนไปแล้ว พอช่วงหน้าหนาวก็จะพากันมาออกไข่ ช่วงนี้จะบินเข้าบินออก แล้วเคยเข้าหลังไหนก็จะอยู่หลังนั้นตลอดไม่เปลี่ยนแปลง และเราจะไปจับก็ไม่ได้เพราะกลิ่นมือเราจะทำให้นกไม่กล้าเข้าใกล้รัง พอลูกแข็งแรงก็บินออกไป เพิ่งบินออกไป เหลือเศษฟางที่ยังทิ้งไว้"

ตะวันเริ่มบ่ายคล้อย ไรแดดอ่อนๆ จับกิ่งไม้ใบหญ้า บ้านทั้งบ้านไร้ซึ่งสรรพเสียง มีเพียงเสียงเพลงจากเครื่องเสียงดังแหวกอากาศมาเป็นระยะๆ ลุงแมคมองไปบนรั้วซึ่งมีชิ้นส่วนของมะละกอสุกวางกระจัดกระจาย จากนั้นจึงเฉลยว่าบรรดานกท้องถิ่นละแวกบ้านจะออกมาจิกกินผลไม้และส่งเสียงเจี๊ยวจ๊าวกันอีกครั้งในเวลาเย็น

"ให้อาหาร 2 เวลา ช่วงเช้าและเย็น นกมีสัญชาตญาณรับรู้ว่าบ้านไหนใจดี อย่างนกเขาไม่ค่อยใกล้ชิดคน เดี๋ยวนี้พอลุงให้อาหารก็จะเข้ามาใกล้ ห่างกันแค่วาเดียว นกพวกนี้ไปจ้องตาไม่ได้ มันกลัว แต่ถ้าเราให้ไปแล้ววางท่าทางเฉยๆ ทำเป็นไม่รู้ไม่ชี้ คราวนี้นกก็จะมาเรื่อยๆ กระรอกก็มี บ้านผมรอบๆ ตัวธรรมชาติทุกอย่าง เคยเจอสารพัดงู ทั้งงูเหลือม งูเขียว ซึ่งการเลี้ยงนกต้องระวังงูเป็นสำคัญ"

ลุงแมคเผยความในใจด้วยใบหน้าแย้มยิ้มถึงงานอดิเรก การออกแบบบ้านนกว่า "อยู่ที่ใจรักหรือไม่รัก ถ้าทำด้วยใจรักก็สามารถทำไปได้เรื่อยๆ ของพวกนี้ทำให้จิตใจสงบ มีสมาธิ เยือกเย็น เพราะงานพวกนี้เป็นงานละเอียดลออ ไม่ต้องไปคิดอะไรมาก อยู่ข้างนอกสับสนอลหม่าน การจราจรไปไหนแต่ละครั้งติดขัด"

"คนเราถ้าอยู่ในวัยนี้ต้องทำอะไรให้สบายใจ อย่างผมทำหลากหลายสไตล์ บางวันมีเวลาว่างอยากทัศนาจรไปเที่ยว ก็นั่งรถเมล์เล่นไปตามมุมเมืองต่างๆ ออกไปถ่ายรูปบ้าง สะสมของเก่า สร้างทุกอย่างครบวงจรในบ้าน แม้จะมีพื้นที่จำกัดแค่นี้ แต่เราสามารถใช้ประโยชน์ให้เต็มที่ ทั้งงานศิลปะ วาดภาพ ทำบ้านนก ออกไอเดียทำสวน มันก็สบายใจ โดยไม่ต้องออกไปข้างนอก เผื่อใครมาเยี่ยมเยียนก็ได้ไอเดียแนะนำกลับไป"

ออกจากสวนเล็กๆครึ้มไปด้วยต้นไม้ สู่ถนนคอนกรีตขวักไขว่ไปด้วยรถราชนิดต่างๆ สองข้างทางเรียงรายไปด้วยตึกรามอาคารพาณิชย์แข่งกันผุดขึ้นมา พร้อมกับบั่นทอนจำนวนต้นไม้ลดลงไป จนอดคิดไปเองไม่ได้ว่านกเมืองกรุงจำนวนหนึ่งที่บินผ่านตึกระฟ้าเหล่านี้จะต้องบินไกลสักเพียงใดเพื่อที่จะกลับคืนรัง

*********************************

เรื่อง - ศิริญญา มงคลวัจน์
ภาพ - อาทิตย์ นันทพรพิพัฒน์