"ข้าพเจ้ามิได้ชมชอบการร่ำสุรา แต่ข้าพเจ้าชมชอบบรรยากาศในการร่ำสุรา"
ประโยคอมตะที่โกวเล้งรำพึงรำพันไว้ประโยคนี้ ดูเหมือนจะถูกอกถูกใจ คอสุรา ทั้งหลายเป็นอย่างดี ชีวิตยามราตรีของคนกลุ่มหนึ่งจึงวนเวียนหา "บรรยากาศ" ในการร่ำสุรากันอย่างไม่รู้เบื่อหน่าย
แหล่งท่องเที่ยวยามกลางคืนกลายเป็นธุรกิจที่ทำรายได้อย่างงามให้กับบรรดาเจ้าของร้านผู้ใช้ชีวิตท่ามกลางแสงสี ควันบุหรี่ และกลิ่นเหล้า
ครั้งหนึ่ง ถนนสาย RCA (Royal City Avenue) ก็ได้ชื่อว่าเป็นถนนสายบันเทิงที่ยิ่งใหญ่ที่สุดเส้นหนึ่งของประเทศไทย ยามค่ำคืน RCA จะคลาคล่ำไปด้วยหนุ่มสาววัยรุ่นแห่งยุคสมัย แสงไฟหลากสีและเสียงเพลงดังกึกก้องราวกับจะประกาศความยิ่งใหญ่ของ RCA ในยุคนั้น ร้านรวงนับร้อยเปิดประตูยิ้มกว้างต้อนรับนักเที่ยวที่หลั่งไหลเข้ามาอย่างไม่มีวันหมด
ทว่าวันนี้ RCA กลับเงียบเหงา หนุ่มสาวสายเดี่ยวที่เคยเบียดเสียดกันเดินบนถนนสายนี้กลับเหลือเพียงความโล่ง ที่เคว้งว่างจนน่าใจหาย แสงไฟที่เคยสว่างจ้าไปทั่วถนนกลับถูกดับลงทีละดวง ทีละดวง เหลือเพียงแต่ร้านใหญ่ ๆ อย่าง Route66 ,Interstate55 ,โอลด์เล้ง และร้าน Morgan ที่กำลังปิดปรับปรุงใหม่ เพื่อกระตุ้นให้ความเหงาหงอยของ RCAหมดไป
หลายคนสงสัยและตั้งข้อสังเกตว่า หรือตำนานอันยิ่งใหญ่ของ RCA จะต้องปิดฉากลงเสียแล้ว แต่ก็มีอีกหลายคนที่ยังคงหวังให้ RCA ฟื้นคืนชีพกลับมามีชีวิตชีวาดังเดิม
กำเนิดถนน RCA
แรกเริ่มเดิมที RCA ถูกมุ่งหวังให้เป็นแหล่งช็อปปิ้งสินค้าแบรนด์เนมของคุณหญิงคุณนายนักช็อป แต่เมื่อความคิดนี้ไม่สำเร็จ ถนน RCA จึงกลายเป็นศูนย์รวมของร้านขายรถมอเตอร์ไซค์และรถยนต์แทน จนกระทั่งต้นปี พ.ศ. 2538 กิจการร้านค้าบันเทิงและไนต์คลับสำหรับคนเที่ยวกลางคืนจึงได้ถูกเริ่มขึ้น
วรพจน์ ประพนธ์พันธุ์ เจ้าของร้านโอลด์เล้ง หนึ่งในร้านค้าบันเทิงร้านแรก ๆ บนถนน RCA พูดถึงช่วงที่ริเริ่มมาทำร้านเมื่อเกือบสิบปีที่แล้วว่า เวลานั้น ถนน RCA ยังคงโล่งเหมือนถนนร้าง แต่เมื่อมองดูสถานที่ตั้งที่ทำเลเหมาะ อยู่ใจกลางเมือง ความยาวก็กำลังดีประมาณกิโลเมตรเศษ ๆ ถนนโล่งไม่มีเสาไฟฟ้า ประกอบกับช่วงนั้นเศรษฐกิจไทยดีมาก ฟองสบู่ยังไม่แตก จึงมั่นใจว่าถนนสายนี้น่าจะเป็นแหล่งท่องเที่ยวยามค่ำคืนได้ดี
โอลด์เล้ง จึงกำเนิดขึ้นมาในเวลานั้น ด้วยบรรยากาศของโรงเตี๊ยมจีนโบราณ และยืนอยู่เคียงข้าง RCA มาเกือบสิบปี แม้ว่ายุคสมัยจะทำให้ RCA รุ่งเรืองหรือซบเซา แต่ โอลด์เล้ง ก็ยังคงเอกลักษณ์เดิมไม่เคยเปลี่ยน แม้ร้านเคียงข้างจะเปิดเพลงชวนเต้นเร้าใจเพียงใด ในร้าน โอลด์เล้ง ก็ยังถูกขับกล่อมด้วยเสียงเพลงฟังสบายยุคเอลวิสอยู่เสมอ
ส่วนร้านอื่น ๆ ที่อยู่ข้างเคียงก็หมุนเวียนเปลี่ยนหน้ากันตลอด โดยช่วงที่ถนนเส้นนี้รุ่งเรืองพบว่ามีร้านค้าบันเทิงจำนวนมากนับร้อยร้าน แต่เมื่อเวลาผ่านไป ร้านที่ยังคงอยู่หลัก ๆ ก็จะเหลือเพียงร้านขนาดใหญ่อย่าง Route66 , Morgan ,Oxygen และร้านเก่าดั้งเดิมอย่างโอลด์เล้งเท่านั้น
ความเปลี่ยนแปลง
หากลองย้อนกลับไปมองจะเห็นว่า RCA เกิดและเติบโตขึ้นมาเกือบ 10 ปี เคยเดินผ่านยุคที่เจริญรุ่งเรืองและยุคเหงาหงอยมาหลายครั้งหลายครา แต่ทุกครั้ง RCA ก็เอาตัวรอดกลับมายืนขึ้นใหม่ได้ตลอด หลายคนจึงขนานนามถนนสายนี้ว่า "RCA Never Die" หรือถนนที่ไม่มีวันตาย
แต่ถนนที่ไม่มีวันตายเส้นนี้ก็ต้องเผชิญกับมรสุมครั้งใหญ่ เมื่อรัฐบาลประกาศจัดระเบียบสังคม มีการเข้มงวดกวดขันเรื่องเวลาปิดของผับที่ถูกกำหนดให้ปิดตอนตี 1- ตี 2 ตลอดจนการบุกเข้าตรวจปัสสาวะ ตรวจแอลกอฮอล์ของบรรดานักเที่ยวกลางคืน
แน่นอนว่าในช่วงเวลานั้น RCA จะถูกเพ่งเล็งว่าเป็นแหล่งท่องเที่ยวกลางคืนแหล่งใหญ่ที่มีเด็กวัยรุ่นอายุต่ำกว่ากำหนดไปเที่ยวมากที่สุด และยังเป็นแหล่งที่มีชื่อเสียงไม่ค่อยดีนักเกี่ยวกับเรื่องยาเสพติด เจ้าหน้าที่ตำรวจจึงจับจ้อง และเข้าตรวจค้นร้านค้าบันเทิงไนต์คลับบนถนน RCA แทบจะทุกคืน เมื่อโดนกวดขันหนักเข้า จำนวนนักเที่ยวก็เริ่มลดน้อยลงประกอบกับมีแหล่งเที่ยวกลางคืนแห่งใหม่เกิดขึ้นที่ รัชดาฯ ซอย 4 ก็ยิ่งเป็นการกระตุ้นให้เสียงเพลงและแสงไฟบนถนน RCA ค่อย ๆ จางหายไป
" ผมคิดว่าธรรมชาติของผับมันจะมีวงจรชีวิตของมัน ส่วนใหญ่วงจรชีวิตจะอยู่ที่ 3-4 ปีแล้วก็หมด แต่ RCA นี่ถือเป็นเรื่องน่าแปลกนะที่อยู่มาได้ยาวนานเกือบ 10 ปี ถึงแม้จะมีช่วงซบเซาเกิดขึ้นบ้าง แต่ก็ยังกลับฟื้นขึ้นมาอีก ผมยังจำได้ ช่วงเวลาที่ RCA ตายครั้งแรกที่นี่เงียบอย่างกับสถานที่ปฏิบัติธรรมเอาไว้ปลีกวิเวกได้เลย แต่ไม่นานก็กลับมาคึกคักเหมือนเก่า" วรพจน์พูดติดตลก
เมื่อใดที่ RCA เงียบเหงา ร้านค้าก็ทยอยกันปิดตัวหรือไม่ก็งัดกลยุทธ์ต่าง ๆ มาใช้เพื่อปรับปรุงให้เข้ากับยุคสมัย อย่างร้าน Morgan ที่ขณะนี้มีการเปลี่ยนทีมผู้บริหารและตั้งชื่อร้านใหม่ โดย สุวิช สัตปานนท์ ผู้จัดการร้านได้อธิบายว่า ร้านปรับเปลี่ยนรูปแบบให้รองรับกลุ่มลูกค้าที่มีอายุสูงขึ้น สมัยก่อนลูกค้าของที่นี่จะเป็นลูกค้าวัยรุ่น ใส่สายเดี่ยว ซึ่งทางร้านจะพยายามลบภาพตรงนั้นออกไป
" RCA เคยเกิดและตายมาหลายครั้ง ครั้งนี้เป็นเป็นครั้งที่ 3 และเป็นครั้งที่ RCA ซบเซามากที่สุด ร้านทุกร้านก็ต้องปรับเปลี่ยนตัวเองไม่งั้นก็อยู่ไม่ได้ หลายร้านก็ต้องปิดตัวไป แต่ผมยังมั่นใจว่า RCA จะต้องกลับมาฟื้นตัวอีกครั้ง เพราะเรามีข้อได้เปรียบที่ทำเลดี และที่จอดรถก็สะดวก" ผู้จัดการร้าน Morgan กล่าว
อยู่หรือไป...
ความเงียบเหงาบนถนนสายที่เคยครึกครื้นที่สุดในประเทศไทย ณ เวลานี้ เป็นเหมือนคำถามให้เจ้าของผับที่ยังเหลืออยู่ได้ครุ่นคิดว่า จะยังคงยืนหยัดอยู่บนถนนสายนี้ต่อไป หรือจะโบกมืออำลา เพื่อปลดปล่อยอดีตอันรุ่งเรืองให้กลายเป็นเพียงตำนานอยู่ในความทรงจำ
หลายร้านตอบคำถามนี้ด้วยการปิดประตูอำลาถนนสายนี้ไปเรียบร้อยแล้ว แต่ก็ยังมีบางร้านที่กำลังต่อสู้วัดกับอนาคตเพื่อช่วงชิงเอาจังหวะเวลาอันรุ่งเรืองให้กลับคืนมาอย่างไม่ยอมแพ้
วรพจน์ให้ความเห็นว่า สำหรับร้านโอลด์เล้งแล้วแม้ว่า RCA จะเงียบเหงาเพียงใด แต่เขาก็ยังคงยืนยันที่จะยืนอยู่ที่เดิม
"ผมก็ยังยืนยันว่าจะอยู่ตรงนี้แหละ ถึงแม้อาร์ซีเอจะไม่ฟื้นขึ้นมาอีกแล้ว ก็จะอยู่ที่นี่ต่อไปหรือไม่อีกทีร้านก็เจ๊ง เท่านั้นเอง เราไม่รู้จะทำอะไรใหม่ จะให้ทาสีใหม่ เปลี่ยนหรือปรับปรุงแนวร้านใหม่ มันก็ไม่ใช่ เพราะนี่คือความเป็นเราที่ไม่เหมือนใคร ร้านผมไม่หวังกำไรอะไรมากมายหรอก แค่มีคนเดินผ่าน มีคนแวะเข้ามาบ้าง ไม่ให้มันร้าง ก็พอแล้ว แต่น่าแปลกที่โอลด์เล้งไม่เคยทรุดจนแย่นะ ไม่ว่าอาร์ซีเอจะรุ่งเรืองหรือจะซบเซา โอลด์เล้งก็ทรงตัวอยู่ตรงกลางอย่างนี้มานานแล้ว"
วรพจน์มองว่าธรรมชาติของทุกสิ่งทุกอย่างต้องมีเกิดและดับ ถ้าวันหนึ่ง RCA จะต้องไปก็ต้องยอมรับว่าวันนี้ RCA อยู่มานานเพียงพอแล้ว
"ถ้าถามว่าสู้ไหมก็ต้องสู้ แต่การยอมรับก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง เราก็เหมือนเป็นแสงกะพริบของหิ่งห้อยตอนกลางคืน ถ้ายังมีป่าโกงกางหรือต้นลำพูซึ่งก็คือผู้คนที่ยังคงถวิลหาอารมณ์เก่า ๆ ของ RCA หิ่งห้อยอย่างพวกเราก็ยังคงอยู่ได้"
เวลาได้นำพาความไม่แน่นอนเข้ามาเสมอ ถนนเส้นนี้เป็นตัวอย่างที่สำคัญอันสะท้อนให้เห็นความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น เวลา 10 ปีที่ผ่านพ้นไปสร้างเหตุการณ์ทั้งดีและไม่ดีให้เกิดขึ้นบนถนนเส้นนี้นับร้อยนับพันเรื่องราว
หากวันนี้ถนนสาย RCA จะต้องกลายเป็นตำนานของการรวมตัวแห่งสถานที่เที่ยวยามค่ำคืนอันยิ่งใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่ง ก็ไม่ใช่เรื่องที่น่าเสียใจ เพราะอย่างน้อย RCA ก็ทำหน้าที่ "บันทึก" เรื่องราวของหนุ่มสาวในช่วงเวลาแห่งยุคสมัยหนึ่งได้อย่างสมบูรณ์และเข้มข้นที่สุดแล้ว
*******
อดีตถึงปัจจุบัน..กับการโยกย้ายแหล่งที่เที่ยวกลางคืน
เมื่อย้อนเวลามองกลับไปที่อดีต ดูเหมือนว่าหนุ่มสาวกับความสนุกสนานจะเป็นเรื่องที่คู่กันมานาน สถานที่บันเทิงยามค่ำคืนอย่างไนต์คลับ ผับ บาร์ เกิดขึ้นมาทุกยุคทุกสมัย ลำดับของสถานที่ยอดนิยมถูกหมุนเวียนเปลี่ยนตามกาลเวลา เริ่มต้นจากเมื่อปี พ.ศ. 2528 หนุ่มสาวนักเที่ยวจะต้องคุ้นเคยกับย่าน สารสิน และร้าน Old west , Bluebar ซึ่งอาจเรียกได้ว่าเป็นร้านที่โด่งดังมากที่สุดแห่งหนึ่ง สารสินเติบโตและแข็งแรงจนถึงจุดสูงสุด แม้กระทั่งร้านข้าวต้มชื่อดังอย่าง ง่วนหลี ยังโยกย้ายตัวเองมาตั้งอยู่ที่นี่ แต่วันหนึ่งสารสินก็หมดยุค Old west , Bluebar และร้านอื่น ๆ ข้างเคียงปิดตัวลงอย่างเงียบเหงา เหลือแต่เพียงร้านข้าวต้มง่วนหลีที่ยังยืนหยัดมาจนถึงทุกวันนี้
ที่แห่งใหม่ที่ก้าวเข้ามาแทน สารสิน คือ "สีลมพลาซ่า" ด้วยความหลากหลายและรูปลักษณ์อันทันสมัยของห้างสรรพสินค้าแบบคอมเพล็กซ์ดึงดูดให้เหล่าผู้ตระเวนราตรีเข้ามาหาความบันเทิงกันหนาตา เมื่อถึงเวลาค่ำคืนร้านรวงบนตึกนั้นก็เปิดเป็นผับบาร์บรรเลงเพลงตามสไตล์ของตัวเองอย่างครึกครื้น
จนถึงช่วงต้นปี พ.ศ. 2538 ถนน RCA ก็เข้ามาแทนที่สีลมพลาซ่า ถนน RCA เติบโตมายาวนานจนถึงปัจจุบัน แม้จะผ่านยุคเงียบเหงามาบ้างแต่ก็น่าแปลกที่ถนนเส้นนี้ไม่เคยตายสนิท หากยังคงฟื้นชีวิตกลับมาดังเดิมทุกครั้ง แต่น้องใหม่มาแรงก็กำลังก้าวเข้ามาช่วงชิงลูกค้าอย่างหนักหน่วง ทำให้ RCA กำลังเผชิญหน้ากับมรสุมที่ท้าทายไม่ใช่น้อย
น้องใหม่ที่ว่าก็คือ รัชดาฯซอย 4 หลายร้านที่ตั้งอยู่ที่รัชดาฯซอย 4 โยกย้ายมาจาก ตลาด อ.ต.ก. เมื่อมารวมตัวกันอยู่ในพื้นที่รูปเกือกม้าใจกลางเมืองก็กลายเป็นแหล่งเที่ยวกลางคืนแหล่งใหม่ที่น่าจับตามอง แต่หลายคนตั้งข้อสังเกตว่าในวันนี้ รัชดาฯ ซอย 4 ก็ทำท่าจะเงียบเหงาลงไป เพราะมีแหล่งท่องเที่ยวที่มีการปรับตัวเรื่อย ๆ อย่าง เกษตร-นวมินทร์และทองหล่อ เข้ามาแทนที่
ลำดับช่วงเวลาการเกิดและดับของสถานบันเทิง ผับ บาร์ สะท้อนให้เห็นถึงความวูบวาบรวดเร็วของกระแสความนิยมที่เปลี่ยนแปลงตามกาลเวลาอย่างไม่หยุดยั้ง เมื่อคลื่นลูกเก่าหมดแรงก็จะโดนคลื่นลูกใหม่ซัดสาดให้เข้าฝั่งไป นี่คือสัจธรรมของกาลเวลาที่ไม่เคยแน่นอนและไม่เคยหยุดนิ่ง
