เอพี - หวัง อี้ รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของจีนเดินทางถึงกัมพูชาเมื่อวันอาทิตย์ (21) เพื่อเยือนกัมพูชาอย่างเป็นทางการเป็นเวลา 3 วัน เพื่อยืนยันความสัมพันธ์กับพันธมิตรที่ใกล้ชิดที่สุดของปักกิ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
การเยือนครั้งนี้เกิดขึ้นท่ามกลางความกังวลของต่างชาติเกี่ยวกับโครงการใหญ่ 2 โครงการในกัมพูชาที่ได้รับทุนสนับสนุนจากจีน คือคลองที่วางแผนไว้และฐานทัพเรือ ที่นักวิจารณ์กล่าวหาว่าอาจเป็นประโยชน์ในเชิงยุทธศาสตร์ทางทหารของปักกิ่งในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
จีนเป็นพันธมิตรและผู้มีพระคุณที่สำคัญที่สุดของกัมพูชา ที่มีอิทธิพลอย่างมากต่อเศรษฐกิจของประเทศ ซึ่งแสดงให้เห็นได้จากโครงการที่ได้รับทุนสนับสนุนจากจีนจำนวนมาก โดยเฉพาะโครงสร้างพื้นฐาน รวมถึงสนามบินและถนน แต่ยังรวมไปถึงโครงการของเอกชน เช่น โรงแรม กาสิโน และการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ โดยมากกว่า 40% ของหนี้ต่างประเทศมูลค่า 10,000 ล้านดอลลาร์ของกัมพูชาเป็นหนี้จีน
หวัง อี้ มีกำหนดพบหารือกับนายกรัฐมนตรีฮุน มาเนต และฮุนเซน บิดาของเขา ที่ในเวลานี้ดำรงตำแหน่งประธานสภาสูง หลังเป็นผู้นำประเทศมานาน 38 ปี จนกระทั่งลาออกจากตำแหน่งเมื่อปีที่แล้วเพื่อส่งต่ออำนาจให้ลูกชายของเขา
ฮุน มาเนต ไม่ได้แสดงท่าทีเอนเอียงไปจากนโยบายต่างประเทศที่สนับสนุนปักกิ่งของบิดาของเขา โดยในเดือน ส.ค.2566 หวัง อี้ ได้เดินทางเยือนกัมพูชาเพียงไม่กี่วันหลังจากฮุนเซน ประกาศว่าจะก้าวลงจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี
การสนับสนุนของปักกิ่งทำให้กัมพูชาสามารถเพิกเฉยต่อความวิตกกังวลของตะวันตกเกี่ยวกับประวัติด้านสิทธิมนุษยชนและสิทธิทางการเมืองที่ย่ำแย่ของประเทศได้ และในทางกลับกัน กัมพูชาก็สนับสนุนจุดยืนของปักกิ่งในประเด็นนโยบายต่างประเทศ เช่น การอ้างสิทธิเหนือดินแดนในทะเลจีนใต้
เมื่อไม่นานนี้ กัมพูชาได้ตอกย้ำความมุ่งมั่นที่จะเดินหน้าโครงการคลองฟูนันเตโช ความยาว 180 กิโลเมตร มูลค่า 1,700 ล้านดอลลาร์ ที่ตัดผ่าน 4 จังหวัดทางตอนใต้ของประเทศเพื่อเชื่อมกรุงพนมเปญ เมืองหลวง กับอ่าวไทย
แผนดังกล่าวก่อให้เกิดความวิตกกังวลจากประเทศเพื่อนบ้านอย่างเวียดนาม ที่นักวิชาการบางคนคาดเดาว่าคลองกว้าง 100 เมตร และลึก 5.4 เมตร อาจทำให้จีนส่งกองกำลังทหารลงทางใต้ใกล้กับชายฝั่งตอนใต้ของเวียดนามได้ง่ายขึ้น ซึ่งความสัมพันธ์ระหว่างเวียดนามและจีนไม่ราบรื่นนักจากประเด็นการอ้างสิทธิในดินแดนทางทะเล
สหรัฐฯ ยังให้ความสนใจกับโครงการนี้ โดยเรียกร้องความโปร่งใสจากรัฐบาลกัมพูชา เวสลีย์ โฮล์เซอร์ โฆษกสถานทูตสหรัฐฯ ประจำกัมพูชาระบุว่า ประชาชนกัมพูชาพร้อมด้วยประชาชนในประเทศเพื่อนบ้านและภูมิภาคในวงกว้าง จะได้ประโยชน์จากความโปร่งใสในการดำเนินการที่อาจมีผลกระทบต่อการจัดการน้ำ ความยั่งยืนทางการเกษตร และความมั่นคงในภูมิภาค
ฮุน มาเนต ได้กล่าวต่อเจ้าหน้าที่รัฐและชาวบ้านโดยเพิกเฉยต่อความกังวลของเวียดนาม และให้คำมั่นที่จะผลักดันโครงการที่เขากล่าวว่าจะสร้างประโยชน์อย่างมากต่อกัมพูชา
จีนยังมีส่วนเกี่ยวข้องกับอีกโครงการหนึ่งที่สร้างความกังวลให้ต่างประเทศ คือฐานทัพเรือเรียมในอ่าวไทย ที่สหรัฐฯ และนักวิเคราะห์ความมั่นคงระหว่างประเทศบางคนกล่าวว่าถูกออกแบบให้เป็นหน้าด่านทางยุทธศาสตร์สำหรับกองทัพเรือปักกิ่ง
ฐานทัพเรือเรียมได้รับความสนใจครั้งแรกในปี 2562 เมื่อหนังสือพิมพ์วอลล์สตรีท เจอร์นัล รายงานเกี่ยวกับร่างข้อตกลงที่เจ้าหน้าที่สหรัฐฯ ได้เห็นระบุว่าจะอนุญาตให้จีนใช้ฐานทัพเรือได้นาน 30 ปี ซึ่งจีนจะสามารถประจำกำลังทหาร จัดเก็บอาวุธและเทียบเรือรบได้
ฮุนเซนได้ปฏิเสธหลายหนว่าไม่มีข้อตกลงดังกล่าว โดยระบุว่ารัฐธรรมนูญของกัมพูชาไม่อนุญาตให้มีการจัดตั้งฐานทัพทหารต่างชาติบนดินแดนของตน และประกาศว่าประเทศยินดีต้อนรับการมาเยือนของเรือจากทุกชาติ
ฐานทัพเรือเรียมตั้งอยู่ในอ่าวไทย ติดกับทะเลจีนใต้ ที่จีนได้ยืนกรานอ้างสิทธิของตนในเส้นทางน้ำเชิงยุทธศาสตร์เกือบทั้งหมด สหรัฐฯ ปฏิเสธที่จะยอมรับการอ้างสิทธิครอบคลุมของจีน และจัดการซ้อมรบในพื้นที่ดังกล่าวอยู่เป็นประจำเพื่อเสริมสถานะของทะเลจีนใต้เป็นน่านน้ำสากล
เมื่อวันที่ 7 ธ.ค. เรือรบจีน 2 ลำ กลายเป็นเรือลำแรกที่เข้าเทียบท่าที่ท่าเรือใหม่ของฐานทัพ ซึ่งตรงกับการเยือนกัมพูชาอย่างเป็นทางการของเจ้าหน้าที่กลาโหมระดับสูงของจีน.
