MGR Online - ชาวบ้านซำเหนือ แขวงหัวพัน เดือดร้อน เหตุปลาในลำน้ำที่ไหลลงมาจากบ่อขุด Rare Earth ของบริษัทเหมืองแร่จากจีนลอยตายเป็นแพ ชี้เป็นแหล่งน้ำหลักที่ชาวบ้านต้องพึ่งพิง แต่ตอนนี้กลับไม่กล้าใช้ เร่งหน่วยงานรัฐเข้าช่วยเหลือตรวจสอบสาเหตุ
วันที่ 29 กุมภาพันธ์ 2567 ที่ผ่านมา "โทละโข่ง" สำนักข่าวออนไลน์ที่ได้รับความนิยมสูงสุดแห่งหนึ่งของลาว มีรายงานโดยอ้างคลิปข้อมูลทางวิชาการจากแหล่งข่าว ซึ่งระบุว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดปลาตายจำนวนมากในลำน้ำห้วยมัน ซึ่งเป็นสายน้ำธรรมชาติที่ไหลมาบรรจบกับลำน้ำสบแว่น ที่บ้านเมืองแว่น เมืองซำเหนือ แขวงหัวพัน เพราะได้รับสารเคมีที่รั่วไหลมาจากโครงการขุดค้นแร่หายาก (Rare Earth) ของบริษัทเหมืองแร่จากจีน
ตามข้อมูลของนักวิชาการรายนี้ พบว่ามีการตรวจตัวอย่างน้ำและพบว่ามีการปนเปื้อนของกรดออกซาลิก (Oxalic Acid) ซึ่งเป็นกรดที่มีความรุนแรงและเป็นพิษต่อสิ่งมีชีวิต ซึ่งถูกนำมาใช้ในกระบวนการแยกหา Rare Earth จากดิน โดยคาดว่าการปนเปื้อนดังกล่าวเกิดขึ้นจากระบบการจัดเก็บกรดชนิดนี้ของโครงการขุดค้น Rare Earth ทำโดยไม่ได้มาตรฐาน จนเกิดการรั่วไหลลงสู่สายน้ำธรรมชาติ
อย่างไรก็ตาม สื่อของรัฐบาลยังไม่มีการยืนยันข้อมูลนี้ โดยระบุว่ากระบวนการขณะนี้ ยังอยู่ในขั้นตอนการตรวจสอบตัวอย่างน้ำที่เก็บได้จากลำน้ำที่เกิดปลาตาย
เหตุการณ์นี้เริ่มเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2567 โดยมีประชาชนแจ้งไปยังหน่วยงานปกครองท้องถิ่นว่า พบเห็นปลาจำนวนมากลอยตายเป็นแพอยู่ในลำน้ำห้วยมันที่ไหลมาบรรจบกับลำน้ำสบแว่น นอกจากนี้ ยังพบว่าสีของสายน้ำมีความขุ่นกว่าปกติ จึงอยากให้ส่งเจ้าหน้าที่เข้าไปตรวจสอบ เพราะชาวบ้านสงสัยว่าเป็นผลกระทบมาจากโครงการขุดค้น Rare Earth ของบริษัทเหมืองแร่จากจีนที่อยู่บนยอดเขาใกล้เคียงกับบริเวณนั้น
วันที่ 28 กุมภาพันธ์ หนังสือพิมพ์ "ลาวพัฒนา" ซึ่งเป็นสื่อของรัฐรายงานว่า นักวิชาการภาคสนาม จากแผนกทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม แขวงหัวพัน ซึ่งได้เข้าไปสำรวจเก็บข้อมูลในพื้นที่ เมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ ได้เปิดเผยว่า ในลำน้ำห้วยมันมีสายน้ำสาขาสายหนึ่งชื่อว่าห้วยตะบูน ที่ไหลมาจากโครงการขุดค้น Rare Earth ของบริษัทลาว-จีน พัฒนาแร่หายากภาคเหนือ 2 ซึ่งมีพื้นที่ครอบคลุมเขตบ้านอุไท เมืองหัวเมือง และบ้านสบซาย บ้านทับผึ้ง เมืองซำเหนือ และบนยอดเนินที่เป็นต้นน้ำห้วยตะบูนนั้น โครงการขุดค้น Rare Earth ได้มีการขุดอ่างเก็บน้ำไว้ 3 อ่าง
จากการเข้าไปสำรวจยังไม่มีข้อมูลที่ยืนยันได้ว่า อ่างเก็บน้ำมีรอยแตก หรือเกิดรั่วไหล มีเพียงน้ำที่ไหลซึมลอดผืนดินออกมาเล็กน้อย เบื้องต้นทีมงานจึงได้เก็บตัวอย่างน้ำจาก 2 จุด เพื่อนำไปตรวจสอบอย่างละเอียด
ตามรายงานข่าวจาก "โทละโข่ง" เมื่อวันที่ 29 กุมภาพันธ์ ระบุว่า ลำน้ำห้วยมันเป็นสายน้ำธรรมชาติหลักที่ชาวบ้านในบริเวณใกล้เคียงจำเป็นต้องพึ่งพิงอาศัยน้ำจากลำน้ำสายนี้ในการดำรงชีวิต การพบปลาลอยตายอยู่ในลำน้ำสายนี้ได้สร้างความเดือดร้อนอย่างมากแก่ชาวบ้าน ทำให้ไม่มีใครกล้าลงไปใช้น้ำ จึงได้เรียกร้องให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าไปให้ความช่วยเหลืออย่างเร่งด่วน
ปัจจุบัน มีบริษัทเหมืองแร่จากจีนหลายแห่ง ได้รับสัมปทานขุดค้นหา Rare Earth หรือแร่หายก ในหลายพื้นที่ในภาคเหนือของลาว ซึ่ง Rare Earth แม้เป็นแร่ยุทธศาสตร์ที่มีราคาแพง ที่สามารถนำไปใช้เป็นองค์ประกอบในหลายอุตสาหกรรม แต่กระบวนการขุดค้นและแปรรูปมีความสุ่มเสี่ยงอย่างมากที่จะก่อให้เกิดปัญหาต่อสิ่งแวดล้อม.
