รอยเตอร์ - คนงานพม่าที่เรียกร้องการปรับปรุงเงื่อนไข และผลประโยชน์ที่ดีขึ้น ได้บุกทำลายสายการผลิตของโรงงานที่มีชาวจีนเป็นเจ้าของซึ่งผลิตเสื้อผ้าให้แก่บริษัท H&M ของสวีเดน นับเป็นหนึ่งในความขัดแย้งด้านแรงงานที่รุนแรงที่สุดที่เกิดขึ้นในพม่าในรอบหลายปี
นักวิเคราะห์รายหนึ่งระบุว่า ความขัดแย้งที่กินเวลานานนับเดือน ที่ยังทำให้ได้เห็นผู้จัดการของบริษัทถูกโจมตี เป็นสิ่งที่เน้นย้ำถึงความจำเป็นที่รัฐบาลของนางอองซานซูจี จะต้องออกกฎหมายปฏิรูปแรงงานและสังคม ขณะเดียวกัน ก็ต้องสร้างความมั่นใจให้แก่นักลงทุนในการเข้ามาลงทุนในพม่า ที่เป็นหนึ่งในประเทศที่เศรษฐกิจเติบโตเร็วที่สุดของโลกหลังโดดเดี่ยวประเทศหลายสิบปี
การผลิตของบริษัท Hangzhou Hundred-Tex Garment ที่เป็นหนึ่งใน 40 บริษัทในพม่าที่จัดส่งสินค้าให้แก่ H&M ต้องระงับการผลิตตั้งแต่วันที่ 9 ก.พ. ตามการระบุของผู้จัดการ และพนักงานบริษัท
“บริษัท H&M รู้สึกวิตกกังวลอย่างยิ่งต่อสถานการณ์ความขัดแย้งที่เกิดขึ้น และความสัมพันธ์ทางธุรกิจของเรากับโรงงานแห่งนี้ต้องระงับลงชั่วคราวในเวลานี้” บริษัทที่มีสำนักงานในสวีเดน กล่าวในคำแถลงฉบับหนึ่ง และปฏิเสธที่จะชี้แจงถึงผลกระทบต่อห่วงโซ่อุปทานของบริษัท
“เรากำลังติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด และเจรจากับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง เราไม่สนับสนุนความรุนแรงทุกรูปแบบ” คำแถลงระบุ
นักเคลื่อนไหวด้านแรงงานระบุว่า การชุมนุมประท้วงในนครย่างกุ้งที่ทำให้อุปกรณ์ อาคาร และยานพาหนะถูกทำลายเสียหาย แสดงให้เห็นถึงการขาดความคุ้มครองต่อแรงงานในภาคอุตสาหกรรมสิ่งทอที่ใช้แรงงานเป็นหลัก
ข้อพิพาทขัดแย้งเริ่มขึ้นจากการผละงานในช่วงปลายเดือน ม.ค. หลังแกนนำสหภาพแรงงานท้องถิ่นถูกไล่ออก โดยบรรดาแรงงานเรียกร้องให้ปรับปรุงระบบตรวจสอบการดำเนินงาน และความคุ้มครองด้านสุขภาพที่ดีขึ้น
การผละงานแปรเปลี่ยนกลายเป็นความรุนแรงในวันที่ 9 ก.พ. ที่ส่งผลให้ต้องปิดโรงงาน ซึ่งจากคลิปวิดีโอชิ้นหนึ่งเผยให้เห็นคนงานหญิงหลายสิบคนเข้ารุมล้อม และทุบตีผู้จัดการชาวจีน ที่พยายามจะหลบหนี โดยผู้จัดการบริษัทรายหนึ่ง และเจ้าหน้าที่ฝ่ายแรงงานได้ยืนยันถึงความถูกต้องของคลิปชิ้นดังกล่าว
และต่อมา ในปลายเดือน ก.พ. คนงานจำนวนหลายร้อยคนได้บุกโรงงาน และเข้าทำลายสิ่งของต่างๆ ที่ประกอบด้วยเครื่องจักร คอมพิวเตอร์ และกล้องวงจรปิด
“ความตึงเครียดระหว่างคนงานและการจัดการขยายตัวขึ้นทุกวัน” อดีตแกนนำสหภาพแรงงานของบริษัทที่ถูกไล่ออกในเดือน ม.ค. กล่าว
อดีตแกนนำสหภาพแรงงานรายนี้เคยนำการชุมนุมประท้วงของแรงงานเมื่อปลายปีก่อน ซึ่งประสบความสำเร็จผลักดันให้บริษัท Hangzhou Hundred-Tex Garment จ่ายเงินชดเชยให้แก่คนงานที่ไม่ได้รับค่าแรงล่วงเวลา ตามการเปิดเผยของคนงาน ส่วนบริษัทยืนยันว่า บริษัทได้จ่ายค่าทำงานล่วงเวลาล่าช้าเป็น จำนวน 70 ล้านจ๊าต (51,736 ดอลลาร์) ให้แก่แรงงานของบริษัทเกือบทั้งหมด ตามที่ตกลงกันได้กับแรงงานในเดือน ธ.ค.
สถานทูตจีนในพม่าระบุว่า เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็น “การโจมตี” และได้ยื่นคำร้องต่อรัฐบาลพม่าให้จัดการต่อผู้ที่มีส่วนรับผิดชอบ
ตำรวจระบุว่า ยังไม่มีผู้ใดถูกจับกุมตัวจากเหตุความรุนแรงที่เกิดขึ้นในปลายเดือน ก.พ. ส่วนตัวแทนคนงานยังคงเจรจากับฝ่ายจัดการเกี่ยวกับเงื่อนไขต่างๆ เมื่อโรงงานสามารถเปิดทำการได้อีกครั้ง
บริษัทจีนแห่งนี้ผลิตเครื่องนุ่งห่ม เช่น กระโปรง เสื้อ ให้แก่ H&M โดยเฉพาะ ผู้ช่วยผู้จัดการบริษัทกล่าวต่อรอยเตอร์ และความเสียหายอาจมีมูลค่าประมาณ 75,000 ดอลลาร์ ซึ่งบริษัทกำลังวางแผนที่จะเรียกร้องค่าชดเชยจากกรมแรงงานของพม่า
ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องยากลำบากสำหรับ H&M ที่ถูกมองอย่างกว้างขวางว่าเป็นบริษัทแถวหน้าในบรรดาบริษัทเครื่องแต่งกายรายใหญ่ที่ส่งเสริมสิทธิ และค่าแรงที่เป็นธรรมของแรงงาน
H&M ได้เรียกร้องรัฐบาลต่างๆ ในประเทศผู้ผลิต เช่น กัมพูชา และบังกลาเทศ ให้รับประกันว่าจ่ายค่าแรงแรงงานอย่างเป็นธรรม แต่บริษัทก็ระบุว่าบริษัทไม่สามารถเรียกร้องให้ผู้ผลิตสินค้าเพิ่มค่าแรงได้เพียงฝ่ายเดียว เนื่องจากโดยทั่วไปแล้วบริษัทผู้ผลิตเหล่านั้นผลิตสินค้าให้แก่แบรนด์อื่นๆ ด้วย
อุตสาหกรรมสิ่งทอที่เติบโตอย่างรวดเร็วของพม่า ที่จ้างแรงงานมากกว่า 300,000 คน กลายเป็นจุดดึงดูดแบรนด์เครื่องแต่งกายระดับโลก เช่น H&M และ Gap Inc ของสหรัฐฯ หลังการผ่อนคลายมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจของสหรัฐฯ และสหภาพยุโรป
ด้วยอัตราเงินเดือนขั้นต่ำอยู่ที่ประมาณ 63 ดอลลาร์ (ประมาณ 2,200 บาท) สำหรับการทำงาน 6 วันต่อสัปดาห์ ทำให้พม่าได้เปรียบในการแข่งขันกับศูนย์กลางการผลิตสิ่งทอเพื่อนบ้าน เช่น เวียดนาม และกัมพูชา ที่อัตราเงินเดือนขั้นต่ำอยู่ระหว่าง 90-145 ดอลลาร์ ตามการระบุขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ
แต่นักเคลื่อนไหวด้านแรงงาน และนักวิเคราะห์อุตสาหกรรมระบุว่า รัฐบาลซูจี ที่บริหารประเทศมาเกือบครบ 1 ปี ต้องดำเนินการให้มากขึ้นในการรับประกันความปลอดภัยสำหรับแรงงาน รวมทั้งความมั่นคงในการลงทุนสำหรับนายจ้างในประเทศที่การผละงาน และการประท้วงเป็นเรื่องปกติ
กระทรวงแรงงาน การย้ายถิ่นฐาน และประชากร ที่เกี่ยวข้องในการไกล่เกลี่ยระหว่างแรงงานและนายจ้างของบริษัท Hangzhou Hundred-Tex Garment กล่าวว่า กระทรวงกำลังหาทางแก้ไขกฎหมายเพื่อปรับปรุงกรอบกฎหมายสำหรับข้อพิพาทเหล่านี้
หม่อง หม่อง เล รองประธานหอการค้าพม่า กล่าวว่า นักลงทุนจำเป็นที่จะต้องอดทน ด้วยพม่าเป็นผู้มาทีหลัง ยังจำเป็นต้องพัฒนาอีกมากเพื่อตามให้ทันในแง่ของกฎหมายแรงงานระหว่างประเทศ.