อลังการปราสาทบาปวน พร้อมเผยโฉมหลังบูรณะนานครึ่งศตวรรษ

เอเอฟพี - เวลาล่วงเลยมานานนับครึ่งศตวรรษ ในที่สุดนักโบราณคดีในกัมพูชาได้บูรณะปราสาทสมัยนครวัด ได้เสร็จสมบูรณ์ ที่นับว่าเป็นจิ๊กซอว์ 3 มิติ ที่ใหญ่ที่สุดในโลกก็ว่าได้

การบูรณะซากปรักหักพังของปราสาทบาปวน ที่สร้างขึ้นในสมัยศตวรรษที่ 11 เป็นผลจากการทำงานอย่างหนักนานหลายสิบปีในการนำก้อนหินทรายหลายหมื่นก้อนกลับไปประกอบรวมกันอีกครั้ง แม้มีอุปสรรคจากพายุฝนและสงครามกลางเมือง

“เมื่อผมเห็นซากปรักหักพังของปราสาทในครั้งแรก ผมไม่คิดว่ามันจะสามารถกลับมาประกอบขึ้นมาได้อีกครั้ง” นายเอียง เต นักบูรณะชาวเขมร ที่ร่วมโครงการูรณะตั้งแต่ยังเป็นนักศึกษาในปี 2503 และดูแลการระบุตัวเลขบนก้อนหิน กล่าว

“ผมรู้สึกดีใจและตื่นเต้นที่เราสามารถบูรณะปราสาทที่สำคัญทางประวัติศาสตร์กลับคืนมาได้” นายเอียง เต ที่ในปัจจุบันอายุ 66 ปี กล่าว ขณะตรวจสอบการทำงานขั้นตอนสุดท้ายในบริเวณก่อสร้าง

ในช่วงเช้าของวัน คนงานทาสีซ้ำรอบสุดท้ายลงบนบันไดไม้ที่ติดตั้งใหม่ไว้กับตัวปราสาท ที่เป็นหนึ่งในปราสาทที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของประเทศ รองจากปราสาทนครวัด สิ่งก่อสร้างที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในหมู่ปราสาทนครวัด

งานบูรณะในส่วนสุดท้ายจะต้องเสร็จสิ้นลงก่อนที่ปราสาทจะเปิดให้สาธารณชนได้ยลโฉมอย่างเต็มภาคภูมิอีกครั้งในสัปดาห์หน้า หลังใช้เวลาในการบูรณะนานหลายสิบปี

ทั้งนี้ กษัตริย์สีหมุนี ของกัมพูชา และนายฟรองซัว ฟีญง นายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส จะร่วมชมปราสาทขนาด 3 ชั้น เป็นครั้งแรกในระหว่างพิธีเปิดในวันที่ 3 ก.ค.นี้ด้วย

การบูรณะปราสาทมูลค่า 10 ล้านยูโร (14 ล้านดอลลาร์) เริ่มขึ้นตั้งแต่ทศวรรษ 60 เมื่อทีมนักโบราณคดีนำโดยชาวฝรั่งเศสรื้อถอนส่วนบนของปราสาทเพราะบางส่วนของปราสาทถล่ม เนื่องจากน้ำหนักของปราสาทเอง และแกนกลางที่เต็มไปด้วยทรายทำให้กำแพงรับน้ำหนักไม่ไหว คนงานได้ระบุหมายเลขลงบนก้อนหินทรายราว 300,000 ก้อน และจัดวางเรียงไว้ในป่ารอบๆ แต่ความพยายามที่จะสร้างปราสาทขึ้นมาใหม่ต้องหยุดชะงักเมื่อเกิดสงครามกลางเมืองในปี 2513

บันทึกการบูรณะปราสาทบาปวน รวมทั้งระบบตัวเลข ถูกทำลายโดยเขมรแดงที่ขึ้นครองอำนาจในปี 2518 และในปี 2538 เมื่อพื้นที่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของกัมพูชาเริ่มปลอดภัยที่จะกลับมาดำเนินงานต่ออีกครั้ง โครงการที่ได้รับทุนจากรัฐบาลฝรั่งเศสกลับมาเริ่มอีกครั้งภายใต้การนำของนายปาสกาล รอแยร์ สถาปนิกชาวฝรั่งเศส จากสถาบันตะวันออกไกลศึกษา (EFEO)

“ต้องพูดว่านี่เป็นจิ๊กซอว์ 3 มิติ ที่ใหญ่ที่สุด” นายรอแยร์ กล่าว

ทีมบูรณะวัดขนาดและช่างน้ำหนักก้อนหินแต่ละก้อนอย่างระมัดระวัง และประกอบขึ้นใหม่โดยอาศัยรูปภาพที่รักษาไว้ในกรุงปารีส ภาพวาดและความทรงจำของแรงงานชาวเขมรในการแก้ปัญหาว่าชิ้นส่วนไหนอยู่ตรงจุดใด

“เราต้องเผชิญหน้ากับจิ๊กซอว์ 3 มิติ ขนาด 300,000 ชิ้น ที่เราไม่มีภาพต้นแบบ และนั่นเป็นอุปสรรคใหญ่ของโครงการบูรณะครั้งนี้เลยทีเดียว” นายรอแยร์ กล่าว

“ไม่มีส่วนผสมของปูนที่จะมาเติมรอยแยกเหล่านั้น ซึ่งหมายความว่า หินแต่ละก้อนมีที่ของมันเอง คุณจะไม่สามารถหาหินสองก้อนที่มีขนาดรูปทรงเดียวกันได้เลย”

การบูรณะปราสาทบาปวน หนึ่งในปราสาทที่เก่าแก่ที่สุดของนครวัด เสร็จสมบูรณ์ลงในเดือนเม.ย.และ นายโรแยร์ ได้ระบุว่า เป็นช่วงเวลาแห่งความยินดีสำหรับทีมงานบูรณะกว่า 250 คน ที่ส่วนใหญ่เป็นชาวเขมร

ปราสาทบาปวนสร้างขึ้นประมาณปี 1603 ในสมัยกษัตริย์พระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 เพื่อถวายแด่พระศิวะในศาสนาฮินดู และปราสาทบาปวนเป็นสิ่งก่อสร้างทางศาสนาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในช่วงเวลานั้น ด้วยความสูงถึง 35 เมตร และกว้าง 130x104 เมตร และในศตวรรษที่ 16 พระพุทธรูปปางไสยาสน์ความยาว 70 เมตร ถูกสร้างลงบนผนังปราสาทชั้นที่สอง โดยใช้หินจากส่วนยอดปราสาท

นายรอแยร์ กล่าวว่า การสร้างปราสาทที่แบ่งเป็นสองช่วงและผ่านมานานหลายร้อยปี ทำให้การบูรณะมีความซับซ้อนมากขึ้น และการทำงานในช่วงฤดูฝนยิ่งยากลำบากมากขึ้นไปอีก แต่อุปสรรคต่างๆ ได้สิ้นสุดลงแล้วในตอนนี้

หัวหน้าโครงการบูรณะปราสาทยืนเฝ้าดูนักท่องเที่ยวพร้อมกล้องเดินไปตามทางเดินยาวที่นำไปสู่ตัวปราสาท และเขามั่นใจว่าปราสาทแห่งนี้จะกลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวขึ้นชื่ออีกแห่งหนึ่ง

นักท่องเที่ยวจากวอชิงตันดีซีคนหนึ่งที่มาเที่ยวกัมพูชาเป็นครั้งแรกและยืนมองดูปราสาทบาปวน กล่าวว่า เป็นสิ่งมหัศจรรย์ที่น่าตื่นตะลึงอย่างมาก ที่พวกเขาสามารถนำก้อนหินทั้งหมดพวกนั้นกับไปประกอบขึ้นมาใหม่