“ไบโอพลาสติก” ตัวเปลี่ยนเกมของวงการพลาสติก เนื่องจากย่อยสลายได้เร็วกว่า กระทั่งหลายคนเชื่อว่านี่แหละทางออกที่ดีสำหรับโลกของเรา! แต่กลับกลายเป็นว่าอาจก่อให้เกิดปัญหาด้านสุขภาพได้เช่นเดียวกับ “พลาสติกที่ทำจากปิโตรเลียม”
ไบโอพลาสติกได้รับการยกย่องว่าเป็นอนาคตของพลาสติก เนื่องจากย่อยสลายได้เร็วกว่าพลาสติกที่ทำจากปิโตรเลียม และมักทำมาจากวัสดุจากพืช เช่น แป้งข้าวโพด แป้งข้าว หรือน้ำตาล ปัจจุบันวัสดุชนิดนี้มักใช้ในการผลิตเสื้อผ้าแฟชั่น ผ้าเช็ดทำความสะอาดแบบเปียก หลอด ช้อนส้อม และผลิตภัณฑ์อื่นๆ อีกมากมาย
ผลงานวิจัยใหม่นี้ได้ทดลองในหนู พบว่าอวัยวะต่างๆ ได้รับความเสียหาย การเผาผลาญเปลี่ยนแปลง จุลินทรีย์ในลำไส้ไม่สมดุล ซึ่งอาจนำไปสู่โรคหัวใจและหลอดเลือด และระดับกลูโคสเปลี่ยนแปลง รวมถึงปัญหาด้านสุขภาพอื่นๆ ของมนุษย์
Yongfeng Deng ผู้ร่วมเขียนงานวิจัยกล่าวในแถลงการณ์ต่อสื่อว่า "พลาสติกที่ย่อยสลายได้ทางชีวภาพจากแป้งอาจไม่ปลอดภัยและไม่ดีต่อสุขภาพอย่างที่คาดไว้ในตอนแรก ซึ่งถือเป็นเรื่องที่น่ากังวลโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อพิจารณาถึงความเสี่ยงต่อการบริโภคโดยไม่ได้ตั้งใจ" โดยเขาบอกว่าการศึกษานี้เป็นครั้งแรกที่ยืนยัน "ผลเสียจากการได้รับสารนี้เป็นเวลานาน" ในหนู
พลาสติกเป็นวัสดุที่มีพิษร้ายแรงซึ่งอาจมีสารเคมีมากกว่า 16,000 ชนิด ซึ่งหลายชนิดเป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์หรือต่อสิ่งแวดล้อม หรือไม่มีลักษณะเป็นพิษต่อสาธารณะ สารพลาสติไซเซอร์ทั่วไป เช่น พทาเลตและบิสฟีนอล ถือเป็นสารพิษที่มนุษย์สร้างขึ้นมากที่สุด และเกี่ยวข้องกับปัญหาสุขภาพตั้งแต่โรคมะเร็งไปจนถึงการหยุดชะงักของฮอร์โมน
แม้ว่าไบโอพลาสติกจะถูกผลักดันให้เป็นทางเลือกที่ปลอดภัยกว่า แต่การวิจัยก่อนหน้านี้พบว่าไบโอพลาสติกไม่สลายตัวเร็วเท่าที่อุตสาหกรรมกล่าวอ้าง ในขณะเดียวกัน การวิจัยเกี่ยวกับพิษของวัสดุดังกล่าวยังน้อย อย่างไรก็ตาม การผลิตไบโอพลาสติกเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยมีการใช้งานเกือบ 2.5 ล้านเมตริกตันในปีที่แล้ว และตัวเลขดังกล่าวจะเพิ่มขึ้นมากกว่าสองเท่าในอีกห้าปีข้างหน้า ตามการประมาณการของกลุ่มการค้าอุตสาหกรรม
เช่นเดียวกับพลาสติกที่ทำจากปิโตรเลียม ไบโอพลาสติกจะหลุดลอกและกลายเป็นไมโครไบโอพลาสติก ตัวอย่างเช่น เสื้อผ้าสามารถหลุดลอกได้ในระดับสูงเมื่อซัก และอาจตกค้างอยู่ในอาหารและน้ำได้
ในการศึกษาวิจัยครั้งใหม่นี้ นักวิจัยให้หนูหลายกลุ่มกินอาหารและน้ำที่ปนเปื้อนไบโอพลาสติกในระดับ "ที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม" เป็นเวลา 3 เดือน และให้หนูกลุ่มที่สามไม่กินไบโอพลาสติกเลย
ผลลัพธ์ : พวกเขาพบปัญหาด้านสุขภาพหลายอย่างที่เหมือนกันจากการสัมผัสกับพลาสติกจากพืชเช่นเดียวกับพลาสติกจากปิโตรเลียม โดยพบสารเคมีในเนื้อเยื่อของหนูในตับ รังไข่ และลำไส้ ซึ่งทำให้เกิดรอยโรคเล็กๆ น้อยๆ
นักวิจัยยังพบความผิดปกติในตับและรังไข่ และหนูในกลุ่มที่ได้รับไบโอพลาสติกในปริมาณที่มากขึ้น วัสดุดังกล่าวยังส่งผลต่อเส้นทางทางพันธุกรรมและความไม่สมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้ ซึ่งนักวิจัยแนะนำว่าอาจเปลี่ยนแปลงจังหวะการทำงานของร่างกายได้
ผู้ร่วมเขียนงานวิจัยนี้ตั้งข้อสังเกตว่า จำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติม แต่อย่างไรก็ตามผลการค้นพบนี้ทำให้เกิดคำถามเกี่ยวกับ “ความปลอดภัยของไบโอพลาสติก” ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน นักเคลื่อนไหวและนักวิจัยบางคนเสนอให้ดำเนินการเพื่อลดการสัมผัสพลาสติกในสิ่งของในชีวิตประจำวัน เช่น เครื่องครัวหรือเสื้อผ้า แม้ว่าจะหลีกเลี่ยงได้ยากในชีวิตประจำวันก็ตาม
อ้างอิง :
https://www.theguardian.com/environment/2025/may/13/starch-based-bioplastic-petroleum-plastic-study
