“เมื่อสัตว์น้ำในทะเลหน้าบ้านลดลงกว่า 80% ชุมชนบ้านทุ่งน้อยจึงต้องลุกขึ้นเปลี่ยนแปลง เพื่อความอยู่รอดของคนและทะเล”
นี่คือจุดเริ่มต้นของ “คนทะเล” กิจการเพื่อสังคมจากจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ที่พลิกวิกฤตการทำประมงเชิงพาณิชย์แบบดั้งเดิม สู่การฟื้นฟูทรัพยากรทางทะเลผ่านธุรกิจประมงพื้นบ้านและการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ โมเดลนี้ไม่เพียงช่วยเพิ่มรายได้ให้ชุมชน แต่ยังคืนชีวิตให้กับทะเลได้อย่างน่าทึ่ง
๐ จากปัญหาสู่โอกาส จุดเริ่มต้นของ “คนทะเล”
ชุมชนบ้านทุ่งน้อยเคยเผชิญวิกฤตสัตว์น้ำลดลงอย่างหนักในช่วงปี 2554-2563 การทำประมงเชิงพาณิชย์ที่ไม่ยั่งยืน ทั้งการจับสัตว์น้ำเกินพอดีและขาดการจัดการทรัพยากร ส่งผลให้รายได้ชาวประมงลดลงเรื่อยๆ
“เราไม่สามารถพึ่งการจับปลาเพียงอย่างเดียวได้อีกต่อไป” นายกิตติเดช เทศแย้ม ผู้ก่อตั้งกิจการ “คนทะเล” กล่าว “เราต้องเปลี่ยนมาสร้างรายได้ใหม่ที่อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างยั่งยืน”
๐ “คนทะเล” ทำอะไร?
“คนทะเล” สร้างความเปลี่ยนแปลงด้วย 2 ธุรกิจหลัก ที่ช่วยทั้งชุมชนและสิ่งแวดล้อม ได้แก่
1.จำหน่ายอาหารทะเลปลอดภัย
• ขายอาหารทะเล “ปลอดสารฟอร์มาลีน” จากการทำประมงพื้นบ้านที่รับผิดชอบต่อธรรมชาติ เพื่อสุขภาพของผู้บริโภค
2.การท่องเที่ยววิถีประมงยั่งยืน
• เสนอแพคเกจท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ เช่น การเวิร์กช็อปสร้างบ้านปลาออร์แกนิค การปล่อยปูม้า ล่องเรือ ชมถ้ำ ตกหมึก และทำอาหารกับชาวเล
ทั้งสองกิจกรรมนี้ช่วยเพิ่มรายได้ให้ชุมชน และสร้างความตระหนักเรื่องการอนุรักษ์ธรรมชาติไปพร้อมกัน
ผลลัพธ์ที่เปลี่ยนแปลงชุมชนและทะเล
โครงการ “คนทะเล” ประสบความสำเร็จอย่างน่าประทับใจ โดยมีผลลัพธ์ที่ชัดเจน
• เพิ่มสัตว์น้ำในทะเล บ้านปลาออร์แกนิคช่วยให้ชุมชนจับสัตว์น้ำได้เพิ่มขึ้นจากเดิม 15 กิโลกรัมต่อวัน เป็น 20-50 กิโลกรัมต่อวัน
• สร้างรายได้ใหม่ การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ช่วยเพิ่มรายได้ให้กับชาวบ้าน นอกเหนือจากการประมง
• ฟื้นฟูธรรมชาติ ชุมชนจัดกิจกรรมอนุรักษ์ เช่น การปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำและเก็บขยะชายฝั่ง
๐ ความสำเร็จจากโครงการ BC4C
“คนทะเล” ได้รับการสนับสนุนจากโครงการ “พลังเปลี่ยนแปลงเพื่อสังคม” (BC4C) โดยบริษัทบ้านปูและสถาบัน ChangeFusion ซึ่งมอบองค์ความรู้และทรัพยากรสำคัญ เช่น
• การวางแผนบัญชีที่ช่วยให้บริหารรายรับรายจ่ายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• การปรับโครงสร้างทีม เพื่อให้การทำงานเป็นระบบมากขึ้น
• การทำการตลาดที่ตรงกลุ่มเป้าหมาย
นายรัฐพล สุคันธี ผู้บริหารจากบ้านปู กล่าวว่า “โมเดลของ ‘คนทะเล’ เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนว่าชุมชนสามารถสร้างธุรกิจที่ยั่งยืนไปพร้อมกับการพัฒนาสิ่งแวดล้อมได้ เราหวังว่าจะเห็นโมเดลนี้ขยายผลสู่พื้นที่อื่นๆ ในอนาคต”
๐ “ชุมชนแกร่ง ไทยแกร่ง”เป้าหมายที่ใหญ่กว่า
ในอีก 3 ปีข้างหน้า “คนทะเล” วางแผนพัฒนาเป็น “คนทะเล Travel” ขยายการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์เต็มรูปแบบ พร้อมตั้งเป้าสร้างรายได้ให้ชุมชนไม่ต่ำกว่า 2.5 ล้านบาทต่อปี และเพิ่มบทบาทการอนุรักษ์ให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น
“คนทะเล” คือหลักฐานว่าการทำธุรกิจที่ใส่ใจคนและสิ่งแวดล้อมสามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงได้จริง ทั้งในระดับชุมชนและระดับประเทศ โมเดลนี้ไม่เพียงเป็นแรงบันดาลใจ แต่ยังเป็นตัวอย่างของความสำเร็จที่ยั่งยืนในโลกที่เราต้องหันมาใส่ใจธรรมชาติมากขึ้นกว่าเดิม
ติดตามความเคลื่อนไหวของโครงการพลังเปลี่ยนแปลงเพื่อสังคม หรือ Banpu Champions for Change ได้ทางเพจเฟซบุ๊ก https://www.facebook.com/banpuchampions/
และสามารถติดตาม “คนทะเล”ได้ที่ https://www.facebook.com/rankhontalay
