วันนี้ (6 พฤษภาคม 2567) ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ นักวิชาการด้านทะเลและสิ่งแวดล้อม และอาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ซึ่งเกาะติดสถานการณ์แนวปะกะรังฟอกขาวในประเทศไทยเนื่องจากวิกฤตสภาพภูมิอากาศ โดยแจ้งความคืบหน้าทางเฟซบุ๊ก Thon Thamrongnawasawat♨️บอกว่า
น้ำทะเลไทยร้อนที่สุดตั้งแต่เคยตรวจวัดมา หายนะปะการังฟอกขาวเพิ่งเริ่มต้น เราอาจเจอระดับรุนแรงสุดๆ 😢 ซึ่งเป็นข้อมูลของ NOAA** สถาบันหลักของโลกในด้านนี้ ผมขออธิบายเพิ่มเติมครับ
ภาพแรก : คือกราฟอุณหภูมิผิวหน้าน้ำทะเล เราตรวจวัดโดยใช้ดาวเทียม ย้อนไปได้ตั้งแต่ปี 1985 อันเป็นจุดเริ่มที่เราใช้ดาวเทียมวัดอุณหภูมิน้ำเป็นครั้งแรก
เส้นสีดำคือกราฟของปีนี้ 2024 จะเห็นว่าอุณหภูมิน้ำในช่วงนี้อยู่เหนือทุกเส้น ทำลายสถิติในรอบ 40 ปี (และอาจเป็นตลอดกาลแต่ก่อนหน้านั้นเราวัดไม่ได้) สอดคล้องกับข้อมูลน้ำจากสถานีโทรมาตรของคณะประมงที่เพิ่งนำมาให้เพื่อนธรณ์ดู ยังสอดคล้องกับข้อมูลจากหลายหน่วยที่รายงานกันเข้ามา
น้ำทะเลช่วงนี้ร้อนสุดๆ 🥵เมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ยน้ำทะเล 40 ปี (ดูดีๆ จะเห็น + สีม่วง) จะเห็นว่าน้ำร้อนจัดต่อเนื่อง 2 เดือน คือเมษายนและพฤษภาคม ก่อนจะเย็นลงนิดเมื่อถึงเดือนมิถุนายน เพราะเข้าหน้าฝนแล้ว
หมายความว่าน้ำทะเลที่ร้อนจัดจนทำลายสถิติ อาจอยู่กับเราไปอย่างน้อย 3-4 สัปดาห์ แน่นอนว่าส่งผลกับปะการัง 😔
คราวนี้มาดู ภาพสอง : เป็นแผนที่มีสีต่างๆ นั่นคือระดับการฟอกขาวของปะการัง
เริ่มจากมุมซ้ายบน เป็นสถานการณ์ปัจจุบัน สีส้มคือ warning (เฝ้าระวัง) สีแดงคือ Alert L1 (ฟอกขาว)
ข้อมูลค่อนข้างตรงกับรายงานจากฝ่ายต่างๆ ปะการังตามชายฝั่งเริ่มฟอกแล้ว ปะการังเกาะห่างฝั่งยังอยู่ระดับสีซีด
สังเกตภาพเกจวัด หากดูสถานการณ์รวม ตอนนี้เราอยู่ในระดับ Alert 1 หรือฟอกขาว
เขยิบไปภาพมุมขวาบน (week 1-4 ต่อจากนี้) สีส้มหายไปเกือบหมด กลายเป็นสีแดง (ฟอกขาว) และสีแดงเข้ม (ฟอกขาวรุนแรง)
หมายความว่าเราจะเจอปะการังฟอกขาวหนักขึ้นตลอดเดือนพฤษภาคม ทั้งฝั่งอ่าวไทยและอันดามัน 😢 ฝนอาจบรรเทาได้บ้าง แต่ก็ต้องลุ้นว่าได้แค่ไหน เพราะหากน้ำยังร้อนต่อเนื่อง ฝนก็แค่ช่วยนิดหน่อย เกจวัดเด้งไปอยู่ Alert 2 แล้วครับ 😞
คราวนี้มาดูภาพมุมซ้ายล่าง 4-8 อาทิตย์ต่อจากนี้ คิดง่ายๆ ประมาณเดือนมิถุนายน
แม้อุณหภูมิน้ำเริ่มลดลงนิดหน่อย แต่ปะการังที่แช่น้ำร้อนมาตลอดเมษา-พฤษภา อ่อนแอมากจนยังเกิดการฟอกขาวต่อเนื่อง
เดือนมิถุนายนอาจเป็นเดือนที่เราเห็นปะการังขาวโพลนทั่วทะเลไทย แม้เข้าหน้าฝน แต่ก็อาจสายไปแล้ว เกจวัดยังคงอยู่สเกลสูงสุด Alert 2
สุดท้าย จากภาพมุมขวาล่าง 9-12 อาทิตย์ต่อจากนี้ ประมาณกรกฎาคม การฟอกขาวเริ่มสิ้นสุด เราจะรู้ได้ว่าปะการังตายหรือรอดแค่ไหน
ถ้าดูจากสถานการณ์ทั้งหมด หนนี้คงเป็นการฟอกขาวครั้งใหญ่ และอาจมากกว่าปี 2553 ซึ่งเป็นการฟอกขาวครั้งใหญ่สุดของไทย (ฟอกทั้งอ่าวไทยและอันดามัน)
จึงอยากบอกเพื่อนธรณ์ว่า ที่ผ่านมาเป็นแค่เผาหลอก ทะเลเดือดระดับเผาจริงจะเริ่มนับจากนี้เป็นต้นไป
ปะการังจะฟอกขาวเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ไปจนถึงปลายมิถุนายน เป็นเรื่องที่น่าหดหู่อย่างยิ่ง แต่ก็ต้องพยายามต่อไป ช่วงนี้ผมออกทะเลทุกอาทิตย์ครับ😢💪
หมายเหตุ**
NOAA อ่านว่า โนอา คือ องค์การบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติ (National Oceanic and Atmospheric Administration)เป็นหน่วยงานด้านวิทยาศาตร์ของสหรัฐอเมริกาอยู่ในกำกับของกระทรวงพาณิชย์ของสหรัฐอเมริกา โดยมุ่งเน้นไปที่สภาวะของมหาสมุทร และชั้นบรรยากาศ
อ.ธรณ์ บอกว่านอกจากสำรวจปะการังฟอกขาว🪸เพื่อเตรียมมาตรการอนุรักษ์ต่างๆ การช่วยปะการังในยุคนี้ยังรวมถึงการทดลองนำปะการังที่อยู่ในสภาพย่ำแย่ขึ้นมาพักฟื้นในบ่อที่มีน้ำเย็น
แม้วิธีนี้อาจทำได้เพียงไม่กี่ก้อน และเป็นในระดับงานวิจัย แต่หลายประเทศกำลังให้ความสำคัญ รวมถึงการเก็บสะสมพ่อแม่พันธุ์และการพัฒนาสายพันธุ์ที่ทนน้ำร้อนได้ดีขึ้น
งานพวกนี้ยังไม่เห็นผลเป็นพื้นที่กว้างๆ ยังเป็นแค่งานนำร่องสู่อนาคตที่ทะเลจะร้อนกว่านี้ และทางรอดของปะการังในธรรมชาติเหลือน้อยเต็มทีหากเราไม่เตรียมการไว้เพื่อช่วยเหลือ
คงต้องยอมรับว่า เมื่อมนุษย์เปลี่ยนโลกไปถึงขนาดนี้ การช่วยที่เห็นผลในเวลาสั้นและทำได้ง่าย คงไม่มีอยู่จริง
แต่เราก็ต้องพยายามสุดกำลัง หาทุกหนทางเพื่อให้ปะการังอยู่คู่โลกต่อไป ใช่ไหมครับ🌏🪸