‘แวอุเซ็ง แต’ เผยแนวคิดพลิกสู่ชุมชนยั่งยืน “สานต่อคนรุ่นใหม่ ให้รักษ์ป่าและนกเงือกบูโด”

แม้ในปัจจุบันคนส่วนมากเห็นความสำคัญของการปลูกป่า เพื่อแก้ปัญหาความไม่สมบูรณ์ของระบบนิเวศมากขึ้น แต่มีคนบางกลุ่มที่ยังลักลอบตัดไม้ทำลายป่า ล่าสัตว์ โดยเฉพาะการล่าลูกนกเงือกในป่าบูโด ซึ่งเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อชุมชนเจาะกะพ้อใน ต.กะรุบี อ.กะพ้อ จ.ปัตตานี เพราะนกเงือกนั้นเป็นตัวชี้วัดสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า


นายแวอุเซ็ง แต ครูภูมิปัญญาด้านการเกษตรของชุมชนเจาะกะพ้อ กล่าวว่า "ป่าหลังชุมชนนั้นมีความอุดมสมบูรณ์มาก แต่ถ้าเราไม่เริ่มอนุรักษ์ตั้งแต่วันนี้ลูกหลานของเราคงจะได้ยินแต่ชื่อ และคงไม่มีโอกาสได้เห็นว่านกเงือกตัวจริงนั้นเป็นอย่างไร เราตั้งเป็นโจทย์เพื่อการแก้ไขซึ่งต้องนำเสนอเรื่องนี้ออกไปให้คนได้รู้จักมากขึ้น ขณะเดียวกันทางชุมชนจึงมีการสำรวจและจัดทำเส้นทางเดินทางเพื่อศึกษาธรรมชาติขึ้น และมีการสร้างจุดบังไพรเพื่อศึกษาชีวิตนกเงือกจำนวน 6 จุด เพื่อช่วยในการอนุรักษ์ป่าไม้และนกเงือกเอาไว้"

เขาเล่าถึงแนวคิดที่ช่วยให้คนในชุมชนเกิดความตระหนัก รักและหวงแหนป่าอยู่เสมอว่า "นกจะอยู่ได้ต้องมีต้นไม้ใหญ่ ถ้ามีต้นไม้ ป่าไม้ก็สมบูรณ์ เมื่อป่าสมบูรณ์ก็จะเป็นทั้งแหล่งน้ำเพื่อกินและใช้ในการเกษตรและเป็นแหล่งอาหารของชุมชนไปตลอด"

แม้ว่าผืน "ป่าบูโด" เป็นพื้นที่ในเขตอุทยานแห่งชาติ แต่ปัญหาการลักลอบตัดไม้ทำลายป่าและการล่าสัตว์ ก่อนหน้านี้ก็ยังคงมีอยู่ โดยเฉพาะการเข้าป่าเพื่อมาล่า "ลูกนกเงือก" เอาไปขาย นับเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อชุมชนโดยตรง แกนนำชาวบ้านในพื้นที่จึงรวมตัวกันดำเนินงาน "โครงการสร้างบ้านสร้างป่าบูโดให้น่าอยู่" เพื่อร่วมกันปกป้องผืนป่าหลังบ้านของพวกเขา และอนุรักษ์นกเงือกให้คงอยู่คู่กับป่าบูโด ซึ่งได้รับการสนับสนุนจาก สำนักสร้างสรรค์โอกาสและนวัตกรรม สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

ในการอนุรักษ์ผืนป่าบูโดให้เกิดความยั่งยืน ทุกฝ่ายเห็นพ้องควรอนุรักษ์ให้ผืนป่าแห่งนี้เป็นแหล่งอาหารที่มั่นคง และพร้อมที่จะพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศเพื่อสร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ ให้กับชุมชนซึ่งเป็นวิถีการอนุรักษ์ป่าที่จะเกิดความยั่งยืน




#แนวคิดพลิกชุมชน สานสู่คนรุ่นใหม่

นายซัยฟุดีน เจ๊ะฮะ ผู้รับผิดชอบโครงการสร้างบ้านสร้างป่าบูโดให้น่าอยู่ เสริมว่าสิ่งที่สำคัญจะต้องทำต่อจากนี้ก็คือการส่งไม้ต่อ เราจะต้องส่งความรู้ที่เรามีอยู่ไปถึงคนรุ่นต่อไปอย่างเด็กประถมและมัธยม เพื่อให้เกิดองค์ความรู้ที่ยั่งยืน ในปีแรกนั้นเราเน้นให้เด็กๆ ได้ศึกษาบริบทในพื้นที่ และให้รู้ว่ามีนกเงือกอยู่จริง โดยความรู้จากป่าผ่านการจัดการเรียนการสอนในวิชาต่างๆ เพื่อให้พวกเขาได้เรียนรู้ถึงวิถีชีวิตของนกเงือกและผืนป่าต้นน้ำ และเรียนรู้ว่าวิถีชีวิตของชุมชนและอาชีพต่างๆ นั้นล้วนต้องพึ่งพาอยู่กับป่าบูโดปีต่อไป

เราเน้นเรื่องของการพัฒนานักเรียน สร้างองค์ความรู้ที่เกิดจากการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นจริงๆ และมีความสามารถที่จะถ่ายทอดไปสู่คนอื่นๆ ผ่านการเป็นมัคคุเทศก์น้อย เพื่อที่จะขยายผลสร้างให้เกิดกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศให้เกิดขึ้นในชุมชนแห่งนี้"
ภาพวาดของ "นกเงือก" บริเวณป้ายบอกทางเข้าชุมชนบ้านเจาะกะพ้อใน จึงไม่ได้เป็นเพียงแค่สัญลักษณ์เพื่อแสดงถึงการดำรงอยู่ แต่สื่อให้เห็นถึงเครื่องมือในการสานและสร้างพลังของชุมชน เพื่อร่วมกันอนุรักษ์ผืนป่าบูโดให้กลายเป็นแหล่งอาหารที่มั่นคง และพร้อมในการพัฒนาไปสู่การจัดการแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เพื่อสร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ ให้กับชุมชนแห่งนี้อย่างยั่งยืน

ข้อมูลอ้างอิง
https://bit.ly/3i7pYxP
https://www.thaihealth.or.th/Content/37017



ในคลิป จะเห็นว่าคนรุ่นใหม่ในชุมชนกะพ้อ ร่วมมือรณรงค์ให้ร้านค้าในชุมชนช่วยกันลดใช้ถุงพลาสติกที่ใช้แล้วทิ้งอีกด้วย