เป็นอีกเรื่องที่ร้อนแรง พอๆ กับการเปิดตัวความรักของ “ไบร์ท วชิรวิชญ์ ชีวอารี”ที่เอาเพลง “ใกล้” ของ SCRUBB ไปร้องบนเวทีงานแฟนมีตฯ เดี่ยว “BRIGHT’S HOME PARTY IN JAPAN” ณ ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งเป็นประเทศแรกของทัวร์ครั้งนี้ ซึ่งก่อนหน้าที่เจ้าของลิขสิทธิ์ได้ออกมาโพสต์ถึงการไม่ได้รับการอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ จนทำให้ต้นสังกัดของไบร์ท Cloud9 Entertainment ต้องออกจดหมายชี้แจงถึงเรื่องดังกล่าว แต่ดูเรื่องราวเหมือนจะยังไม่จบ เพราะด้านของ “บอล scrubb” ก็ได้โพสต์อธิบายถึงเรื่องราวดังกล่าว แม้จะทิ้งท้ายว่าเป็นเพียงแค่เหตุการณ์สมมติก็ตาม แต่ถ้าได้อ่านทั้งหมดก็จะเข้าใจว่าหมายถึงใคร รวมไปถึงยืนยันว่าจะไม่เอาผิดใดๆ เพียงแต่เน้นย้ำว่าโดยมารยาทแล้ว ถ้าไม่ได้รับสิทธิ์จากผู้ถือลิขสิทธิ์ ก็ไม่มีสิทธิ์ใช้ พร้อมทิ้งท้ายว่าไม่ได้มีการขอลิขสิทธิ์จากไทย แต่แอบไปขอกันแบบลับหลังบ้าน
“สวัสดีครับ ขออนุญาตชี้แจงเพิ่มเติม เรื่องการขออนุญาตใช้เพลงในการแสดง 'เพื่อการหารายได้' ในต่างประเทศนะครับ
*** เหตุการณ์สมมติ ว่าหากเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในประเทศญี่ปุ่น
- ตัวแทนจัดเก็บและดูแลลิขสิทธิ์ของผู้ประพันธ์ในประเทศไทยมีองค์กรที่ชื่อว่า 'MCT' ซึ่งปัจจุบัน ผมเป็นหนึ่งในกรรมการบริหารในชุดปัจจุบัน
- MCT อยู่ภายใต้ความร่วมมือขององค์กรจัดเก็บระหว่างประเทศที่มีชื่อว่า SESAC
- พันธมิตรในการดูแลจัดเก็บในประเทศญี่ปุ่นมีชื่อว่า JASRAC
- การจัดเก็บโดยทั่วไป ทำได้โดยจัดเก็บจากการใช้เพลงในโอกาสต่างๆ ทั้งในแง่ของการประชาสัมพันธ์ การเปิดเพลงในที่สาธารณะ การนำเพลงไปใช้การแสดงโดยปราศจากการหารายได้ หรือรวมว่าเป็นการใช้งานโดยง่ายในชีวิตประจำวันทั่วไป เหล่านี้เป็นสิ่งที่องค์กรจัดเก็บดูแลเป็นหน้าที่หลักอยู่แล้ว
- ***แต่ไม่ได้หมายรวมถึงการแสดงคอนเสิร์ตที่มีการจำหน่ายบัตรในรูปแบบต่างๆ ทั้งออนไลน์และออฟไลน์ มีการประกาศขายบัตร มีการโฆษณา มีการเตรียมการก่อนอย่างยาวนาน และมีการประกาศเป็นทางการ***
- สิ่งนี้หากมีการใช้เพลงที่มีลิขสิทธิ์เป็นของผู้อื่น 'โดยมารยาท' ของการจัดเก็บ ผู้ใช้ต้องขออนุญาตผ่านตัวแทนจัดเก็บจากประเทศของตนเอง (ในที่นี้คือ MCT) เพื่อทำการติดต่อประสานกับเจ้าของลิขสิทธิ์ในประเทศเพื่อขออนุญาตนำไปใช้การแสดง 'หากได้รับอนุญาต' แล้ว MCT จึงประสานต่อไปให้ตัวแทนจัดเก็บที่เป็นพันธมิตรในเครือ (ในที่นี้คือ JASRAC) เพื่อการทำการจัดเก็บตามเงื่อนไขและขั้นตอนที่ได้ตกลงกันจากต้นทางของประเทศนั้นๆ
- แต่ในกรณีที่เกิดขึ้น ผู้จัดรวมถึงผู้แสดง ไม่ได้ทำการติดต่อเจ้าของลิขสิทธิ์เพลงเพื่อขออนุญาตในการนำไปใช้หารายได้ แต่เป็นเพียงการแจ้งเพลงที่ต้องการใช้ในการแสดง และประสานให้ JASRAC ทำการอนุญาตและจัดเก็บตามขั้นตอนของประเทศญี่ปุ่น ซึ่งในบริบทนี้ JASRAC ควรมีเพียงมีหน้าที่จัดเก็บ และโดยมารยาทไม่ควรมีสิทธิ์ในการอนุญาตให้นำไปใช้ โดยปราศจากการได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ต้นทาง หรืออย่างน้อยก็ควรจะต้องทำการดับเบิ้ลเช็กความถูกต้องในการขอลิขสิทธิ์จากต้นทางก่อน ว่าได้รับอนุญาตถูกต้องแล้วหรือยัง
- จริงๆ การแสดงคอนเสิร์ตในต่างประเทศของศิลปินไทยเริ่มได้รับความนิยมและมีการจัดงานขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในแต่ละครั้งที่ผ่านมาทีมงานผู้จัดที่มีความเป็น 'มืออาชีพ' และมี 'ประสบการณ์' จะไม่ละเลยในการขออนุญาตการใช้สิทธิ์จากต้นทาง ก่อนที่จะประสานให้ตัวแทนจัดเก็บในต่างประเทศนั้นๆ เป็นคนดำเนินการต่อ ไม่เคยมีการอนุญาตให้จัดเก็บโดยพลการจากตัวแทนจัดเก็บของประเทศปลายทางนั้นๆ มาก่อนแต่อย่างใด
- มองภาพให้ง่ายขึ้น หากมีการจัดคอนเสิร์ตขึ้นในประเทศไทย หากผู้จัดหรือศิลปินต้องการใช้เพลงที่เป็นลิขสิทธิ์ของผู้อื่น การขออนุญาตจะเกิดขึ้นจากผู้จัดไปยังเจ้าของลิขสิทธิ์ เมื่อได้รับอนุญาตแล้ว จึงดำเนินการให้ MCT จัดเก็บในส่วนที่ถูกต้องต่อไป ไม่ใช่ MCT มีสิทธิ์หรือเป็นผู้อนุญาตให้ใช้เพลงนั้นๆ เป็นต้น
ข้อมูลเพิ่มเติมที่ผมชี้แจงและอธิบายข้างต้นนี้ เป็นเพียงข้อมูลเพื่อให้ความรู้และความเข้าใจในมุมมองที่ถูกต้องและควรจะเป็น จากการให้เกียรติและเคารพในกฎหมายลิขสิทธิ์และทรัพย์สินทางปัญญานะครับ และเพื่อป้องกัน 'ข้อมูลอื่นๆ' ที่ทราบว่ากำลังจะประกาศชี้แจงออกมาจากช่องทางอื่น
ทางเราไม่เคยมีนโยบายในการจัดเก็บค่าลิขสิทธิ์ที่เกินจริง และไม่เคยเก็บลิขสิทธิ์เพลงของเราในการใช้เพื่อการศึกษา งานมงคลสมรสและงานรื่นเริงต่างๆ แม้แต่ครั้งเดียว
หรือแม้แต่การใช้เล่นในสถานที่ต่างๆ สำหรับพี่ๆ น้องๆ นักดนตรีในบ้านเรา สิ่งเหล่านี้ถูกดูแลและจัดเก็บโดย MCT อย่างถูกต้องและเป็นธรรมอยู่แล้ว โดยไม่มีผลกระทบต่อผู้ที่ทำการแสดงดนตรีแต่อย่างใด หากเราไม่ได้นำลิขสิทธิ์เหล่านั้นไปใช้หาประโยชน์ 'ส่วนตน' ในทางอื่นๆ เช่นการแสดงคอนเสิร์ตของตัวเอง หรือการไปจัดแสดงคอนเสิร์ตในต่างประเทศ เป็นต้น
สุดท้ายสิ่งเหล่านี้ ถือเป็นความรู้ลิขสิทธิ์เล็กๆ น้อยๆ ที่พวกเราควรจะได้เรียนรู้และเติบโตไปพร้อมๆ กันนะครับ จะไม่มีการดำเนินการใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับความเสียหายที่เกิดขึ้นแต่อย่างใด
คาดหวังว่าเป็นเพียงสิ่งที่พวกเราควรจะต้องช่วยกันทำให้มันเป็นเรื่องที่ถูกต้อง ที่สำคัญ 'การสื่อสาร' และพูดจากันด้วยความเข้าใจ เป็น 'มารยาท' ที่ดีในฐานะเพื่อนพี่น้องในอุตสาหกรรมเดียวกัน
ขอบคุณครับ
***** ทั้งหมดนี้เป็นเพียงเหตุการณ์สมมติที่แต่งขึ้น
Balloop 🌸“
ซึ่งก็มีคอมเมนต์เข้ามาถามว่า “ขออนุญาตสอบถามค่ะ โดยสรุปเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น คือมีการขออนุญาตผ่าน JARSAC ตามขั้นตอนเรียบร้อยแล้ว แต่ไม่ได้แจ้งทางไทย เป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายละเมิดลิขสิทธิ์หรือผิดมารยาทที่ไม่ได้แจ้งเจ้าของลิขสิทธิ์ต้นทางคะ?“
ด้าน “บอล scrubb“ ก็ตอบกลับเบาๆ ว่า “ส่วนตัว ผมขอเรียกว่า ให้อนุญาตโดยไม่ได้รับอนุญาตครับ จากสิทธิ์ที่เขาทำได้ แต่สิ่งที่เขาไม่ได้ทำคือไม่ได้ขออนุญาตจากไทย ซึ่งผมมีสิทธิ์แจ้งทางนั้นไม่ให้อนุญาตได้ครับ แต่เขาเลือกไปขอกันเองหลังบ้านโดยไม่แจ้งเรา” แต่โพสต์นี้ได้ถูกลบไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
ส่วนไบร์ทก็ได้ชี้แจงถึงกรณีดังกล่าวด้วยตนเองว่า “ผมว่าน่าจะเป็นเรื่องเข้าใจผิดครับ จริงๆ ทางตัวผมเองในฐานะศิลปิน งานของผมคือพี่ครับผมจะเล่นเพลงนี้ แต่พอเราเห็นเรื่องก็ไม่ได้นิ่งนอนใจ ทางทีมงานของผม ทางพาร์ตเนอร์ของผมที่ญี่ปุ่น ตัวองค์กรที่ทางพาร์ตเนอร์ของผมใช้บริการในการขออนุญาต ทุกคนทำตามขั้นตอนเรียบร้อยทั้งหมด เราขอจากเจ้าของลิขสิทธิ์แล้ว แต่เจ้าของผลงานยังไม่รู้มากกว่า จะเป็นตามขั้นตอนพี่ๆ เขายังไม่รู้ ที่จริงเรามีการคุยกันหลังบ้านเรียบร้อยก่อนที่จะแถลง ได้มีการอินฟอร์มกับทีมพี่บอลทุกอย่างแล้ว เราทำตามขั้นตอนทุกอย่าง แล้วก็เป็นเรื่องเข้าใจผิด ตอนนี้ไม่มีอะไรแล้ว เข้าใจตรงกันครับ”
