“น้ำ รพีภัทร” กูรูด้านควาย รักเหมือนสมาชิกในครอบครัว กินนอนในคอกคลุกคลีจนรู้นิสัยใจคอของควาย ขายไปแล้ว 1 ตัว 2 ล้าน ตอนนี้ตลาดควายบูมมาก แพงสุดตัวละ 9 ล้าน คนซื้อไปประดับบารมี ขายยันน้ำเชื้อหลอดละ 3 หมื่น
แต่ละคนอาจจะมีสัตว์เลี้ยงแสนรักแตกต่างกันไปตามแต่ความชื่นชอบส่วนบุคคล แต่อดีตพระเอกดัง “น้ำ รพีภัทร เอกพันธ์กุล”นั้น นอกจากเลี้ยงไก่ชนแล้ว ยังหลงไหลการเลี้ยงควายเป็นชีวิตจิตใจ ถึงขั้นกินนอนในคอกควาย คลุกคลีจนกลายเป็นกูรูรู้ทุกเรื่องของควาย งานนี้หนุ่มน้ำเปิดใจถึงสิ่งที่ได้จากการเลี้ยงควาย รวมถึงจุดเริ่มต้นที่หลงรักควายเข้าอย่างจัง
“จุดเริ่มต้นของการมาเลี้ยงควาย คือผมรู้จักมาจากรุ่นพี่ที่เลี้ยงไก่ชนด้วยกัน เขาเริ่มเลี้ยงก่อนผมประมาณ 2 ปี แล้วเราไปไหนไปกัน แกก็ชวนไปดูกระดูกควาย มันก็เพลินไปอีกแบบ แล้วพอไปที่คอกควายแก ไปนอนเล่นอยู่ นอนดูควาย ก็เออ…เริ่มมองควายสวยซะแล้วสิ คือมันเป็นช่วงจังหวะการพักผ่อนชีวิตมากเลย"
"ควายไม่เอ็ดตะโร ไม่โหวกเหวกโวยวาย มันก็นอนมันอยู่นั่นแหละ มองไปเรื่อยๆ เหมือนสมองเราได้รีแล็กซ์ (หัวเราะ) ไกวเปลนอนมองควายโคตรมีความสุขเลย (หัวเราะ) มันได้พักผ่อนสมอง เพลินๆ มันไม่เรียกร้องอะไร ขอแค่มีหญ้ากิน มีน้ำให้นอน มีโคลนให้เล่น แค่นั้นมันก็พอแล้ว วันหนึ่งก็พาไปประกวด เจอพรรคพวก เพื่อนฝูง พี่น้อง ที่ชอบและรักควายเหมือนกันเลยได้ไปพูดคุยกัน แลกเปลี่ยนประสบการณ์กัน นั่นแหละมันคือความสุขแล้ว”
ตอนนี้มี 6-7 ตัว เลี้ยงเพื่อประกวด ไม่ได้เลี้ยงเพื่อขายไปฆ่า
“ตอนนี้แม่พันธุ์หลัก 3 ตัว แล้วเขาก็ออกลูกมาอีก ก็ถ้าเป็นของผมเอง ตอนนี้ประมาณ 6-7 ตัว แต่ส่วนใหญ่ผมเลี้ยงแต่ตัวเมีย เพื่อวันหนึ่งเราจะได้เพาะพัฒนา ให้เขาออกลูกออกหลานกระจายออกไป
ผมเลี้ยงเพื่อเป็นสายประกวด เป็นสายควายสวยงาม จุดมุ่งหมายคือไม่ได้ขายเพื่อไปเป็นเนื้อ เราเป็นแนวอนุรักษ์อัตลักษณ์ควายไทย”
เผยวิธีเลี้ยงให้ได้คุณสมบัติในการประกวด
“มันมาด้วยพันธุกรรมของมันด้วยครับ แล้วก็การเลี้ยงที่ปราณีต ก็อาจจะรวมถึงหญ้า ที่มันเป็นแหล่งอาหารที่ให้โปรตีนสูง หญ้าบางตัวกระเพาะของควายมันสามารถเปลี่ยนไปเป็นโปรตีนในการสร้างเนื้อได้มากกว่าเดิมก็ศึกษาเรื่องพืชอาหารสัตว์ เรื่องการดูแลกรรมวิธี แต่ควายพวกนี้จะต้องมีแปลงหญ้าให้เขาเดินแทะเล็ม แล้วก็มีบ่อน้ำให้เขาลงไปนอนแช่”
รายได้หลักๆ ของน้ำตอนนี้คือไก่ชน แต่ขายควายตัวเดียวก็รวยแล้ว
“ควายตัวที่ผมขายไปตอนนั้น 2 ล้านครับ ตอนที่ตกลงกันเขาอายุประมาณ 7 เดือน แต่ตอนส่งมอบเป็นตอนที่เขาหย่านมแล้ว ประมาณ 10 เดือนนิดๆ แต่เดี๋ยวนี้ราคาไปสูงกว่านั้นแล้วนะครับ เขาขายกันหลักหลายล้าน เยอะกว่า 2 ล้านแล้ว"
"หลักๆ รายได้ผมที่มันเป็นรายได้รายวัน ทุกอย่างมันก็คือจากไก่ชน จากละครมันเป็นในช่วงที่ละครออกอากาศ มันก็เหมือนเป็นรายเดือนไป รายปีก็เป็นควาย ตอนนี้มีแม่ควายอยู่ 3-4 แม่ ปีหนึ่งอาจจะออกลูกสักตัวหนึ่ง ปีครึ่งออกตัวหนึ่ง ก็เป็นเหมือนรายได้รายปีไป แต่ค่าใช้จ่ายเราก็มีทุกวันนะ รายจ่ายรายวัน รายเดือน รายปี เราก็มี (รายจ่ายที่ว่าคือการเลี้ยงสัตว์ทุกๆ ตัวใช่ไหม?) ใช่ครับ มันก็มีค่าอาหารรายเดือนของมัน”
ตอนขายควายถึงกับน้ำตาร่วง เพราะรักเหมือนเป็นคนในครอบครัว
“ก็ต้องมีครับ เราเลี้ยงสัตว์ใหญ่ด้วย มันก็เหมือนสมาชิกในครอบครัวเรา มันก็มีความรู้สึกอย่างนั้นบ้าง แต่ก็ตัดใจขายได้ ตอนบอกว่าจะขายควาย ลูกผมไม่ร้อง แต่ผมร้องหนักกว่าลูกผมอีก คือลูกนอนบนบ้าน แต่ผมนอนเฝ้าตั้งแต่ควายผสมติด ท้องอีก 10 เดือน ผมนอนเฝ้า ดูท้อง ดูพัฒนาการของแม่มันว่ามันไปยังไง จนมันคลอดออกมาเป็นตัว จนพัฒนาการของลูกมันออกมาตามที่จินตนาการไว้ มันมีสตอรี่ของมันไปเรื่อย เด็กๆ ก็มีมาปีนเล่นคอกควายกันบ้าง แต่ผมนั่งจ้องดูตลอด เขาก็เลยไม่อินเท่าผมหรอก เขาเป็นวัยที่กำลังเล่นสนุก”
คนนิยมซื้อควายไปประดับบารมี
“ถามว่าเขาซื้อไปทำไมกัน คือเป็นแนวอนุรักษ์ด้วยครับ เป็นควายสวยงาม คือจริงๆ มันเป็นทั้งเรื่องของการประดับบารมีด้วย อนุรักษ์ด้วย ควายพวกนี้มีสนามในการประกวด มีมาตราฐานความสวยงามของเขา มีการประกวดความสวยงาม โครงสร้าง และอัตลักษณ์ของความเป็นควายไทย ก็มีสนามที่ตอนนี้คึกคักมาก ก็จะมีชาวบ้านด้วย แล้วก็มีคนที่ทุนสูง ไม่ใช่เฉพาะชาวบ้านที่เลี้ยงควายแล้ว ตอนนี้มันขยายกลุ่มกว้างกว่าเดิมเยอะ”
เผยสเปกควายที่ราคาแพงๆ ต้องมีลักษณะแบบนี้
“อย่างแรกคือต้องมีอัตลักษณ์ควายแท้ที่ชัดเจน ก็คือแต้ม จ้ำที่เป็นขาวๆ ต่างๆ เท้า 4 ข้าง แล้วอีกอย่างคือกระดูกโครงสร้างที่ใหญ่โตสวยงาม ประกวดเพื่อวันหนึ่งในอนาคตต้องเป็นพ่อพันธุ์แม่พันธุ์ก็จะเป็นควายที่กระดูกโครงสร้างแข็งแรงสวยงาม ขายืนมั่นคง กระดูกแข็งแรง มีความสวยงามและสมดุลของตัวควาย แล้วก็ดูการเลี้ยงด้วย มันประกอบกันหลายๆ อย่าง"
"แม่ควายหนึ่งตัว ถ้าไม่มีปัญหาในเรื่องของระบบสืบพันธุ์ ก็จะประมาณปีครึ่ง จะได้ลูก 1 ตัว 3 ปีได้ 2 ตัวครับ (มีเลี้ยงควายไว้ทำนาไหม?) ไม่ทันรถไถหรอกครับ มันมีก็น้อย มีควายไถพวกร่องอ้อย แต่เดี๋ยวนี้เป็นรถไถมาทำงานแทนแล้ว นอกจากที่เขาอนุรักษ์จริงๆ เหมือนศูนย์เรียนรู้ คนไถนาเป็นเดี๋ยวนี้ก็หายากแล้วครับ”
ควายตัวละ 2 ล้านถือว่าแพงมาก แต่แพงสุดคือ ตัวละ 9 ล้าน ตลาดควายบูมจนมีการซื้อขายน้ำเชื้อหลอดละ 3 หมื่น
“2 ล้านก็ถือว่าเป็นระดับที่สูง แต่เดี๋ยวนี้มันไปมากกว่านั้นแล้ว ล่าสุดเห็นข่าวเขามีขายกัน 9 ล้านนะ ก็ไปประดับบารมีด้วย สำหรับตัวผู้ก็ไปรีดน้ำเชื้อขาย ให้เกษตรกรที่เขาต้องการ เพราะมันมีควายเกรดตั้งแต่หลักหมื่นยันหลักล้าน ควายบ้านๆ เขาก็อยากจะพัฒนา ขายได้หมื่น วันหนึ่งก็อยากจะขายได้หลายๆ หมื่นแตะแสน"
"ก็เอาน้ำเชื้อพ่อควายที่เขาเคยจ่ายลูกดีๆ มาพัฒนาขึ้นมาอีกชั้นหนึ่ง แล้วก็เก็บลูกพัฒนากันต่อไปอีก ก็มีจุดมุ่งหมายเดียวกัน คือการสร้างมูลค่ากับสิ่งที่เขามีอยู่แล้วให้มันมากขึ้น ส่วนน้ำเชื้อหลอดหนึ่ง ก็มีตั้งแต่หลักร้อยยันหลักพัน แพงสุดก็หลอดละ 3 หมื่น แต่พ่อพันธุ์ตัวนี้เขาไม่ได้รีดน้ำเชื้อแล้วครับ เขาเคยรีดมา 1 ครั้ง แล้วก็ไม่ได้รีดแล้ว"
"ในกลุ่มความต้องการเกรดสูงก็ยังคงมีอยู่ หรือบางคนที่ทุนน้อยหน่อย ก็จะซื้อแม่ควายในเกรดพัฒนา ซึ่งราคาจะไม่ได้สูงเป็นหลักล้าน มันมีหลายแบบ แต่ผมเป็นคนที่เล่นอะไรแล้ว ต้องเล่นสุด เจ็บต้องจบ คือเจ็บเนี่ยยอมจ่ายจบ คือซื้อสูงกว่าเขาไม่เป็นไร แต่ขอให้มาแล้วมันจบ ไม่ใช่จ่ายไปเป็นล้าน แต่กลับมาควายมันจ่อยแบบนี้”
กลายเป็นกูรูด้านควายไปแล้ว
“ก็พอเราทำอะไรเราก็ต้องศึกษา มันอินซะแล้วครับ ไปนอนคอกควายตอนช่วงที่เราเริ่มเลี้ยงใหม่ๆ เราก็ใช้วิธีการคือ นอนดูมัน ดูพฤติกรรมมัน จับอาการมัน เพราะเราเป็นมือใหม่ ช่วงปีแรกๆ ผมแทบจะนอนคอกควายเลย ก็เลยดูทั้งพฤติกรรม นิสัยของควายแต่ละตัวก็จะแตกต่างกันไปเราไม่รู้ก็ต้องสังเกตด้วยตัวเองก่อน ถ้าอะไรที่มันไม่ใช่ ก็ไปปรึกษาพี่ๆ น้องๆ ผู้รู้ อาจารย์ที่เรานับถือ เขาก็ไม่มีการหวงวิชากัน
คลุกคลีกินนอนกับควายจนรู้นิสัยใจคอของควาย แถมสามารถปรับนิสัยของควายได้ด้วย
“จริงๆ แล้วถ้ามีหญ้าสดที่จำนวนเพียงพอกับเขา เขาชอบกินหญ้าสดอยู่แล้ว ถ้าไม่มีอาจจะเสริมเป็นฟาง ซึ่งยังไงขอให้มีหญ้าดีๆ เถอะ ควายมันกินอยู่แล้วล่ะ แต่วิธีการเลี้ยงของผมที่บอกว่าปราณีต คือผมไม่ได้ให้เดินกินตามทุ่งตลอดทั้งวันนะ ตื่นเช้ามา 6 โมงเช้า หรือ 6 โมงครึ่ง เราปล่อยออกจากคอก ให้กินถึงประมาณ 9-10 โมง ไล่ลงน้ำให้เขานอนตัวเย็นๆ
ช่วงกลางวันที่แดดร้อนๆ เราให้เขาไปนอน กินแล้วนอน พักผ่อนกายา เขาก็เลยอ้วนใหญ่ เหมือนคนออกกำลังกายอย่างเดียวไม่พักผ่อนเลย กล้ามเนื้อมันก็ไม่มา นี่ก็ให้กินแล้วก็พักผ่อน จนถึงเวลา 4 โมงเย็น แดดร่มลมตก ปล่อยออกมากินหญ้าอีก แต่ในระหว่างนั้นเราก็ไปเกี่ยวหญ้าให้เขากิน ในตอนที่เขาพักในคอก เขาอยากจะลุกมากินตอนไหนก็มากิน แต่สิ่งที่ขาดไม่ได้คือแหล่งนอนน้ำ ให้รีแลกซ์ตัวเย็นๆ”
ถึงจะเคยขายควายได้ตัวละ 2 ล้าน แต่ไม่เคยตั้งเป้าว่าจะเลี้ยงควายเพื่ออัปราคาขึ้นเรื่อยๆ
“ไม่ได้ตั้งเป้า เพราะผมไม่ได้ตั้งใจเลี้ยงเพื่อให้ขายได้เป็นล้าน ผมตั้งใจเลี้ยงให้ผมมีความสุข เพราะผมรู้สึกว่ามันเป็นสถานที่หนึ่ง ที่ผมสามารถพักผ่อนสมองได้ อยู่ในคอกควาย เครียดกับงาน เครียดกับคนมันหายหมดเลย เป็นที่พักผ่อนของผม
ไม่ใช่ว่าทุกตัวจะจ่ายลูกออกมาตัวเป็นล้านนะครับ ปีหนึ่งถึงปีครึ่ง ถึงจะมี 1 ตัว ซึ่งตลาดที่คนอยากจะได้ควายเกรดพรีเมียมแบบนี้ มันยังคงมีอยู่ ตอนนี้มันไม่พอสำหรับคนที่เขาอยากได้”
มีเหมือนกันที่ควายคลอดลูกออกมาแล้วไม่ได้มาตราฐาน
“มันก็อาจจะไม่เป็นอย่างที่คิดเอาไว้ บางทีท้องเดียวกัน ลูกตัวที่ 1 2 3 ก็อาจจะออกมาไม่เหมือนกันก็ได้ เพราะมันขึ้นอยู่กับความสมบูรณ์พันธุ์ของแม่เขาตอนนั้นด้วย พี่น้อง 3 ตัว ไม่ใช่จะขายได้เป็นล้านหมด”
เมื่อถามความคิดเห็น ทำไมคนชอบด่า “โง่เหมือนควาย” หนุ่มน้ำก็มีมุมมองเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า
“ไม่รู้นะ แต่ผมเลี้ยงของผม เราวางตารางให้มันเป็นเวลา เขาก็เปิดคอกออกไปเอง เขารู้ว่าไปแปลงหญ้า ไปลงน้ำ แล้วก็เดินกลับเข้าคอกเอง แต่บางทีเวลาเขาโดนแทงสะพาย ให้คนจูงจมูกไปไหนมาไหน จริงๆ คือโห…ไม่ไปไหวเหรอ จมูกขาดนะ มันเจ็บมันก็รู้ มันก็เลยไป แต่เวลาเราจะเคลื่อนย้ายเขาขึ้นรถ เพื่อพาเขาไปฉีดวัคซีนบ้าง เราจะปล่อยเขาขึ้นรถโดยที่ไม่แทงสะพายเลยมันไม่ได้ ถ้าปล่อยแบบไม่มีสะพาย คือไล่ฉีดไปเถอะ วันหนึ่ง 10 ตัวเหงื่อแตกนะ ถ้ามีสะพายก็แป๊บเดียว ไม่ถึงครึ่งชั่วโมงเสร็จแล้ว
จริงๆ แล้วควายมันฉลาด ปล่อยมันไปเนี่ย เดี๋ยวมันรู้ว่าตรงไหนบ้านมัน พอมันไปเดินกินเสร็จปุ๊บ ตอนกลางคืนมันก็กลับบ้านเอง (เป็นการเปรียบเทียบ ว่าใครจูงจมูกไปไหนก็ไป?) อย่าให้ใครมาจูงจมูกเราดีกว่า (หัวเราะ) แต่จริงๆ ถ้าถามคือ ควายมันต้องแทงสะพาย เพื่อควบคุมเขาในการเคลื่อนย้าย การทำวัคซีน การตรวจโรคต่างๆ แค่นั้นเอง แต่จริงๆ มันฉลาดครับ”
