“ออสการ์แห่งหนังภาษาจีน” คือฉายาของการมอบรางวัลใหญ่อย่าง “ม้าทองคำ” ของใกล้วันที่มุ่งเน้นมอบรางวัลให้กับหนังที่พูดภาษาจีนว่าจะเป็นชาติและภาษาใด จนต่อมามีรางวัล “ไก่ทองคำ” ขึ้นมาเป็นคู่แข่ง ในการชิงตำแหน่งเป็นเวทีมอบรางวัลที่สำคัญที่สุดสำหรับหนังภาษาจีน
เจี่ย จิ้งเหวิน เป็นดาราชาวไต้หวัน ที่เคยโด่งดังอยู่ในเมืองไทย เมื่อประมาณเกือบยี่สิบปีก่อน จากซีรีส์ชุด ดาบมังกรหยก ที่ตอนนั้นได้ออกอากาศเมืองไทยและประสบความสำเร็จพอสมควร ชื่อของเธออาจจะหายไปจัดการรับรู้ของแฟนซีรี่ย์ชาวไทย เพราะหลังจากนั้น เจี่ย จิ้งเหวิน ได้ไปแต่งงานสร้างครอบครัว ก่อนที่จะหย่ากับสามี แต่ตลอดระยะเวลาเธอก็มีผลงานอย่างต่อเนื่อง
จนในปีนี้เองที่ เจี่ย จิ้งเหวิน กลับมาดังอีกครั้ง ที่ไต้หวันบ้านเกิดของตัวเอง กับหนังเรื่อง The Falls ที่เราเลือกภาพสำคัญ มันซับซ้อนของแม่ลูกสาวในช่วงที่ต้องกักตัวอยู่ด้วยกันจากการระบาดของ. COVID-19
หนังเรื่องนี้กลายเป็นหนังที่คว้ารางวัลม้าทองคำภาพยนตร์ยอดเยี่ยม ประจำปี 2021 ซึ่งตัวของ เจี่ย จิ้งเหวิน เองก็คว้ารางวัลนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยมไปด้วย
ขณะที่รางวัลผู้กำกับยอดเยี่ยมเป็นของผู้กำกับชาวฮ่องกง คลาร่า ลอร์ หนังอาร์ต Drifting Petals ผลงานซึ่งหน้าสุดของเธอ ต้องยอมรับว่ามาทองคำในปีนี้ แจกกันแบบเงียบเชียบ และมีข่าวนำเสนอในสื่อต่างๆน้อยมาก เพราะหนังส่วนใหญ่เป็นหนังอินดี้จากฮ่องกงและหนังของไต้หวันเอง ส่วนหนังดัง ๆ จากจีนแผ่นดินใหญ่และฮ่องกง ไม่ได้เข้าร่วมประกวดเป็นปีที่สองติดต่อกันแล้ว
ซึ่งสาเหตุก็คือเพราะความขัดแย้งทางการเมือง ทำให้ทางการจีนได้กดดัน คนทำหนัง ฮ่องกงและคนทำหนังในจีนแผ่นดินใหญ่เองห้ามไม่ให้ส่งงานเข้ามาประกวด ที่งานม้าทองคำอีก จนปัจจุบันงานมอบรางวัลที่ถูก ยกย่องก็เป็นเหมือนออสการ์ของหนังภาษาจีน เริ่มจะได้รับความสนใจ น้อยลงไปเรื่อยๆ ตามชื่อเสียงของหนังที่ชิงรางวัลกันในแต่ละปี
รวมถึงการมอบรางวัลในปีนี้ ที่หนังส่วนใหญ่แทบจะเป็นหนังที่ไม่เป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติ
จนอาจจะพูดได้ว่า การเดินพรมแดงด้วยชุดหลุดโลกของดาราชาวจีน ไป่หลิง ในงานม้าทองคำ แทบจะกลายเป็นข่าวใหญ่ กว่านั่งที่มาชิงรางวัลในปีนี้กันเสียอีก
ทองคำมอบกันมาเกินครึ่งศตวรรษแล้ว ที่แล้วมาเป็นรางวัลที่มอบให้กับหนังที่พูดภาษาจีนไม่ว่าจะมาจากประเทศใด แม้แต่ภาพยนตร์จากสิงคโปร์ก็เคยคว้ารางวัลใหญ่ที่สุดอย่างภาพยนตร์ยอดเยี่ยมบนเวทีนี้มาแล้วเช่นเดียวกัน
แต่ด้วยความขัดแย้งทางการเมืองทำให้ระยะหลังรางวัลม้าทองคำ ต้องยอมรับสภาพกลายเป็นงานที่มอบรางวัลให้กับหนังของไต้หวันเป็นหลักอย่างช่วยไม่ได้
ซึ่งหากสถานการณ์ทางการเมืองระหว่างจีนและไต้หวันยังไม่คลี่คลาย เวทีการมอบรางวัลให้กับหนังภาษาจีนเวทีนี้ ก็คงจะเงียบเหงาแบบนี้ไปอีกหลายปี
ขณะที่รางวัลม้าทองคำดูจะเงียบๆไป ทั้งจีนแผ่นดินใหญ่ก็ดูจะพยายามผลักดันเวทีประกาศรางวัลภาพยนตร์ของตัวเองขึ้นมาแทนนั่นก็คือรางวัลที่เรียกว่าไก่ทองคำ หรือ Golden Rooster Award จริงๆแล้วก็ไม่ได้พึ่งมามอบปีสองปีนี้ แต่เป็นรางวัลที่ จัดกันมาถึงสามทศวรรษแล้ว
โดยช่วงแรกของการประกวด รางวัลก็ดูขลังดี หนังที่คว้ารางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยมเป็นผลงานที่ได้รับ การยอมรับในระดับนานาชาติ ผู้กำกับดังอย่าง จางอี้โหมว เองก็เคยคว้ารางวัลนี้มาแล้วหลายครั้ง
รางวัลไก่ทองคำ น่าเชื่อถืออยู่นานหลายปี มอบรางวัลให้กับหนังที่น่าสนใจมาหลายเรื่อง จนพูดได้ว่ามีความเป็นรางวัล “ออสการ์สำหรับหนังจีนแผ่นดินใหญ่อยู่พอสมควร”
จนมาในระยะหลังนี้เองที่วงการหนังจีนเฟื่องฟูประสบความสำเร็จในแง่รายได้ เวทีมอบรางวัลเวทีนี้ก็เริ่มที่จะหันไปรางวัล ให้กับหนังมหาชนที่ ประสบความสำเร็จทางรายได้ในการฉายในเมืองจีน อย่างหนังแอ็กชั่น Operation Mekong ก็เคยคว้ารางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยมบนเวทีนี้มาแล้ว
ยิ่งไปกว่านั้นในระยะหลัง รางวัลไก่ทองคำเริ่มหันไปให้นั่ง ที่เน้นกระแสชาตินิยมเป็นหลัก ตามนโยบายของรัฐบาลจีน อยากปีที่แล้วนังจุกกีฬาวอลเลย์บอลทีมชาติจีน Leap ก็คว้ารางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยมไป
ส่วนในปีนี้ผมไม่ต้องเสียเวลาเดา หนังสงครามที่ทำเงินมหาศาลอย่าง THE BATTLE AT LAKE CHANGJIN มีชื่อเข้าชิงรางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยมไปเรียบร้อยแล้ว แต่ที่น่าสนใจก็คือหนังทั้งหมดที่ได้ชิงรางวัลภาพยนตร์ยอดเยี่ยมในปีนี้ ล้วนเป็นหนังชาตินิยม หรือที่พูดกันง่ายๆว่าหนังโฆษณาชวนเชื่อทั้งหมด
ไม่ว่าจะเป็นหนังสงครามย้อนยุคที่เล่าวีรกรรมความยิ่งใหญ่ของกองทัพบกปล่อยประชาชนจีน เรื่องหนังที่ว่าด้วยการร่วมมือร่วมใจกันต่อสู้กับโรคระบาดที่เกิดขึ้นในปีที่ผ่านมา
จางอี้โหมว เองก็ได้กลับมาชิงรางวัลนี้อีกครั้ง แต่ไม่ใช่ด้วยงานที่สะท้อนสังคมเหมือนในอดีตอีกแล้ว แต่เป็นหนังโฆษณาชวนเชื่อที่ว่าด้วยการทำงานของสายลับคอมมิวนิสต์จีน Cliff Walkers
ไก่ทองคำมาแนวนี้แม้แต่ชาวจีนส่วนใหญ่ยังรับไม่ค่อยได้ และยอมรับตรงๆว่า เวทีมอบรางวัลของจีนคงไม่สามารถ เทียบกับออสการ์ได้ในเร็วๆนี้ ถ้าเล่นกันแบบนี้
