อวสานหนังอาชญากรรมฮ่องกง

หนังตำรวจ, หนังมาเฟีย, โจรปล้นธนาคร, มือปืน หรือเรียกร่วมว่าหนังแนวอาชญากรรม คือหนึ่งในจิตวิญญาณของหนังฮ่องกงมาตลอดในช่วงหลายปีที่ผ่านมา เคียงคู่มากับหนังกำลังภายในและกังฟูก็ว่าได้

หนังที่คลาสสิกตลอดกาลและถูกยกให้เป็นหนึ่งในหนังภาษาจีนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีมาอย่าง “โหด เลว ดี” ก็เป็นหนังที่ว่าด้วย องค์กรอาชญากรรมเช่นเดียวกัน หลังความสำเร็จของ จอห์น วู ทำให้หนังแนวนี้ถูกผลิตออกมาอย่างต่อเนื่อง

ในยุคที่หนังฮ่องกงขายดีสุดในตลาดต่างประเทศสินค้าที่สำคัญที่สุดจากวงการภาพยนตร์ฮ่องกง ก็คือหนังประเภทนี้นั่นเอง ที่ส่วนใหญ่ไม่ได้ใช้ทุนสร้างมากมายเหมือนกำลังภายใน ถ่ายทำเสร็จได้อย่างรวดเร็ว และขายดีในตลาดหนังหลายๆ ประเทศ รวมถึงไทยเราด้วย

แม้หลังจากฮ่องกงจะกลับอยู่ภายใต้การปกครองของจีนแผ่นดินใหญ่แล้ว หนังฮ่องกงอาจจะเสื่อมความนิยม ไปบ้าง แต่หนังแนวอาชญากรรมก็ยังคงถูกสร้างออกมาอย่างต่อเนื่อง หนังที่ดังที่สุดเรื่องหนึ่งในรอบยี่สิบปีที่ผ่านมาฮ่องกงอย่าง “สองคนสองคม” ก็เป็นหนังแนวนี้เช่นเดียวกัน

ผู้กำกับที่ดังขึ้นมาสุดๆ ในช่วงที่จีนอยู่ภายใต้การปกครองของฮ่องกงอย่าง ตู้ฉีฟง ก็ประสบความสำเร็จด้วยการสร้างหนังแนวอาชญากรรม ถึงขั้นมีหนังชิงรางวัลที่เทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์มาแล้ว

แต่ตอนนี้ทุกอย่างไม่ได้เป็นอย่างนั้นต่อไปแล้ว นังแนวอาชญากรรมฮ่องกงกำลังเกิดความเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรง เป็นความเปลี่ยนแปลงในระดับที่ กำลังทำให้หนังแนวนี้ของฮ่องกงสิ้นมนต์ขลัง

เรื่องของเรื่อง คือการประท้วงทางการเมือง ทำให้จากอดีดที่เป็นที่พึ่งของประชาชน ตำรวจกลายเป็นที่เกลียดชังของคนมากมาย ตำรวจไม่ใช่พระเอกในภาพยนตร์ของคนฮ่องกงอีกต่อไป ซึ่งปัญหาก็คือ รัฐบาลฮ่องกง และรัฐบาลจีนแผ่นดินใหญ่พยายามที่จะจัดการกับเรื่องนี้ ซึ่งมันก็ส่งผลโดยตรงไปถึงวงการภาพยนตร์

จนเกิดหนังอาชญากรรมของฮ่องกงในรูปแบบใหม่ขึ้น เริ่มต้นจากหนังแนวตำรวจที่ชื่อว่า Z Storm ที่เล่าเรื่องของหน่วยงาน ICAC หรือตำรวจปราบคอร์รัปชั่นนั่นเอง หนังเน้นการทำงานของเจ้าหน้าที่ ว่าด้วยการต้องจัดจุดอ่อนในกรมตำรวจฮ่องกง

จาก Z Storm หนังประสบความสำเร็จจนมีภาคต่อเป็น S Storm ตามมาด้วย L Storm, P Storm จนถึงภาคล่าสุด G Stor ที่เข้าฉายในปีนี้ จากภาคแรกที่ทำเงินไปประมาณ 17 ล้านเหรียญฯ หนังชุดนี้ภาคล่าสุดกวาดเงินในจีนแผ่นดินใหญ่ไปถึง 100 ล้านเหรียญสหรัฐ

ผู้กำกับที่เคยเป็นความหวังใหม่ของวงการภาพยนตร์ฮ่องกงอย่าง ดังแต้ แลม แจ้งเกิดมาด้วยหนังอาชญากรรมเข้ม ไม่มีตัวละครขาวจัดดำจัด ตอนนี้ก็เปลี่ยนแนวไปทำหนังที่แสดงแสนยานุภาพ และความเก่งกาจของเจ้าหน้าที่จีนแทนไปเรียบร้อยแล้ว

ไม่ใช่แค่ทำหนังเอาใจจีนแผ่นดินใหญ่เท่านั้น แต่ล่าสุดเมื่อต้นปีที่ผ่านมา ดังแต้ แลม ยังเป็นรับงานทำหนังสั้นให้กับ สำนักงานตำรวจฮ่องกงทัวร์โปรโมทองค์กร ในชื่อผลงานเรื่อง Guarding Our City ด้วย

ปัจจุบันไม่ได้มีกฎระเบียบที่ชัดเจนเหมือนเป็นที่รู้กันว่า ถ้าหนัง เล่าเรื่องที่ส่อเค้าว่าจะสร้างปัญหาให้กับรัฐบาล อาจจะหมดสิทธิ์ไปฉายในจีนแผ่นดินใหญ่ซึ่งแน่นอน ว่าเหมือนเป็นการตัดอนาคตของหนังไปโดยปริยาย

Trivisa เป็นหนังที่เหมือนเป็นตัวอย่าง ของคนที่กล้าฝ่าฝืนกฎระเบียบ หนังเรื่องนี้เล่าเรื่องของ อาชญากรคนสำคัญในฮ่องกง มีเนื้อหาค่อนข้างสมจริงรุนแรง สุดท้ายหนังก็โดนแบนในจีนแผ่นดินใหญ่ไปตามระเบียบ แม้จะคว้ารางวัลใหญ่ในฮ่องกงได้ 

ซ้ำร้ายกว่านั้น ทีมงานและผู้กำกับถึงขั้นถูกดำเนินคดีเพราะข้อกล่าวหาใช้แบงก์ปลอมในการถ่ายทำหนัง ผู้กำกับที่กำกับหนังเรื่องนี้สามคนไม่เพียงไม่มีงานใหม่มาจนถึงปัจจุบัน แต่หนึ่งในนั้นถึงขั้นต้องหนีออกจากฮ่องกงกันเลยทีเดียว

เช่นเดียวกับ Theory of Ambitions หนังอิงประวัติศาสตร์ที่จะเล่าถึงสองสุดยอดตำรวจที่ กลายเป็นโจรโดนดำเนินคดีเรื่องการทุจริตคอร์รัปชั่นของฮ่องกง ที่ได้สองดาราใหญ่อย่าง เหลียงเฉาเหว่ย และ กัวฟู่เฉิง นักแสดงนำที่ถ่ายทำเอาไว้ตั้งแต่สองปีก่อนก็ยังไม่ได้ชาย จนถึงปัจจุบันก็นั่งพูดถึงเรื่องอดีตอันเลวร้ายของตำรวจฮ่องกงโดยตรง

สถานการณ์จะเลวร้ายยิ่งกว่านี้อีกหลังการออกกฎหมายความมั่นคงฉบับใหม่ของฮ่องกง ว่ากันว่าจะมีการเซ็นเซอร์หนังอย่างเข้มงวดมากยิ่งขึ้น 

แม้หนังตำรวจฮ่องกงจะยังคงมีสร้างกันออกมาอย่างต่อเนื่อง หลายเรื่องไปกวาดเงินหยวนที่จีนแผ่นดินใหญ่อย่างมหาศาล แต่นอกจากฉากแอ็กชันอันน่าตื่นตาตื่นใจ หนังเหล่านี้ถ้าไม่มีอะไรให้น่าจดจำเลย 

จนดูเหมือนว่าความยิ่งใหญ่ของหนังอาชญากรรมฮ่องกงจะกลายเป็นประวัติศาสตร์ไปแล้วตลอดกาล...