"ยิปมัน" ทำไมต้อง "บิดเบือน" และ Ip Man 2 ที่สุดท้ายไม่ได้สร้าง

ปลายปีนี้ตำนานหนังชุด Ip Man หรือ "ยิปมัน" ที่นำแสดงโดย "ดอนนี เยน" กำลังจะเปิดฉากลงอย่างเป็นทางการแล้ว ด้วยหนังภาค 4 ที่จะเล่าเรื่องราวการเดินทางไปเยือนสหรัฐอเมริกาของปรมาจารย์แห่งมวยหย่งชุน

ยิปมัน หรือ "หยิปหมั่น" คือ ปรมาจารย์กังฟูที่มีชื่ออีกคนหนึ่งในแบบมวยหวิงชุน ท่านเกิดเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม ค.ศ. 1893 ที่เมืองฝฝอซาน มณฑลกวางตุ้ง ถือว่าเป็นคนบ้านเดียวกับ หวงเฟยหง ครูมวยที่โด่งดังในโลกของภาพยนตร์อีกคน

โดย ยิปมัน โตมาในครอบครัวคหบดีที่มั่งคั่ง เขาเป็นบุตรชายคนที่ 3 ในบรรดา 4 คนของครอบครัว ยิปมัน เริ่มเรียนกังฟูครั้งแรกเมื่ออายุได้ 13 ปี ในแบบมวยหย่งชุน จาก ฉั่นหว่าซุน มวยหวิงชุนเป็นเพลงมวยที่กล่าวขานในตำนานว่าคิดค้นโดยแม่ชี อื่อหมุ่ย และได้ถ่ายทอดวิชามวยนี้ให้หญิงสาวชาวบ้านชื่อ หยิ่มเหวงช๊น จึงเป็นที่มาของชื่อมวยนี้ เอกลักษณ์ของเพลงมวยชนิดนี้คือ เน้นที่ความว่องไวและหนักหน่วงในการต่อสู้แบบประชิดตัวโดยไม่ได้มีลีลามากนัก

ตลอดหลายปีที่ผ่านมา ยิปมัน โด่งดังในฐานะที่เป็นอาจารย์ของ "บรูซ ลี" แม้จริง ๆ แล้ว ยิปมัน จะไม่ได้เป็นผู้ถ่ายทอดวิชาให้กับ บรูซ ลี โดยตรงก็ตาม เขาอาจจะเคยแนะนำและถ่ายทอดอะไรให้ราชานักบู๊แห่งโลกภาพยนตร์อยู่บ้าง แต่ก็ไม่ได้ถือว่าเป็นอาจารย์อย่างเป็นทางการของ บรูซ ลี

อย่างไรก็ตาม ยิปมัน ได้กลายเป็นชื่อที่คนทั่วโลกรู้จักทันที เมื่อบริษัทผลิตภาพยนตร์จากฮ่องกงขอของผู้สร้างคนดัง เรย์มอน หว่อง ได้สร้างหนังเล่าเรื่องราวในชีวิตของท่านออกมา โดยให้ ดอนนี เยน หรือ เจินจื่อตัน มาสวมบทบาทเป็น ยิปมัน จนหนังฮิตระเบิด เรียกว่าจากที่เคยมียุคสมัยของ "หนังปึงซีเง็ก" มียุคสมัยของ "หนังหวงเฟยหง" ในตลอด 10 ปีที่ผ่านมาก็คือยุคสมัยของ "หนังยิปมัน" อย่างแน่นอน

ว่ากันด้วยชื่อเรื่อง "Ip Man" กันก่อน ชื่อที่คนมักจะล้อเลียนกันว่าอ่านชื่อเรื่องแล้วนึกว่าเป็นหนังซูเปอร์ฮีโร่ประเภทไอทีอะไรทำนองนั้น

การที่หนังเรื่องนี้มีชื่อว่า Ip Man มันก็มีสาเหตุอยู่เหมือนกัน ที่หนังต้องเขียนชื่อภาษาอังกฤษว่า Ip Man ไม่ได้สะกด Yip Man ตามปกติก็เพราะว่ามีกลุ่มผู้สร้างอีกกลุ่มประกาศ และวางแผนจะสร้างหนังเกี่ยวกับ ยิปมัน เอาไว้ก่อน โดยหนังเวอร์ชั่นดังกล่าวมี หว่องกาไว เป็นผู้สร้าง และวางตัว เหลียงเฉาเหว่ย เอาไว้ในบทนำ จึงถือว่าเป็นการจองชื่อ "Yip Man" เอาไว้แล้ว

แต่สุดท้าย หว่องกาไว กลับทำงานช้าสุด ๆ กว่าจะเตรียมงาน, เปิดกล้อง, ถ่ายทำ ใช้เวลาร่วมสิบปี Ip Man ของ ดอนนี เยน จึงได้เข้าฉายก่อน ไม่เท่านั้น Ip Man 2 ก็ยังฉายตัดหน้าไปอีก แถมเมื่อได้เข้าฉายจริง ๆ หว่องกาไว ก็ไม่ได้ใช้ชื่อว่า Yip Man แต่อย่างใด แต่เลือกที่จะตั้งชื่อหนังว่า The Grandmasters แทน

อีกประเด็นที่คนสงสัยกันไม่น้อยก็คือเรื่องราวในหนังชุด Ip Man นั้นตรงกับเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์มากน้อยแค่ไหน

คำตอบก็คือค่อนข้างจะไม่ตรง อาจจะมีเหตุการณ์ที่ใกล้เคียงความจริงอยู่บ้าง, มีตัวละครที่อ้างอิงบุคคลที่เคยมีตัวตนจริงอยู่บางตัว แต่ส่วนใหญ่แล้ว เนื้อหาในหนังชุด Ip Man ล้วนเป็นการแต่งเรื่องขึ้นใหม่

เหตุที่ผู้สร้างเลือกที่จะไม่อ้างอิงเหตุการณ์ หรือบุคคลจริงก็เพราะว่าเพื่อเป็นการหลีกเลี่ยงการโดนฟ้องนั่นเอง โดยก่อนหน้านี้เคยมีหนังกังฟู Fearless ที่เล่าเรื่องในชีวิตของอาจารย์ ฮั่วหยวนเจี๋ย ที่มี หลีเหลียนเจี๋ย แสดงนำก็สร้างความไม่พอใจให้กับครอบครัวของจารย์ฮั่วจนถึงขั้นมีการฟ้องร้องกัน เพราะหนังมีเนื้อหาที่บอกว่าอาจารย์ฮั่วไปประลองยุทธจนสร้างความขัดแย้ง ถึงขั้นทำให้ครอบครัวตัวเองถูกฆ่าเกือบทั้งหมด ซึ่งไม่ตรงกับความเป็นจริง

สุดท้ายหนัง Ip Man ก็เลยเน้นเรื่องตามจิตนาการแทน โดยตอนสร้างหนังภาค 2 เคยมีไอเดียที่จะเขียนเรื่องให้ ยิปมัน ได้รับการว่าจ้างจากคนในวงการหนังให้ไปออกแบบคิวบู๊ให้กับภาพยนตร์เรื่องหนึ่ง แต่ ยิปมัน เกิดไปขัดแย้งกับผู้กำกับคิวบู๊อีกคนที่ชื่อว่า หลิวชาน ซึ่งมีตัวตนอยู่จริง และเป็นทั้งศิษย์หลานของ หวงเฟยหง และยังเป็นพ่อแท้ ๆ ของผู้กำกับตำนานวงการหนังฮ่องกงอย่าง หลิวเจียเหลียง ด้วย

น่าเสียดายที่สุดท้ายผู้สร้าง Ip Man ได้ตัดสินใจเลือกให้อาจารย์ยิปไปบู๊กับนักมวยชาวต่างชาติแทนที่จะเป็นการต่อสู้ระหว่างมวยหยงชุน และมวยหงกวนของ หลิวชาน

Ip Man 4 มีชื่อว่าภาค The Final Fight ซึ่งก็บ่งบอกตรง ๆ ว่านี่น่าจะเป็นหนังภาคสุดท้ายแล้ว แต่ก่อนหน้านี้ ดอนนี เยน ก็เคยพูดชัดมาแล้วเหมือนกันตอนที่ถ่ายทำหนังภาค 2 เสร็จว่า Ip Man 2 คือภาคจบของหนังชุดนี้แล้ว เพราะฉะนั้นอะไรก็เกิดขึ้นได้ในอนาคต ถ้าจะมี Ip Man 5 หรือ Ip Man Return จริง ๆ ก็จะไม่ใช่เรื่อน่าเซอร์ไพรซ์เลย