ผีญี่ปุ่น : ตำนานสู่ภาพยนตร์

ตลอดหลายปีที่ผ่านมาภาพของญี่ปุ่น มักจะถูกผูกโยงอยู่กับหนังผียุคใหม่ ประเภทผีดุ หรือ The Ring คำสาบ มรณะ ที่ว่าด้วยอาถรรพ์ลึกลับ และความน่ากลัวน่าสยดสยองที่ไม่สามารถอธิบาย

แต่ก่อนหน้านั้นญี่ปุ่นเองก็มีตำนานเรื่องกับเรื่องผี ๆ สาง ๆ ในแบบดั้งเดิม และเก่าแก่เช่นเดียวกัน และที่ผ่านมาก็ถูกนำมาดัดแปลงเป็นภาพยนตร์มากมาย

และผีที่ถือว่าคลาสสิกที่สุดประเภทหนึ่งของญี่ปุ่นก็คือ โยไก ซึ่งจริง ๆ อาจจะเรียกว่าผีได้ไม่เต็มปาก เพราะ โยไก ก็คือสิ่งมีชีวิตเหนือธรรมชาติ ในคติความเชื่อญี่ปุ่น ซึ่งโยไกอาจจะนำโชคลาภหรือลางร้ายมาก็เป็นได้ ซึ่งในบันทึกหรือคำบอกเล่าต่างๆของผู้คน บ่อยครั้งที่มักจะพบเจอโยไกที่มีลักษณะคล้ายกับสัตว์

ซึ่งบางครั้งโยไกสามารถปรากฏอยู่ในร่างมนุษย์และปะปนกับผู้คนได้ หรืออาจจะปรากฏในรูปแบบอื่นๆ ที่มนุษย์ทั่วไปไม่สามารถมองเห็น

โยกะประเภทหนึ่งที๋โด่งที่สุดก็คือ กัปปะ พลายน้ำตัวเขียวที่เราคุ้นเคนกันดีนั่นเองซึ่งหนังเกี่ยวกับกัปปะ ก็มีมาให้ดูกันหลายเรือ่ง ฉบับที่ดังที่สุดก็คือ กัปปะยักษ์ถล่มเมือง เป็นหนังเลียนแบบก็อตซิลล่าที่ทำออกมาได้แปลกประหลาดและโดังดังอยู่พอสมควร

อีกประเภทหนึ่งของโยไกที่ชาวบ้านรู้จักดีคือโอะนิ ซึ่งเป็นพวกยักษ์ที่คอยเฝ้าดูแลภูเขาต่างๆ ร่ายกายมักจะมีสีแดง, ฟ้า, หรือน้ำตาล มีเขาสองเขา ปากกว้างและมีวงเขี้ยว 2 อัน มักสวมใส่ผ้าเตี่ยว หนังเสือ อาจถือกระบองหรือดาบ โดยโอะนิมักมีภาพลักษณ์ที่เลวร้าย แต่บางครั้งพวกเขาก็เป็นศูนย์รวมของพลังธรรมชาติ เชื่อว่าพวกเขาอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือ

ซีรีส์ดังอย่าง ไอ้มดแดงตอน ไรเดอร์ ฮิบิกิ ก็เป็นการหยิบเอาเรื่องราวของ โอะนิ มาดัดแปลงเป็นหนังแนวซูเปอร์ฮีโร่นั่นเอง
ทะนุกิ ก็เป็นโยไกที่รู้จักกันดีอีกประเภท สำหรับ จิ้งจอกแรคคูนญี่ปุ่น ซึ่งเป็นสัตว์ที่ชาวญี่ปุ่นเชื่อว่า เป็นปีศาจที่สามารถแปลงร่างได้ โดยใช้ใบไม้แปะไว้ที่หน้าผาก

โดยความเชื่อนี้ปรากฏให้เห็นบ่อย ๆ ตามสื่อในวัฒนธรรมร่วมสมัยต่าง ๆ อย่างการ์ตูนญี่ปุ่น เช่น Pom Poko ผลงานการ์ตูนจาก จิบลิเรื่องนี้เล่าถึง ฝูงตัวทานุกิ ที่ถูกรุกรานจากการขยายที่ทำกินแถบเนินเขาทามะ, ชานกรุงโตเกียว โดยมนุษย์ พวกมันจึงตัดสินใจที่จะกระทำการต่อต้านมนุษย์ โดยใช้ความสามารถที่มีอยู่ คือการแปลงร่าง และหยุดการพัฒนาที่ดินเหล่านั้น แต่ไม่สำเร็จ ก่อนจะเรียนรู้ที่จะใช้ชีวิตร่วมกับมนุษย์อย่างสันติ

สำหรับผีญี่ปุ่นที่มีลักษณะของ ผี หรือวิญญาณนั้นเรียกกันว่า ยูเร

ยูเร เป็นวิญญาณคนที่ตายไปโดยไม่ทันได้ดับจิต หรือที่เรียกกันว่า ผีตายโหง ด้วยจิตคิดพยาบาทดั่งไฟสุมของดวงวิญญาณเหล่านี้ ทำให้ไม่สามารถไปผุดไปเกิดได้ มีตำนานวิญญาณของหญิงสาวที่โผล่ขึ้นมาจากบ่อน้ำเก่าเล่าขานมากมาย สร้างความหวาดผวาไปทั่ว
ยูเรนั้นมีอยู่ทั่วทุกแห่งไม่ว่าจะตามสนามรบเก่า ซึ่งยูเราเหล่านั้นจะเป็นชายชาตินักรบที่ตายอย่างสมศักดิ์ศรี วันดีคืนดีชาวบ้านที่เดินทางผ่านสนามรบเก่าก็จะพบเห็นเหล่ากองทัพผีซามูไรพุ่งรบกันอย่างไม่รู้แพ้รู้ชนะ ตามท้องถนนทั่วไปจะเป็น ยูเร ที่ตายในอุบัติเหตุทำนองเดียวกับผีตายโหง และเหล่าสัมภเวสีต่างที่ล่องลอยไปตามที่ต่างๆ รอวันผุดเกิด เวลาเหมาะสมที่ ยูเร จะปรากฏตัวนั้นคือหลังเที่ยงคืนแต่ ยูเร บางตนก็สามารถปรากฏตัวลางๆได้ในเวลากลางวัน และยูเรส่วนใหญ่นั้นจะเป็นเพศหญิง เพราะผู้หญิงนั้นมีความอาฆาตพยาบาทที่น่ากลัวจริงๆ...

เอกลักษณ์ที่สำคัญของยูเรก็คือ เสื้อผ้าสีขาว ผมสีดำสนิท และมือเท้าซีด ซึ่งหนังเกี่ยวกับ ยูเรที่ดังที่สุด และถือเป็นตำนานบทหนึ่งของวงการหนังญี่ปุ่นก็คือ Kwaidan ของมาซากิ โคบายาชิ ที่ออกฉายตั้งแต่ปี 1964 เล่าเรื่องสั้นแนวสยองขวัย 4 เรื่อง เป็นหนังผีที่นอกจากจะน่ากลัวมาแล้วก็ยังมีภาพที่สวยงามมาก การกำกับศิลป์ได้รับการยกย่องมาก ถึงขนาดที่ได้รับรางวัลที่เมืองคานส์มาแล้ว เป็นหนังญี่ปุ่นระดับคลาสสิกตลอดกาล และได้ชื่อว่าเป็นหนังผีที่ดีที่สุดในโลกเรื่องหนึ่งกันเลยทีเดียว