‘รัศมีแห่งแสงตะวันกำลังอ่อนโรยแสงลง มองเห็นตกกระทบบรรจบลงสู่ผืนแผ่นดิน...’
แค่เปล่งประโยคร้องเพลงในท่อนแรกของบทเพลง ‘Bitter Heart’ สะท้อนถึงภาษาที่เรียบง่ายผ่านการเรียงร้อยให้เห็นภาพเคลื่อนไหวของธรรมชาติที่งดงามและเร้าความรู้สึก มาสู่อารมณ์ความรู้สึกที่ถ่ายทอดในบทเพลงผ่านพาหะทางดนตรีที่เรียบๆ ในแบบอคูสติค-โฟล์คที่งามง่าย
เพียงเท่านี้ก็สามารถทำให้นักร้องสาวรุ่นชาวมาเลเซียน ซี อะวี (Zee Avi) เข้าไปนั่งอยู่ในใจของคนฟังเพลงทั่วโลก
นักร้องทั้งชายและหญิงจากทั่วทั้งทวีปเอเชียที่มีประชากรมากมายเป็นหลายพันล้านคน ไม่เคยถูกยอมรับของคนฟังในวงกว้างของตลาดเพลงกระแสหลักของโลก โดยเฉพาะในตลาดเพลงอเมริกาเหนือ อังกฤษ+ยุโรป มีเพียงแต่โฉบมาโฉบไปแล้วเลือนหายไปอย่างรวดเร็ว แม้ว่าเอเชียจะมีอารยธรรมที่หลากหลายและเข้มแข็งเพียงใด โดยเฉพาะจิตวิญญาณและวัฒนธรรมทางดนตรี แต่ไม่สามารถผสมหลอมรวมให้มีเสน่ห์ในแบบดนตรีของตะวันตกในระดับยอดนิยมได้
ส่วนมากที่เป็นอยู่ก็คือ ผลิตซ้ำเดินตามรอยทางของเหล่านักร้องและวงดนตรีของตะวันตก
ความน่าตื่นเต้นของ Zee Avi คงเป็นเพราะเธอเป็นสาวรุ่นชาวมาเลย์ที่สามารถออกอัลบั้มเพลงที่มีชื่อเดียวกับเธอ และเป็นอัลบั้มแรกของเธอในค่ายเพลงที่ถือว่า เป็นเทรนด์ใหม่ของคนฟังเพลงในยุคทศวรรษแรกของศตวรรษที่ 21 นั่นคือค่ายเพลง Brushfire Records ของ แจ๊ค จอห์นสัน นักร้อง-นักแต่งเพลงที่ถือว่าอยู่ในระดับแถวหน้าของโลก ซึ่งนำดนตรีฟังสบายแบบอะคูสติกชิลล์ แต่มีความลุ่มลึกในการเล่าเรื่องให้ถูกหูถูกใจคนฟังทั่วโลก
ซี อะวี ได้ถูกค้นพบโดย เอียน โมโนโทน โปรดิวเซอร์และนักดนตรีเจ้าของสังกัด Monotone ซึ่งเป็นพันธมิตรในการค้นหานักร้องและวงดนตรีที่อยู่ในจริตแบบดนตรีของแจ๊ค จอห์นสัน
แน่นอน จุดที่น่าทึ่งของเธอคือ การนำคลิปร้องเพลงของตัวเธอเอง มาโพสให้เพื่อนๆ ที่รู้จักกันดูบนเว็บไซต์ยูทูบ และเผอิญไปเข้าตาของเอียนเข้า จึงมีการติดต่อและทำงานร่วมกันจนออกมาเป็นอัลบั้มของเธอในที่สุด
อัลบั้มที่ชื่อ ‘Zee Avi’ ของเธอจึงถูกจับตามมองเป็นอย่างมาก เพราะเป็นผู้หญิงจากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่สามารถทำงานเพลงและนำดนตรีจากมันสมองของตัวเธอเองให้เป็นที่ยอมรับของคนฟังเพลงทั่วโลกได้ แม้จะไม่เกรียวกราว แต่ก็ถือว่าประสบความสำเร็จในระดับหนึ่งอย่างน่าพึงพอใจ
เมื่อมาดูภูมิหลังของ ซี อะวี ก็จะพบว่า เธอไม่ใช่คนมาเลย์บนคาบสมุทรมาเลย์ แต่เป็นชาวมาเลย์ที่อยู่บนเกาะบอร์เนียว ในทะเลจีนใต้ กลางมหาสมุทรแปซิฟิก ซึ่งดูลึกลับในแบบบรรพกาล เธอเกิดที่ โบมีโอ เมืองที่เล็กมากในรัฐซาราวัก จากการที่ครอบครัวของเธอค่อนข้างที่จะมีพื้นฐานแบบเสรีนิยม และเป็นชนชั้นนำในสังคมของที่นั้น ทำให้เธอเป็นคนทันสมัย ด้วยต้นทุนทางสังคมผ่านมาตรฐานและความมั่งคั่งของทุนทรัพย์ที่เป็นฐานรองรับอยู่ เพราะพ่อของเธอเป็นที่ปรึกษาทางพลังงานให้กับธุรกิจนี้ ในฐานะนักกฎหมาย แต่พันธุกรรมทางด้านดนตรีได้มาจากปู่ที่เล่นดับเบิลเบส และแอคคอร์เดียน และกีตาร์ในวงดนตรีท้องถิ่น
ในวัย 12 ปี ซี อะวี ซึ่งถือว่าเป็นชนชั้นไฮโซของซาราวักก็ย้ายมาสู่กัวลาลัมเปอร์ นครหลวงของมาเลเซีย พออายุ 17 ก็เริ่มเรียนกีตาร์ และใช้เวลา 4 ปีในมหานครลอนดอน อังกฤษ ในการเรียนแฟชั่น ดีไซน์ เพราะฉะนั้นก็ถือว่าเธอเป็นปัญญาชนทางด้านศิลปะคนหนึ่ง ในฐานะคนรุ่นใหม่ของสังคมมาเลย์ เมื่อกลับมากัวลาลัมเปอร์ เธอจึงเริ่มเขียนเพลงและเล่นดนตรีแสดงกับวงดนตรีของเธอ
และนั่นคือจุดเริ่มต้นที่ไม่คาดฝันผ่านเทคโนโลยีทางอินเทอร์เน็ตของโลกยุคใหม่ เธอถูกรู้จักผ่านยูทูบและกลายเป็นนักร้อง-นักเขียนเพลงที่ถูกค่ายเพลงชั้นนำของโลก ดึงตัวเข้าสังกัดเพื่อทำงานเพลงออกอัลบั้มมา
ซี อะวี อยู่ในช่วงวัยย่างเข้า 24 ปี เป็นหญิงสาวร่างเล็กที่เปี่ยมด้วยพรสวรรค์ กำลังไต่ระดับกับงานเพลงของเธอไปสู่หูคนฟังทั่วโลก เป็นความภูมิใจของคนมาเลย์ยุคใหม่อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้เช่นกัน
หากว่าไปแล้ว ถ้าเธออยู่ในธุรกิจหรืออุตสาหกรรมดนตรีในมาเลย์เอง หรือเอเชียก็ตาม ก็ยากยิ่งที่จะมาถึงจุดนี้ เพราะอย่างที่รู้กันว่าการสร้างนักร้องและวงดนตรีในประเทศแถบนี้ยังยึดติดอยู่กับรูปร่างหน้าตา ภาพลักษณ์ที่สวยงาม มากกว่าความคิด มันสมอง และฝีมือที่มาจากตัวตนและจิตวิญญาณภายในที่แท้จริง
เพราะถ้าผาดดูในบางมุมที่ไม่ใช่หน้าตรง ในจังหวะที่เธอเงยหน้าในบางท่วงท่า รูป ใบหน้าของเธอก็ละม้าย เจเน็ต เขียว นักร้องในสไตล์ก็อปปี้โชว์ของไทยอยู่มากเลยเช่นกัน เท่านี้ก็บอกได้ถึงเส้นทางดนตรีของเธอ ถ้าใช้กระบวนการทางผลิตงานเพลงแบบเอเชีย คงไม่มีใครคอยหนุน
แต่ว่าไปแล้ว ดนตรีของ ซี อะวี ซึ่งถูจริตกับทางเพลงของแจ๊ค จอห์นสัน ก็น่าจากการที่มีพื้นฐานเดียวกัน คือ รสดนตรีในแบบเรียบและงามง่ายของบทเพลงโฟล์ค-อะคูสติคแบบย่านทะเลแปซิฟิก เพราะดนตรีของแจ๊คก็มีรากฐานมาจากดนตรีในรูปแบบฮาวายที่ถูกนำมาใช้ กลิ่นอบอวลของบรรยากาศสายลม แสงแดด เกลียวคลื่น และความลึกลับของมวลหมู่ทะเลใต้มีอยู่ในตัวดนตรีและเนื้อหาที่ถ่ายทอดออกมาอยู่อย่างสัมผัสได้
บทเพลงของ ซี อะวี ก็เช่นกัน แม้จะมีรูปแบบเป็นตะวันตก แต่สามารถจับต้องได้ถึงความคิดและจิตวิญญาณของคนพื้นถิ่นที่ทันสมัยของซาราวัก สะท้อนเสียงของเกาะบอร์เนียวอย่างมีเสน่ห์เช่นกัน
ซี อะวี สามารถนำบทเพลงและดนตรีของตัวเอง ซึ่งสร้างสรรค์ออกมาจากจิตวิญญาณข้างในให้เป็นที่ยอมรับของคนฟังดนตรีโลกตะวันตก นับได้ว่าเป็นเรื่องที่น่าทึ่งเป็นอย่างมาก
หากแม้จะวิเคราะห์ในเชิงสังคมวิทยาด้วยสายตาที่ลุ่มลึกก็อาจะบอกได้ว่า นี่คือผลผลิตยุคหลังอาณานิคม แต่มันก็ถูกแค่กระผีกริ้นเดียวเท่านั้น
สิ่งที่แท้จริงคือ ความสามารถทางการเขียนเพลงและทำดนตรีของตัวเธอเองต่างหากที่เป็นจุดใหญ่ เธอยืนหยัดที่จะเป็นตัวของตัวเองแต่อยู่ภายใต้กระแสดนตรีตามสมัยนิยมหรือแฟชั่นคนฟังเพลงในโลกตะวันตกและคนทั่วโลกต่างหาก และเป็นการมาอย่างถูกที่ถูกเวลา
37.37 นาที ในอัลบั้มชื่อเดียวกับเธอ ‘Zee Avi’ กับ 12 บทเพลงที่เธอเองเขียนขึ้นมา ทำให้ฐานะของคนดนตรีในตัวของ ซี อะวี ดูโดดเด่นขึ้นอย่างมาก เพราะเธอมีคุณสมบัติของนักร้อง / นักแต่งเพลง ที่สามารถเขียนเรื่อราวเล่าความในใจของตัวเองออกมาได้อย่างมีสีสันที่ไม่เหมือนใคร โดยเฉพาะคุณสมบัติที่เรียกว่า เอ็กโซติก (Exotic) อันแปลกประหลาดผิดกลิ่นไปกว่าวิธีการเขียนเพลงของนักร้องและวงดนตรีที่มาจากโลกตะวันตก
บทเพลง ‘Honey Bee’ นั้นแจ่มชัดมาก ถึงโลกทัศน์และทัศนคติที่ไม่หลงลืมว่า เธอคือใครและมาจากไหน
‘ฉันเป็นผึ้งน้ำหวาน เปลี่ยนเส้นทางหนีออกจากเหล่าผู้คนในรวงรัง (อาณานิคม)...’
เป็นการเล่นคำซ่อนนัยเพื่อเปล่งและสะท้อนความหมายของตัวตนของตัวเองที่เติบโตขึ้นมาภายใต้สิ่งแวดล้อมที่สร้างเธอขึ้นมา การได้รับการศึกษาในแบบแผนของคนตะวันตก ทำให้ผู้คนที่เป็นคนละชาติพันธุ์กับเจ้าอาณานิคมยอมถูกดูดกลืนหายกลายสภาพไปเป็นเบ้าหลอมตะวันตกอย่างสมบูรณ์แบบ
แต่เธอพยายามที่จะกู่ก้องตะโกนอย่างเจียมเนื้อเจียมตัวว่า ฉันก็รู้ดีว่าฉันเป็นหนึ่งในนั้น แต่ฉันจะไม่ลืมรากเหง้าจิตวิญญาณของตัวเองเหมือนเช่นคนอื่นๆ ที่เป็นอย่างนี้กันดาษดื่น
บทเพลง ‘Kantoi’ ก็ยิ่งแสดงตัวตนออกมาอย่างชัดเจน ด้วยการนำคำร้องที่เป็นภาษาแมงกิช หรือมาเลเซีย อิงลิช เข้ามาใช้ในบทเพลง มีเนื้อร้องเป็นภาษามาเลย์เข้ามาร้องเพื่อบอกกล่าวความรู้สึกที่จริงแท้ ที่ไม่สามารถแปลงถ่ายทอดออกมาเป็นภาษาอังกฤษได้อย่างเข้าถึงอารมณ์
Kantoi มีความหมายของการสื่ออารมณ์ที่ตกติดอยู่ในบ่วงของความยากลำบากที่แสนสับสน ซึ่งเป็นลักษณะพิเศษที่เธอนำมาใช้ในบทเพลงได้อย่างลุ่มลึกและมีพลัง
จุดที่น่าสนใจอีกอย่างของอัลบั้ม ‘Zee Avi’ คือการร่วมทำงานกับ โรเบิร์ต คาร์รานซา โปรดิวเซอร์ เอนจิเนียร์ และคนผสมเสียงที่เคยคว้ารางวัลแกรมมี่มาแล้วถึง 3 ครั้ง ร่วมกับโปรดิวเซอร์อีกคน เมอร์โล โพเดิลว์สกี ซึ่งสามารถดึงและช่วยให้งานเพลงดนตรีในตัวตนของ ซี อะวี เปล่งประกายออกมาได้คมชัด
ที่สำคัญเป็นการบันทึกเสียงที่ห้องอัดซึ่งใช้พลังงานแสงอาทิตย์ล้วนๆ โซลาร์ พาวเวอร์ พลาสติค แพลนท์ ของค่ายเพลงบรัชไฟร์
งานเพลงทั้งหมดในอัลบั้มชุดนี้จะเห็นได้ถึงอิทธิพลทางดนตรีในแบบที่มีพื้นฐานโดยส่วนใหญ่อยู่ในทางโฟล์ค และมีส่วนผสมทางอารมณ์ดนตรีในระนาบกว้างที่ขยายไปสู่ทางแจ๊ซในแบบโวคอล แจ๊ซ อันแสนเนิบช้าอ้อยอิ่งย้ำอารมณ์เพลงที่สื่อสารออกมา และเสน่ห์ที่เพิ่มเติมเข้ามาคือ ความดิบสดในทางเพลงของพวกอันเดอร์กราวน์ร็อกในทศวรรษที่ 70 ที่มีอยู่บางๆ
หัวใจหลักของกีตาร์อะคูสติกที่บรรเลง พร้อมร้องเล่าเรื่องผสมความเวิ้งว้างของบรรยากาศในตัวเพลงเป็นเสน่ห์อย่างมากในบทเพลงของเธอ
ซี อะวี มีเสียงร้องที่กระจ่างแต่เนื้อเสียงมีความสากด้านและโศกเครืออยู่ในที ขับร้องเอื้อนเอ่ยเปล่งถ้อยจำนรรจ์อย่างล้วงลึกเข้าไปถึงอารมณ์ที่คุกรุ่นอยู่ภายในให้ระบายถ่ายทอดออกมาอย่างเปี่ยมความรู้สึก คลอประสานกับดนตรีที่เรียบง่ายและหวานเศร้าอยู่ในที
อิทธิพลของเครื่องดนตรีฮาวายที่ส่งผ่านมาอย่าง อูเคเลเล กีตาร์แบบฮาวาย ก็ถูกนำมาใช้ในบางบทเพลง ‘Just You and Me’ ที่สามารถทำออกมาให้มีกลิ่นทางเพลงในแบบอารมณ์นิวออร์ลีน สวิงแจ๊ซ ที่กลมกล่อม
ในหลายปีที่ผ่านมาดนตรีแบบชิลล์เอ้าท์ โดยเฉพาะดนตรีของ แจ๊ค จอห์นสัน ซึ่งเป็นเจ้าของค่ายเพลงที่ ซี อะวี สังกัดอยู่ เขาสามารถสร้างแนวทางดนตรีโฟล์คและอะคูสติกที่มีกลิ่นอายสบายๆ แบบ สายลม แสงแดด และความรู้สึกผ่อนคลายเข้าไปครองใจคนฟังทั่วโลก
เมื่อมาถึงคิวของ ซี อะวี ซึ่งมีรากเหง้าของตัวเองอยู่ในย่านมหาสมุทรแปซิฟิกใต้ด้วยกันจากบอร์เนียว ถึงกัวลาลัมเปอร์ และลอสแองเจลิส ซี อะวี สามารถส่งถึงความปรารถนา ความรัก ความหวัง ความตั้งใจ ผ่านความโรแมนติกที่เรียบและงามง่ายในสารแห่งความจริงที่เธอรู้สึกเป็นอารมณ์บ่งสะท้อนออกมาสู่ผู้ฟังได้อย่างยอดเยี่ยม
นี่ไม่ใช่งานที่ดีหรือสมบูรณ์แบบที่สุด แต่เป็นก้าวแรกที่งดงามของดนตรีโฟล์คทะเลใต้แบบบอร์เนียวที่เดินตามรอยดนตรีตะวันตกที่ได้ดุลยภาพเป็นอย่างยิ่ง
ซี อะวี กำลังนำตัวเองและจิตวิญญาณทางดนตรีภายในของเธอออกสู่ความเป็นสากล
