หุ่นกระบอกน้ำ...

หุ่นกระบอกน้ำ...

โดย นพวรรณ สิริเวชกุล

คลิกที่ไอคอนด้านบนเพื่อ ชม และ ฟัง ในรูปแบบ MULTIMEDIA

การละเล่นเพื่อความเพลิดเพลิน มักถูกสร้างขึ้นเพื่อความเหมาะสมของแต่ละถิ่นฐาน ในแถบประเทศเพื่อนบ้านของเราเอง ก็มักจะมีการละเล่นอะไรที่คล้ายคลึงกันอยู่เสมอ ทั้งนี้อาจเป็นเพราะในอดีต เราไม่เคยมีเส้นแบ่งพรมแดนเช่นในปัจจุบัน

การละเล่นหุ่นก็เช่นกัน บ้านเรามีหุ่นกระบอก หุ่นละครเล็ก หุ่นหลวง และอื่นๆ อีกมากมาย ประเทศเพื่อนบ้านของเราอย่างเวียดนามก็มีหุ่นกระบอกน้ำ (water puppet)เช่นเดียวกัน

กล่าวกันว่าหุ่นกระบอกน้ำนั้นถือเป็นการแสดงศิลปะพื้นบ้านที่ได้รับความนิยมในหมู่นักท่องเที่ยวในปัจจุบัน การแสดงที่ยังคงเป็นปริศนาของชาวเวียดนามที่คนทั่วไปไม่อาจล่วงรู้ได้ว่า กรรมวิธีการชักหุ่น การละเล่นหลังม่านไม้ไผ่นั้น เขาทำกันอย่างไร....

ที่ฮานอยหากเราเดินไปตรงบริเวณทะเลสาบคืนดาบหรือทะเลสาบฮวานเกี๋ยม ที่ตั้งอยู่ใจกลางเมืองฮานอยแล้ว ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของทะเลสาบแห่งนี้ จะเป็นที่ตั้งของโรงละครหุ่นกระบอกน้ำ ที่เปิดการแสดงวันละหลายรอบ แน่นอนในฤดูท่องเที่ยวเช่นนี้ บัตรเข้าชมหาได้ยากเต็มที...

การแสดงหุ่นกระบอกน้ำของเวียดนามนั้น ถือได้ว่าเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของเขาเลยทีเดียว ปัจจุบันเหลือเพียงไม่กี่คณะที่ยังคงการละเล่นชุดนี้อยู่

นักแสดงหุ่นกระบอกน้ำ ต้องยืนอยู่ในน้ำด้านหลังฉาก เพื่อควบคุมการเคลื่อนไหวของหุ่นที่ทำจากไม้ขนุนที่มีน้ำหนักกว่า 15 กิโลกรัม ซึ่งถูกควบคุมการเคลื่อนไหวโดยไม้ไผ่ลำยาว กล่าวกันว่าหุ่นหนึ่งตัวนั้น ต้องใช้แรงคนบังคับถึง 4 คนทีเดียว

กำเนิดของหุ่นกระบอกน้ำนั้น เริ่มต้นมาจากบริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำแดงทางตอนเหนือของเวียดนาม ซึ่งมีน้ำท่วมเป็นประจำทุกปี เลยเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดหุ่นกระบอกน้ำ ที่ถือเป็นการละเล่นชนิดหนึ่งที่พบได้เฉพาะเวียดนามเท่านั้น

เมื่อหลายร้อยปีที่ผ่านมา ทุกๆหมู่บ้านของเวียดนามจะมีคณะหุ่นกระบอกแสดงในสระน้ำหน้าศาลาประชาคมของหมู่บ้าน เทคนิคการแสดงของพวกเขาถูกรักษาเป็นความลับ แต่ความที่คนรุ่นใหม่เริ่มกังวลใจว่า ศิลปะแขนงนี้จะหายไปจากเวียดนาม จึงได้มีการเชิญชวนให้ผู้รู้ผู้เชี่ยวชาญหลายคน มาถ่ายทอดวิชาให้กับคนรุ่นหลังได้ฝึกหัดบ้าง

โดยทั่วไปการแสดงหุ่นกระบอกน้ำจะประกอบด้วย 12 องค์ แต่ละองค์จะเล่าถึงเรื่องราวที่เป็นเทพนิยายเกี่ยวกับเวียดนามและประวัติของประเทศนี้ นักดนตรีพื้นเมืองจะเล่นดนตรีประกอบ เช่น การปรากฏตัวของเต่าที่ทะเลสาบคืนดาบ เพื่อถวายดาบให้แก่พระเจ้าหลี ไท โต เพื่อใช้ในการต่อสู้กับศัตรู
ส่วนการแสดงในองค์อื่นๆ นั้นก็จะเป็นเรื่องของการเพาะปลูก การตกปลา แข่งเรือ วิถีชีวิตของชาวเวียดนามโดยทั่วไป

ทุกวันนี้คณะหุ่นกระบอกเหลืออยู่เพียงไม่กี่คณะ จะมีอยู่เพียงสองคณะที่ฮานอย และยังมีประปรายอยู่ตามจังหวัดทางภาคเหนือของเวียดนามเท่านั้น

คงเป็นเช่นเดียวกับศิลปะพื้นบ้านอีกหลายพื้นที่ไม่เว้นแม้แต่บ้านเรา ที่ทุกวันนี้ กลายมาเป็นเพียงการแสดงเพื่ออวดสายตาให้กับนักท่องเที่ยวเท่านั้น.

พบกับรายการ ต่างสมัย รอยไทย โดย นพวรรณ สิริเวชกุล
ได้ทุกวัน เสาร์ - อาทิตย์ เวลา 07.00 - 08.00 น.
ทางคลื่นยามเฝ้าแผ่นดิน FM 97.75 MHz
หรือรับฟังรายการย้อนหลังได้ทาง www.managerradio.com