พลิกโผ! หนังจีนคว้า "สิงโตทองคำ" เทศกาลหนังเวนิส

ทำเอาสื่ออึ้งไปตามๆ กันเมื่อ Still Life ผลงานของเจี่ยจางเคอ ผู้กำกับฝีมือโดดเด่นจากประเทศจีน ที่ส่งเข้าประกวดในช่วงท้ายๆ ของการแข่งขันจะคว้ารางวัลใหญ่อย่าง "สิงโตทองคำ" เฉือนตัวเก็งอีก 2 รายไปอย่างพลิกโผ ขณะที่ฝ่ายดารานำชายตกเป็นของซูเปอร์สตาร์ "เบน อัฟเฟร็ค" แบบมีเสียงเหน็บตามมา ในการประกาศผลรางวัลเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติเวนิสครั้งที่ 63 ตามรายงานจากเอพีและรอยเตอร์

Still Life หรือ ซันเสียห่าวเหริน ผลงานของ เจี่ยจางเคอ ผู้กำกับชาวจีนไฟแรงวัย 36 ที่มีเรื่องราวต่อต้านการสร้าง The Three Gorges Dam หรือ เขื่อนสามโตรก ของทางการจีน ที่ใช้เวลาก่อสร้างมาแล้วถึง 12 ปี และเขือนนี้จะกลายเป็นงานวิศวกรรมโยธาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลกเมื่อมันเปิดใช้ในปี 2009 แต่ผลของการสร้างเขื่อนดังกล่าวยังผลให้ชาวบ้านรอบๆ บริเวณดังกล่าวตั้งเผชิญกับสภาวะน้ำท่วมและต้องย้ายถิ่นฐานกันถึง 1.3 ล้านคน โดยในเรื่องกล่าวถึงคนงานสองคนที่กลับไปตามหาภรรยาในหมู่บ้านที่กลายเป็นเมืองบาดาลอันเป็นผลกระทบจากการสร้างเขือนยักษ์ดังกล่าว

ถึงแม้จะเข้าชิงการประกวดในนาทีสุดท้าย แต่ด้วยความดีความชอบของตัวหนังที่ฝ่าด่านหนังที่เข้าชิงในจำนวน 22 เรื่อง ทำให้ตัวเก็งก่อนหน้านี้ของนักวิจารณ์อย่าง Bobby ของ เอมิลิโอ เอสเตเบส ที่เกี่ยวกับการสังหารโรเบิร์ต เคนเนดี อดีตวุฒิสมาชิกและน้องชายของจอห์น เอฟ. เคนเนดี และ The Queen ของ สตีเฟน เฟรียร์ ที่ว่าด้วยเหตุการณ์ขัดแย้งจากการสิ้นพระชนม์ของเจ้าหญิงไดอานา ต้องอกหักไปตามๆ กัน โดย แคเธอรีน เดอเนิฟ ดาวค้างฟ้าของฝรั่งเศส ประธานคณะกรรมการตัดสินประจำปีนี้กล่าวถึงบทสรุปของการมอบรางวัลครั้งนี้ว่า

"พวกเราได้รับเสียงแว่วมาว่าจะมีหนังที่จะมาสร้างเซอร์ไพรส์ในช่วงท้ายของเทศกาล ซึ่งในการตัดสินเราแทบจะไม่มีข้อโต้แย้งกันเลย เพราะด้วยความนุ่มนวลในการถ่ายภาพ ประกอบกับคุณค่าของเนื้อเรื่อง, โดยไม่ต้องตีแผ่เรื่องการเมืองมากเกินไป, ความโดดเด่นของตัวละคร สิ่งเหล่านี้ทำให้เราทั้งหมดต่างประทับใจและรู้สึกสะเทือนใจอย่างมาก และเรารู้ในทันทีเลยว่ามันคือหนังที่มีความพิเศษอย่างมากจริงๆ "

แม้จะพลาดรางวัลใหญ่อย่างสิงโตทองคำไป ความดีความชอบของ The Queen ที่กล่าวถึงเรื่องราวความขัดแย้งระหว่างพระราชินีอลิซาเบธที่ 2 กับโทนี่ แบลร์นายกรัฐมนตรีของอังกฤษ ในเหตุการณ์หลังจากการสิ้นพระชนม์ของเจ้าหญิงไดอานา โดยฝ่ายหนึ่งต้องการให้เป็นพิธีการของราชวงศ์ ส่วนอีกฝ่ายต้องการทำตามคำเรียกร้องของสาธารณชนในการสืบหาความจริงของโศกนาฐกรรมดังกล่าว ที่นอกจะคว้ารางวัลด้านบทยอดเยี่ยมได้แล้ว ยังส่งให้ เฮเลน เมียร์เรน นักแสดงหญิงมากฝีมือชาวอังกฤษ ผู้รับบทเป็นพระราชินีอลิซาเบธที่ 2 ในเรื่องคว้ารางวัลนักแสดงหญิงยอดเยี่ยมของเทศกาลไปได้อีกรางวัล พร้อมการันตีการเป็นตัวเก็งสาขาเดียวกันของเวทีออสการ์ตั้งแต่ไก่โห่

ส่วนอีกคนที่มาแบบพลิกโผสุดๆ ได้แก่ เบน อัฟเฟร็ค นักแสดงระดับซูเปอร์สตาร์ชาวอเมริกัน ที่สามารถคว้ารางวัลนักแสดงชายยอดเยี่ยมไปได้จากผลงานที่เพิ่งจะเปิดฉายในอเมริกาเรื่อง Hollywoodland ที่กล่าวถึงการสอบสวนคดีที่เกี่ยวกับความตายของจอร์จ รีฟ ดาราผู้โด่งดังจากรายการโทรทัศน์ในยุค 50 เรื่อง Adventures of Superman

ส่วนผู้ที่ได้รางวัล "สิงโตเงิน" หรือรางวัลผู้กำกับยอดเยี่ยมของปีนี้ได้แก่ Alain Resnais ผู้กำกับขรัวเฒ่าวัย 84 ปี จากผลงานเรื่อง Coeurs หรือ Private Fears in Public Places ซึ่งถือเป็นการกลับมาในเวทีดังกล่าวในรอบ 45 ปีของเขา หลังจากเคยส่ง L'Année dernière à Marienbad หรือ Last year at Marienbad คว้าสิงโตทองคำมาได้เมื่อปี 1961

เสียงวิจารณ์ของการตัดสิน

การที่ Still Life ผลงานที่คว้าสิงโตทองคำของปีนี้ ถูกส่งเข้ามาประกวดในช่วงท้ายของการจัดงาน ทำให้นักข่าวที่ตามเกาะติดเทศกาลภาพยนตร์ที่เวนิสแห่งนี้มาถึง 11 วันส่วนใหญ่ยังไม่มีโอกาสได้ชมผลงานเรื่องนี้เลยด้วยซ้ำ

และเมื่อมันถูกประกาศให้เป็นผู้ชนะในงานแจกรางวัลเมื่อคืนวันเสาร์ที่ผ่านมา เสียงอื้ออึงจึงถูกแทนที่ด้วยความเงียบของนักข่าวที่ยังมึนงงต่อผลที่ประกาศออกมา

เป็นเหตุให้สื่อท้องถิ่นต่างโจมตีถึงมาตรฐานในการแจกรางวัลของปีนี้อย่างถ้วนหน้า ทั้งคอร์เรียเร เดลลา เซรา ที่พาดหัวว่า "คำตัดสินที่ทำให้ผู้คนงุนงง" และโจมตีว่าคณะตัดสินชุดนี้ที่นำโดยแคเธอรีน เดอเนิฟ จะทำให้ชื่อเสียงที่แล้วมาของงานเทศกาลเวนิสต้องมัวหมอง ขณะที่เทศกาลภาพยนตร์คู่แข่งที่จัดขึ้นที่กรุงโรมจะเริ่มขึ้นในเดือนข้างหน้า จนแม้แต่ Tullio Kezich นักวิจารณ์ชื่อดังของอิตาลียังออกมาโจมตีคณะกรรมการชุดนี้ด้วย

"ถ้าไม่นับรางวัลที่มอบให้กับเฮเลน เมียร์เรนละก็ แทบจะหาผลงานที่เหมาะสมกับรางวัลที่ได้รับแทบไม่เจอ"

แต่ที่น่ากังขาที่สุดเห็นจะได้แก่รางวัลนักแสดงชายยอดเยี่ยมของพระเอกสุดหล่อ เบน อัฟเฟร็ค จากเรื่อง Hollywoodland ซึ่งเดิมทีนั้นชื่อของเขาเกือบจะไม่ผ่านเข้ารอบในช่วงการคัดเลือกก่อนการประกวดเอาด้วยซ้ำ

"เวนิส-โรม" ความขัดแย้งของ 2 เทศกาลใหญ่

เทศกาลภาพยนตร์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ที่จัดขึ้นที่เกาะลิโดในเมืองเวนิสในเดือนก.ย.ของทุกปี จะต้องเผชิญหน้ากับเทศกาลภาพยนตร์คู่แข่งจากเพื่อนรวมชาติ ที่จะจัดขึ้นที่กรุงโรมในเดือนต.ค. ที่จะถึงนี้ในชื่อ Rome Film Festival ซะแล้ว

โดยความเป็นอริของเทศกาลหนังยักษ์ใหญ่ทั้งสองปรากฏออกมาชัดเจนไม่นานมานี้เมื่อ มาร์โค มูลเลอร์ ผู้อำนวยการเทศกาลภาพยนตร์เวนิสออกมาให้ข่าวต่อสื่อในทำนองว่าเทศกาลที่จัดขึ้นที่โรม "จะมีแต่หนังที่ไม่เป็นที่ต้องการจากทั้งคานส์และเวนิส"

ร้อนถึงผู้จัดงานเทศกาลภาพยนตร์กรุงโรม ที่พร้อมเปิดเทศกาลด้วยดาราแม่เหล็กอย่างโมนิกา เบลลูชชี และโดยเฉพาะอย่างยิ่งซูเปอร์สตาร์สาว นิโคล คิดแมน ที่จะมาเปิดตัวผลงานครั้งแรกหลังจากแต่งงานใน Fur ผลงานเรื่องใหม่ของเธอ ที่ออกมากล่าวว่าคำพูดจาดูถูกของมูลเลอร์นั้น "แสดงความอิจฉาต่อผู้กำกับที่อยากจะมาโชว์ผลงานที่โรมมากกว่าอย่างเหลือเชื่อ"

ส่งผลให้ผู้ใหญ่อย่างฟรานเชสโก รูเทลลี รัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรมต้องออกมาขอร้องให้งานเทศกาลภาพยนตร์กรุงโรมเลื่อนการจัดงาน ที่ประกาศไปแล้วว่าจะมีขึ้นในวันที่ 13 ต.ค. ออกไปก่อน เพื่อไม่ให้สองงานใหญ่ต้องมาจัดใกล้กันมากเกินไป

แม้หลายคนจะเชื่อว่าการต่อรองดังกล่าวไม่มีวันสัมฤทธิ์ผล ขณะที่นักวิจารณ์หลายรายต่างฟันธงว่าการมีเทศกาลภาพยนตร์เกิดขึ้นในประเทศอิตาลีอีกหนึ่งรายการ จะมีความสำคัญแค่ช่วยพัฒนาอุตสาหกรรมภาพยนตร์ในประเทศอิตาลี เพื่อให้หนังในประเทศได้ออกไปสู่สายตาชาวโลกมากขึ้นกว่าเดิมเท่านั้น

แต่สิ่งที่จะส่งผลกระทบต่อเวทีเทศกาลเวนิสโดยตรงเห็นจะได้แก่ การถูกเทศกาลน้องใหม่ออกมาแย่งความสนใจจากบรรดาดาวดังในวงการภาพยนตร์และจำนวนเงินจากเหล่าสปอนเซอร์ที่จะต้องถูกแบ่งไม่อุดหนุนอีกเทศกาลยักษ์ที่จะจัดในเดือนถัดไปอีกด้วย ซึ่งเป็นปัญหาหลักสำหรับเทศกาลที่ใช้งบประมาณในการจัดตลอด 11 วันถึง 8 ล้านยูโรแห่งนี้นั่นเอง

สรุปผลรางวัลเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติเวนิสครั้งที่ 63

สิงโตทองคำ(ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม): Still Life โดย เจี่ยจางเคอ
สิงโตเงิน (ผู้กำกับยอดเยี่ยม): Alain Resnais จาก Coeurs หรือ Private Fears in Public Places
SILVER LION REVELATION: Emanuele Crialese จาก Nuovomondo (Golden Door)
SPECIAL JURY PRIZE: Mahamat-Saleh Haroun จาก Daratt
นักแสดงชายยอดเยี่ยม: เบน อัฟเฟร็ค จาก Hollywoodland
นักแสดงหญิงยอดเยี่ยม: เฮเลน เมียร์เรน จาก The Queen
MARCELLO MASTROIANNI AWARD (นักแสดงหน้าใหม่): Isild Le Besco จาก L’intouchable
ถ่ายภาพยอดเยี่ยม: เอ็มมานูเอล ลูเบซกี จาก Children of Men
บทภาพยนตร์ยอดเยี่ยม: ปีเตอร์ มอร์แกน จาก The Queen

กรรมการเทศกาลประจำปีนี้:

แคเธอรีน เดอเนิฟ (ประธาน/นักแสดง/ฝรั่งเศส)
โฆเซ ฆวน บิกาซ ลูนา (ผู้กำกับ/สเปน)
เปาโล บรังโก (โปรดิวเซอร์/โปรตุเกส)
คาเมรอน โครว์ (ผู้กำกับ/อเมริกัน)
Chulpan Khamatova (นักแสดง/รัสเซีย)
ปาร์ค ชาน-วุค (ผู้กำกับ/เกาหลีใต้)
มิเคลเล ปราซิโด (ผู้กำกับ/อิตาลี)