ETDA เผยสถิติร้องเรียนปัญหาออนไลน์พุ่ง 27,332 เคสใน 8 เดือน ดันกฎหมาย DPS อุดช่องโหว่ยุค Deepfake ปลุกคนไทยอัปสกิลเอาตัวรอดจากภัยไซเบอร์
ดร.ชัยชนะ มิตรพันธ์ ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (สพธอ.) หรือ ETDA (เอ็ตด้า) เปิดเผยว่า แม้สถิติเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับปัญหาออนไลน์จะลดลงต่อเนื่องในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา แต่สถานการณ์ในปี 2568 กลับชี้ให้เห็นทิศทางที่น่ากังวล เมื่อพบว่าช่วง 8 เดือนแรกของปีนี้ (ม.ค.-ส.ค.) มีผู้บริโภคร้องเรียนผ่านศูนย์ช่วยเหลือและจัดการปัญหาออนไลน์ หรือ 1212 ETDA สูงถึง 27,332 เรื่อง เพิ่มขึ้นจากช่วงเดียวกันของปีก่อนถึง 4,574 เรื่อง หรือคิดเป็น 20.10% ของจำนวนเดิม
โดยเมื่อจำแนกตามประเภท พบว่าปัญหาซื้อขายสินค้าออนไลน์ยังคงเป็นอันดับหนึ่ง คิดเป็นสัดส่วนถึง 41.79% หรือ 10,306 เรื่อง ขณะที่เว็บไซต์ผิดกฎหมายตามมาเป็นอันดับสองที่ 9,090 เรื่อง (36.87%) ส่วนปัญหาอื่นๆ ที่ถูกร้องเรียน เช่น การขอคำปรึกษาด้านเอกสาร การแจ้งเรื่องทั่วไป อยู่ที่ 2,460 เรื่อง (9.98%) รวมถึงการละเมิดข้อมูลส่วนบุคคล 1,421 เรื่อง (5.76%) และพฤติกรรมธุรกิจที่ไม่เป็นธรรม 1,382 เรื่อง (5.60%)
ทั้งนี้ เมื่อพิจารณาเชิงลึกถึงลักษณะภัยคุกคามในโลกออนไลน์ พบว่าแนวโน้มของกลลวงยังคงมีความซับซ้อนมากขึ้นเรื่อยๆ กล่าวคือ มิจฉาชีพเริ่มใช้เทคโนโลยีอย่าง AI และ Deepfake เพื่อปลอมเสียง ปลอมใบหน้า สวมรอยเป็นเจ้าหน้าที่หน่วยงานรัฐ แล้วโทรศัพท์หลอกล่อเหยื่อให้หลงเชื่อและโอนเงินให้ โดยอาศัยช่องว่างทางความรู้เท่าทันด้านดิจิทัลของประชาชน หรือที่เรียกว่า AI and Digital Literacy
ยิ่งไปกว่านั้น กลลวงที่ต้องจับตาเป็นพิเศษในปีนี้ ได้แก่ การหลอกซื้อขายสินค้าปลอม สินค้าไม่มีมาตรฐาน การหลอกลงทุนในหุ้น คริปโทเคอร์เรนซี แชร์ลูกโซ่ในรูปแบบใหม่ๆ ตลอดจนการหลอกทำงานออนไลน์ทั้งในและต่างประเทศ รวมถึงการปลอมแปลงแอปเงินกู้ หลอกให้จ่ายค่าธรรมเนียมล่วงหน้า แต่ไม่ปล่อยกู้จริงแต่อย่างใด
ด้านการรับมือกับสถานการณ์ดังกล่าว ETDA ได้เร่งบูรณาการการทำงานกับหน่วยงานภาคีที่เกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิด ไม่ว่าจะเป็นสำนักงานตำรวจแห่งชาติ กรมการค้าต่างประเทศ กรมพัฒนาธุรกิจการค้า และผู้ให้บริการแพลตฟอร์มดิจิทัลรายใหญ่ เช่น Facebook และ TikTok เพื่อเพิ่มมาตรการป้องกัน และยกระดับการคุ้มครองผู้บริโภคอย่างเป็นระบบ
นอกจากนี้ ศูนย์ 1212 ETDA ไม่เพียงทำหน้าที่รับเรื่องร้องเรียนเท่านั้น หากแต่ยังประสาน ส่งต่อ และติดตามการแก้ไขปัญหาให้กับประชาชนได้อย่างเป็นรูปธรรม โดยในช่วง 8 เดือนที่ผ่านมา สามารถช่วยเหลือจนปิดเรื่องสำเร็จแล้วถึง 26,794 เคส หรือคิดเป็น 98.03% ของเรื่องร้องเรียนทั้งหมด พร้อมกันนี้ยังได้รับคะแนนความพึงพอใจจากผู้ใช้บริการสูงถึง 95.14%
ขณะเดียวกัน ETDA ยังเดินหน้าผลักดันแนวทางกำกับดูแลแพลตฟอร์มดิจิทัลให้เข้มข้นยิ่งขึ้น ภายใต้กรอบกฎหมาย DPS ซึ่งรวมถึงการออกคู่มือใช้งานและข้อเสนอแนะต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น คู่มือการพิสูจน์และยืนยันตัวตนผู้ใช้งานบนแพลตฟอร์ม คู่มือควบคุมโฆษณาออนไลน์ คู่มือดูแลคุณภาพสินค้า ตลอดจนข้อกำหนดเรื่องการเผยแพร่รีวิวผู้บริโภคอย่างเป็นธรรม (ขมธอ.32-2565)
ยิ่งไปกว่านั้น ยังมีประกาศฉบับใหม่ที่ครอบคลุมถึงแพลตฟอร์มประเภท Online Marketplace และ Ride Sharing ซึ่งกำหนดให้ผู้ให้บริการต้องมีแนวปฏิบัติเพื่อควบคุมดูแลตนเอง (Self-Regulation) อย่างมีระบบ นำไปสู่ระบบนิเวศดิจิทัลที่ปลอดภัย และเป็นธรรมต่อผู้บริโภคในระยะยาว
พร้อมกันนี้ ETDA ยังได้เปิดตัวแคมเปญ DPS Trust Every Click เพื่อเปิดพื้นที่แลกเปลี่ยนความคิดเห็นจากทุกภาคส่วน รวมทั้งสร้างการรับรู้ต่อสาธารณชน และส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือในการยกระดับมาตรการป้องกันภัยออนไลน์อย่างยั่งยืน นอกจากนี้ ยังมีแผนขยายผลการใช้คู่มือและประกาศต่างๆ ไปยังกลุ่มผู้ใช้งานทั่วประเทศอย่างครอบคลุม ควบคู่กับการสร้างภูมิคุ้มกันผ่านกิจกรรมลงพื้นที่และสื่อสารสาธารณะในรูปแบบที่เข้าถึงได้จริง
สำหรับผู้บริโภคที่ประสบปัญหาจากการใช้บริการแพลตฟอร์มดิจิทัล หรือถูกหลอกลวงทางออนไลน์ สามารถร้องเรียนและขอรับคำปรึกษาเพื่อให้เข้าถึงกระบวนการดูแลช่วยเหลือได้เร็วขึ้น ได้ที่สายด่วนของศูนย์ 1212 ETDA ที่เบอร์ 1212 หรือ Line : @1212ETDA ได้ตลอด 24 ชั่วโมง หรือติดตามความเคลื่อนไหวเพิ่มเติมได้ที่ เพจเฟซบุ๊ก ETDA Thailand
