จากงานวิจัยสู่ผลงานจริง AIS เผยความสำเร็จโครงการ ‘Green Energy Green Network for THAIs’ พลังงานสะอาดเชื่อมเครือข่ายเพื่อคนไทย นำการวัดผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) มาใช้ประเมินพบ ทุกการลงทุน 1 บาท สร้างประโยชน์คืนสู่สังคมได้ 2.37 บาท
ความสำเร็จของโครงการนี้ เป็นหนึ่งในตัวอย่างที่เป็นรูปธรรมของความร่วมมือระหว่างสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (สวพส.) ที่ร่วมกับภาคเอกชนในด้านพลังงาน บริษัท กัลฟ์ เอ็นเนอร์จี ดีเวลลอปเมนท์ จำกัด (มหาชน) (GULF) และ ด้านการสื่อสาร บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) (AIS) เพื่อนำเทคโนโลยีเข้าไปลดความเหลื่อมล้ำในสังคม (Digital Inclusion)
ศุภมาส อิศรภักดี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กล่าวถึงบทบาทสำคัญของงานวิจัยและนวัตกรรมในการแก้ไขปัญหาความท้าทายที่ซับซ้อนของประเทศ ที่เผชิญอยู่ในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นความผันผวนทางเศรษฐกิจ สังคมสูงวัย และความเหลื่อมล้ำ
“งานวิจัยต้องเป็นมากกว่าองค์ความรู้ แต่ต้องเป็นเครื่องมือที่ประชาชนเข้าถึงและจับต้องได้ เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศอย่างแท้จริง”
ภายใต้ 3 แนวทางสำคัญของ อว. ในการผลักดันงานวิจัยสู่ภาคประชาชน ไม่ว่าจะเป็น 1.งานวิจัยต้องออกจากห้องแล็บ เพื่อให้นวัตกรรมเข้าถึงได้ 2.นโยบายต้องตั้งอยู่บนข้อมูลจริง โดยอาศัยผลการวิจัยที่เชื่อถือได้ เพื่อให้เข้าใจบริบทของพื้นที่และประชาชน สุดท้าย 3.ทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกัน ระบบนิเวศของงานวิจัยที่เข้มแข็งจะเกิดขึ้นได้จากความร่วมมือของทุกฝ่าย ทั้งนักวิจัย ภาคเอกชน ประชาสังคม และผู้กำหนดนโยบาย
สายชล ทรัพย์มากอุดม หัวหน้าหน่วยธุรกิจประชาสัมพันธ์และงานธุรกิจสัมพันธ์ บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) หรือเอไอเอส ให้ข้อมูลเพิ่มเติมถึงโครงการ Green Energy Green Network for THAIs พลังงานสะอาดเชื่อมเครือข่ายเพื่อคนไทยที่ดำเนินการต่อเนื่องมาเป็นปีที่ 2 ว่า เป็นการผสานความแข็งแกร่งของทุกภาคส่วนเข้าด้วยกัน
“โครงการนี้ เกิดจากจุดเริ่มต้นที่เป็นเหมือนความฝันเมื่อ 5 ปีก่อนในช่วงการระบาดของโควิด-19 เราเห็นภาพนักเรียนต้องปีนป่ายหาคลื่นสัญญาณเพื่อเรียนออนไลน์ สิ่งนี้คือแรงผลักดันให้เราอยากนำเครือข่ายไปสู่พื้นที่ที่เข้าถึงยากที่สุด”
ในขณะนั้นแง่มุมในด้านของการลงทุนยังไม่ตอบโจทย์ ทำให้เรียกโครงการนี้ภายในว่า ‘โครงการนางฟ้า’ เพราะไม่รู้ว่าจะเกิดขึ้นจริงได้เมื่อไหร่ จนกระทั่ง GULF ได้จุดประกายความหวังด้วยการนำโซลาร์เซลล์เข้าไปในพื้นที่ ทำให้ความฝันนี้เป็นจริงขึ้นมา
โดย AIS รับหน้าที่วางโครงข่ายสัญญาณ ขณะที่ GULF สนับสนุนด้านพลังงานสะอาดซึ่งเป็นหัวใจสำคัญในการเข้าถึงพื้นที่ที่ไม่มีไฟฟ้า และ สวพส. ซึ่งทำงานใกล้ชิดกับชุมชนบนพื้นที่สูง ทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมและนำองค์ความรู้ด้านการพัฒนาอาชีพเข้าไปส่งเสริม ต่อยอดให้ชุมชนสามารถใช้ประโยชน์จากอินเทอร์เน็ตได้อย่างเต็มศักยภาพ
ธนญ ตันติสุนทร รองกรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท กัลฟ์ ดีเวลลอปเมนท์ จำกัด (มหาชน) กล่าวเสริมว่า ในมุมของ GULF เดิมมีการทำโครงการ CSR ในพื้นที่ห่างไกล เพื่อส่งเสริมในเรื่องของพลังงานสะอาดอยู่แล้ว พอมี AIS เข้ามาช่วยเสริมในเรื่องของการสื่อสาร ทำให้เป็นประโยชน์ต่อหมู่บ้านในพื้นที่สูงตามขอบเขตของสวพส. ด้วยโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงาน และเครือข่ายสื่อสาร
“พลังงานสะอาดไม่ใช่แค่ไฟฟ้า แต่เป็นการเชื่อมโยงถึงโอกาสที่ตามมา เพราะเมื่อมีไฟฟ้าก็ต่อยอดในเรื่องสาธาณูปโภค เชื่อมต่อไปยังการสื่อสาร ทำให้ชุมชนสามารถยกระดับ จากการเข้าถึงโอกาสที่มากขึ้น”
***วัดผลโครงการด้วย SROI พร้อมต่อยอดสู่ 30 กลุ่มบ้านใน 5 ปี
นอกจากนี้ AIS ยังได้เปิดเผยผลสำเร็จในโครงการในการศึกษาผลตอบแทนทางสังคม (SROI : Social Return on Investment) ที่ครอบคลุมทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม จากโครงการนี้ โดยร่วมมือกับสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)
จากผลการศึกษาในพื้นที่นำร่อง ชุมชนบ้านมอโก้โปคี และบ้านดอกไม้สด จากตำบลแม่อุสุ อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก รวมถึงพื้นที่อื่นๆ ที่ได้เริ่มนำการสื่อสารทางดิจิทัลเข้าไป พบว่าการมีอินเทอร์เน็ตได้สร้างผลกระทบเชิงบวกใน 3 มิติหลัก ได้แก่
1.ด้านเศรษฐกิจ ประชาชนในพื้นที่ห่างไกลมีรายได้ครัวเรือนเพิ่มขึ้นจากการค้าขายผลผลิต และสินค้าหัตถกรรมผ่านช่องทางออนไลน์ สามารถกำหนดราคาได้เองโดยไม่ต้องผ่านพ่อค้าคนกลาง
2.ด้านสังคม ช่วยให้คุณภาพการศึกษาดีขึ้น ครูสามารถใช้เวลาอยู่กับนักเรียนได้มากขึ้น และเข้าถึงสื่อการสอนดิจิทัล รวมถึงการเข้าถึงข้อมูลสาธารณสุขเบื้องต้นทำได้สะดวกและรวดเร็ว
3.ด้านสิ่งแวดล้อม เมื่อมีการสื่อสารที่รวดเร็วช่วยในการประสานงานเฝ้าระวังไฟป่าและส่งเสริมการเกษตรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ส่งผลให้จุดความร้อน (Hotspot) ในพื้นที่โครงการลดลงกว่า 50%
เพชรดา อยู่สุข รองผู้อำนวยการด้านบริหารจัดการ สวพส. กล่าวเสริมว่า ภารกิจของสวพส. คือการพัฒนาคุณภาพชีวิตของพี่น้องบนพื้นที่สูง ซึ่งมีกว่า 4,200 กลุ่มบ้าน และกว่าครึ่งยังไม่มีไฟฟ้าใช้
“การไม่มีสัญญาณอินเทอร์เน็ตจึงเป็นข้อจำกัดสำคัญในการพัฒนาทุกมิติ เมื่อ AIS และ GULF เข้ามาเติมเต็มในส่วนนี้ ทำให้การทำงานของเราง่ายขึ้นมาก เราสามารถส่งเสริมความรู้ ติดตามผล และช่วยเปิดช่องทางการตลาดให้ชาวบ้านได้โดยตรง"
เบื้องต้น จากงบประมาณในการลงทุนกว่า 3.6 ล้านบาท ใน 2 กลุ่มบ้าน สามารถสร้างผลตอบแทนทางสังคมคิดเป็นมูลค่าได้มากกว่า 8.6 ล้านบาท หรือคิดเป็นการลงทุน 1 บาท ได้ผลตอบแทนคืนสู่สังคม 2.37 บาท
ทั้ง 2 กลุ่มบ้านนี้ นับเป็นกลุ่มบ้านนำร่องจาก 12 แห่ง ที่ AIS และ GULF เข้าไปดำเนินโครงการในช่วง 2 ปีนี้ และมีแผนที่จะขยายเพิ่มเป็น 30 กลุ่มบ้านภายในปี 2571 หรือราวปีละ 6 กลุ่มบ้าน
"เราไม่ได้ต้องการทำโครงการแล้วจบไป แต่อยากให้ผลลัพธ์จับต้องได้และเป็นวิทยาศาสตร์ ผล SROI ที่ออกมาจะเป็นเข็มทิศให้นำไปพัฒนาและขยายผลสู่ชุมชนอื่นๆ ต่อไปในอนาคต" นางสายชลกล่าวทิ้งท้าย
สำหรับโครงการ "Green Energy Green Network for THAIs ไม่เพียงแต่ทลายข้อจำกัดด้านโครงสร้างพื้นฐาน แต่ยังเป็นต้นแบบของความร่วมมือที่สร้างแรงบันดาลใจให้องค์กรอื่นๆ นำศักยภาพมาสร้างประโยชน์ให้แก่สังคมอย่างยั่งยื นและวัดผลได้จริง
