ไทยเร่งคลอดกฎหมาย AI ฉบับแรก! 'ดีอี' ลั่น ไม่ปิดทางนวัตกรรม เน้นคุมเสี่ยง-คุ้มสิทธิ พร้อมเปิดตัวกลางเวทียูเนสโก มิ.ย.นี้ ดันภาพผู้นำจริยธรรมดิจิทัลอาเซียน
ศาสตราจารย์พิเศษวิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ ปลัดกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) เปิดเผยถึงความคืบหน้าของ (ร่าง) หลักการของกฎหมายว่าด้วยปัญญาประดิษฐ์ ฉบับแรกของประเทศ ว่า ขณะนี้ได้ปิดรับฟังความคิดเห็นไปแล้วเมื่อวันที่ 9 มิ.ย.68 ที่ผ่านมา โดยมีกำหนดเปิดเผยแนวทางอย่างเป็นทางการในเวทีนานาชาติ The 3rd UNESCO Global Forum on the Ethics of AI 2025 ที่ไทยจะเป็นเจ้าภาพในเดือน มิ.ย.68 ก่อนเสนอเข้าสู่การพิจารณาของคณะรัฐมนตรี (ครม.)
สาระสำคัญของร่างกฎหมายฉบับนี้มุ่งกำหนดมาตรฐานด้านความปลอดภัย การจัดการข้อมูล และการแบ่งระดับความเสี่ยงของระบบ AI โดยเฉพาะเมื่อเกี่ยวข้องกับข้อมูลส่วนบุคคล กฎหมายดังกล่าวไม่ได้มีเป้าหมายเพื่อปิดกั้นหรือเพิ่มภาระผู้ประกอบการ แต่เป็นเครื่องมือในการสร้างสมดุลระหว่างการคุ้มครองและการส่งเสริมนวัตกรรม ช่วยให้คนไทยมีพื้นที่ปลอดภัยในการทำงานด้าน AI ไม่ใช่ถูกผลักออกจากระบบ
"นำ AI มาใช้ในกระทรวงดีอีแล้ว โดยเฉพาะด้านการจัดการเว็บไซต์ผิดกฎหมาย ซึ่ง AI สามารถเพิ่มประสิทธิภาพจากเดิมที่เจ้าหน้าที่ปิดเว็บไซต์ได้ราว 3,000 เว็บต่อสัปดาห์ เป็นปิดได้ถึง 3,000 เว็บต่อวัน ลดภาระการใช้คนลงถึง 7 เท่า สะท้อนศักยภาพของเทคโนโลยีที่จะเปลี่ยนแปลงระบบราชการในอนาคต" ศาสตราจารย์พิเศษวิศิษฏ์ กล่าว
อย่างไรก็ตาม ก่อนหน้านี้ นายประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงดีอี กล่าวถึงการผลักดันไทยเป็นผู้นำด้านจริยธรรม AI ในภูมิภาค โดยอ้างอิงยุทธศาสตร์ AI แห่งชาติ พ.ศ.2565-2570 ซึ่งเน้น 3 แกนหลัก ได้แก่ การสร้างความพร้อม การส่งเสริมการใช้งาน และการวางรากฐานธรรมาภิบาล ชูกรอบ Ethics, Legal, and Social Implications (ELSI) ที่ไทยถือเป็นประเทศแรกๆ ในอาเซียนที่นำมาใช้
ทั้งนี้ ความพร้อมของไทยยังสะท้อนผ่านการจัดตั้งศูนย์ธรรมาภิบาลปัญญาประดิษฐ์ (AI Governance Center) ภายใต้สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (ETDA) ซึ่งมีบทบาทในการวางรากฐานระบบกำกับดูแลและสร้างความตื่นรู้ในหมู่ภาครัฐและเอกชนต่อการพัฒนา AI อย่างรับผิดชอบ
สำหรับเวที The 3rd UNESCO Global Forum on the Ethics of AI 2025 ซึ่งจะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 24–27 มิ.ย.68 ที่กรุงเทพฯ นับเป็นโอกาสสำคัญของไทยในการแสดงบทบาทผู้นำด้านจริยธรรม AI ต่อเวทีโลก โดยมีการประสานงานร่วมกันของกระทรวงดีอี กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงศึกษาธิการ และองค์การยูเนสโก
โดยในเวทีนี้ ไทยจะนำเสนอ 3 ประเด็นหลัก ได้แก่ 1.AI Governance Practice Center (AIGPC) การจัดตั้งศูนย์กลางเพื่อพัฒนาศักยภาพด้านการกำกับดูแล AI แห่งแรกของอาเซียน 2.Monitoring Dashboard of Thailand โมเดลต้นแบบเครื่องมือด้านจริยธรรม AI สำหรับการติดตามและกำกับดูแลอย่างยั่งยืน และ 3.ผลประเมินความพร้อมด้าน AI ตาม UNESCO RAM ซึ่งไทยเป็นหนึ่งในประเทศแรกที่ดำเนินการประเมินตามกรอบนี้ และจะเปิดเผยผลในเวทีดังกล่าว