'ดีป้า' สะกิดรัฐ จัดเก็บภาษีบริการดิจิทัล ควบคู่กฎหมายกำกับแพลตฟอร์ม คุม 'Airbnb' เถื่อน ต่างชาติฮุบคอนโดฯ ปล่อยเช่าไร้ใบอนุญาต
ปัญหาการใช้แพลตฟอร์มให้เช่าที่พักอย่าง แอร์บีแอนด์บี (Airbnb) กำลังเป็นประเด็นร้อนในไทย โดยเฉพาะกรณีทุนจีนที่เข้าซื้อคอนโดมิเนียม เพื่อปล่อยเช่าในลักษณะโรงแรมขนาดย่อมโดยไม่ได้รับอนุญาต สร้างความกังวลเรื่องการบิดเบือนวัตถุประสงค์ของอสังหาริมทรัพย์ และช่องโหว่ทางกฎหมายที่ยังไม่สามารถควบคุมได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ผศ.ดร.ณัฐพล นิมมานพัชรินทร์ ผู้อำนวยการใหญ่ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัล หรือดีป้า เปิดเผยว่า แม้กฎหมายไทยจะอนุญาตให้ชาวต่างชาติสามารถซื้อคอนโดมิเนียมในประเทศได้ แต่การนำคอนโดฯ เหล่านั้นมาปล่อยเช่าระยะสั้นผ่านแพลตฟอร์มอย่าง Airbnb โดยไม่ได้รับอนุญาต ถือเป็นการใช้ผิดวัตถุประสงค์ ซึ่งภาครัฐมีมาตรการตรวจสอบและป้องปรามอยู่แล้ว อย่างไรก็ตาม ธุรกิจประเภทนี้ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่บนแพลตฟอร์ม Airbnb เท่านั้น แต่ยังอาศัยการตลาดแบบปากต่อปากและช่องทางอื่นๆ ทำให้การควบคุมเป็นไปได้ยาก
ธุรกิจลักษณะนี้คล้ายกับปัญหาคอลเซ็นเตอร์ หรือการหลอกลวงทางออนไลน์ ที่มีกลุ่มคนใช้ช่องโหว่ของกฎหมายและเทคโนโลยีเพื่อดำเนินธุรกิจโดยไม่ผ่านการควบคุม โดยการใช้แพลตฟอร์มบริการออนไลน์รูปแบบอื่นๆ ที่ไม่สามารถถูกสกัดกั้นได้โดยตรง แต่รัฐจำเป็นต้องบังคับใช้กฎหมายเดิมในการตรวจสอบพฤติกรรมที่เบี่ยงเบนไปจากวัตถุประสงค์เดิมของอสังหาริมทรัพย์
ผศ.ดร.ณัฐพล กล่าวว่า ปัจจุบัน สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (ETDA) เป็นหน่วยงานกำกับดูแลการประกอบธุรกิจบริการแพลตฟอร์มดิจิทัล ได้กำหนดให้แพลตฟอร์มต้องขึ้นทะเบียน แต่เป็นเพียงการขึ้นทะเบียนจดแจ้ง ไม่ได้หมายความว่า รัฐจะสามารถควบคุมหรือป้องกันการใช้ผิดประเภทได้โดยตรง ดังนั้น ในอนาคตประเทศไทยอาจต้องมีการหารือถึงการใช้กฎหมายว่าด้วยการกำกับดูแลการให้บริการดิจิทัล (Digital Services Act) หรือ DSA ซึ่งอยู่ภายใต้การกำกับของกรมสรรพากร เพื่อตรวจสอบการจ่ายภาษีและกิจกรรมทางธุรกิจที่เกิดขึ้นบนแพลตฟอร์มเหล่านี้
"นอกจากการบังคับใช้กฎหมายเดิมอย่างเข้มงวดแล้ว รัฐบาลควรเร่งดำเนินการจัดเก็บภาษีบริการดิจิทัล (Digital Service Tax) อีกแนวทางหนึ่ง ที่จะช่วยให้สามารถควบคุมรายได้จากแพลตฟอร์มให้เช่าออนไลน์ และทำให้ทราบว่าแพลตฟอร์มใดดำเนินธุรกิจจริงในไทย การกำหนดโครงสร้างภาษีดิจิทัลที่เป็นระบบมากขึ้น อาจเป็นทางออกที่ช่วยสร้างความเป็นธรรมให้อุตสาหกรรมโรงแรมและธุรกิจให้เช่าที่พักแบบถูกกฎหมาย ป้องกันการเลี่ยงภาษีจากผู้ประกอบการที่ไม่ได้ขึ้นทะเบียนอย่างเป็นทางการ" ผศ.ดร.ณัฐพล กล่าว
ขณะที่ นายประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) กล่าวว่า อยู่ระหว่างศึกษาการกำกับดูแลแพลตฟอร์มดิจิทัลเหล่านี้ โดยมอบหมายให้ ETDA ซึ่งเป็นหน่วยงานที่กำกับดูแล พระราชกฤษฎีกา (พ.ร.ฎ.) ว่าด้วยการประกอบธุรกิจบริการแพลตฟอร์มดิจิทัลที่ต้องแจ้งให้ทราบ พ.ศ.2565 หรือกฎหมาย DPS ทำการพิจารณาแนวทางที่เหมาะสม
เบื้องต้นต้องศึกษาทั้ง ข้อดี-เสีย และประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นหากภาครัฐเข้าไปกำกับดูแลแพลตฟอร์มดิจิทัลในระดับที่เข้มข้นขึ้น ซึ่งเป็นประเด็นสำคัญที่ต้องพิจารณาอย่างรอบด้าน เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างการคุ้มครองผู้บริโภคและการส่งเสริมเศรษฐกิจดิจิทัลของประเทศ