“ดีอี” ดึงเฟซบุ๊ก-กูเกิล-ไลน์ ร่วมเวทีสร้างมาตรฐานใช้งานโซเชียลมีเดีย

กระทรวงดีอี เป็นจ้าภาพร่วมจัดประชุม The Multi-Stakeholder Regional Workshop on Social Media ดึงเครือข่ายสังคมออนไลน์ 3 รายใหญ่ของโลก “เฟซบุ๊ก-กูเกิล-ไลน์” ขึ้นเวทีหารือหน่วยงานรัฐ เอกชน และภาคประชาสังคม ปูทางสู่การกำหนดหลักเกณฑ์ร่วมกันในการกำหนดกรอบที่เป็นมาตรฐานสากลของสังคมโซเชียล รับแนวโน้มความแพร่หลายในการใช้งานโซเชียลมีเดีย ที่ปัจจุบันเข้าถึงประชากรกว่า 2.4 พันล้านคนทั่วโลก

นายขจิต สุขุม ผู้ตรวจราชการ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอี) กล่าวถึงการประชุมเชิงปฏิบัติการ The Multi-Stakeholder Regional Workshop on Social Media Governance ซึ่งจัดขึ้นในประเทศไทยเมื่อต้นสัปดาห์นี้ว่าเป็นการเปิดเวทีหารือร่วมกันระหว่างผู้ที่เกี่ยวข้องทุกภาคส่วนในการใช้ประโยชน์จากเครือข่ายสังคมออนไลน์ทั้งหน่วยงานรัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม

โดยมีผู้ให้บริการแพลตฟอร์มเครือข่ายสังคมออนไลน์ 3 รายใหญ่ของโลก ได้แก่ เฟซบุ๊ก กูเกิล และไลน์ ร่วมเวทีแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ตลอดจนแนวปฏิบัติที่ดีในการรับมือปัญหาวิธีประกอบธุรกรรมในโซเชียลมีเดียที่ดี และถูกต้อง โดยจะมีการนำสรุปผลการหารือเสนอต่อคณะทำงานด้านสารสนเทศและโทรคมนาคมของเอเปค เพื่อสร้างความตระหนักทั้งด้านโอกาสและภัยคุกคามของสื่อสังคมออนไลน์ให้กับประเทศสมาชิก

ปัจจุบัน เอเปค มีบทบาทสำคัญในเรื่องของ Social and Digital Governanceอย่างมาก โดยนอกจากเป็นตลาดใหญ่สุดของเครือข่ายสังคมออนไลน์ โดยมีข้อมูลระบุว่า ขณะที่ทั่วโลกมีจำนวนผู้ใช้สื่อโซเชียลมากกว่า 2.4 พันล้านราย ครึ่งหนึ่ง หรือกว่า 1.2 พันล้านราย อยู่ในประเทศกลุ่มเอเปค ผู้ให้บริการใหญ่ที่สุดของโลกหลักๆ ยังเป็นบริษัทที่อยู่ในประเทศสมาชิกของเอเปค

“ขณะนี้การใช้โซเชียลมีเดียแพร่หลายมาก แต่สิ่งหนึ่งที่เรามักไม่ค่อยได้ตระหนักก็คือ การกำกับดูแลแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียให้มีการใช้ด้วยความปลอดภัย สามารถเชื่อมั่นได้ การกำกับดูแลที่พูดถึงนี้ ไม่ใช่การควบคุม แต่เพื่อให้เกิดความเรียบร้อยถูกต้องในการใช้งาน ความถูกต้องในการให้ข้อมูล และสื่อสาร เพื่อไม่ให้มีผลกระทบกับสังคม ตรงนี้เป็นส่วนหนึ่งที่กระทรวงดีอี ได้พยามยามผลักดันทั้งในประเทศ และในระดับสากล โดยในประเทศไทยอยู่ระหว่างพิจารณาร่างกฎหมายดิจิทัล 6 ฉบับ ด้วยความเป็นห่วง และต้องการดูแลสังคม ยกตัวอย่างเช่น ร่าง พ.ร.บ. คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล ซึ่งสอดคล้องกับกฎหมายลักษณะเดียวกันของเอเปค และสหภาพยุโรป ขณะเดียวกัน มุ่งส่งเสริมการรู้เท่าทันสื่อโซเชียลให้กับประชาชนผ่านการอบรมในโครงการเน็ตประชารัฐ เพื่อรับมือกับแนวโน้มการแพร่กระจายของข้อมูลที่ไม่มีประโยชน์ และไม่พึงประสงค์ ที่มีมากขึ้นบนสังคมออนไลน์” นายขจิต กล่าว

นอกจากนี้ ประเทศไทยยังได้นำเสนอหลักการเดียวกันนี้ผ่านเวทีประชุมต่างๆ ได้แก่ ในกรอบอาเซียน เพื่อให้ทุกคนตระหนักถึงประเด็นดังกล่าว ซึ่งแม้ว่าหลายประเทศรับรู้และสำนึกถึงความอันตรายอยู่แล้ว แต่ยังไม่ได้มานั่งคุยร่วมกัน กำหนดกฎเกณฑ์หรือหลักเกณฑ์ร่วมกันถึงวิธีประกอบธุรกรรมในโซเชียลมีเดียที่ดี และถูกต้อง ซึ่งเอเปค เป็นเวทีที่ดี เพราะมีผู้เล่นรายหลักๆ หลากหลายทั้งรัสเซีย, สหรัฐฯ, จีน และญี่ปุ่น ซึ่งเป็น 4 ผู้เล่นรายสำคัญในโซเชียลมีเดีย

ด้านนางสาวชีน ฮันดู ผู้จัดการฝ่ายนโยบายสาธารณะ ประจำเอเชียแปซิฟิค จากบริษัท เฟซบุ๊ก กล่าวว่า ปัจจุบัน เฟซบุ๊ก มีสมาชิกราว 2.3 พันล้านคน ได้กำหนดนโยบายที่เรียกว่า มาตรฐานชุมชนเป็นกฎเกณฑ์กำกับดูแลการใช้งาน พร้อมทั้งลงทุนทั้งด้านการใช้เทคโนโลยีด้านปัญญาประดิษฐ์ (AI) และการเรียนรู้ของเครื่องจักร รวมทั้งจ้างบุคลากร 30,000 คนทั่วโลก เพื่อสอดส่องดูแลตลอด 24 ชั่วโมง ไม่ให้มีการโพสต์เนื้อหาที่เป็นการละเมิดมาตรฐานชุมชนที่กำหนดไว้ครอบคลุมหลักๆ 9 หัวข้อ เช่น การก่อการร้าย ความปลอดภัยของเด็ก และเนื้อหาที่ก่อให้เกิดความเกลียดชัง

นายเจค ลุคชี่ หัวหน้าฝ่ายคอนเทนท์ และ AI ฝ่ายนโยบายสาธารณะ บริษัท กูเกิล (เอเชีย แปซิฟิค) ซึ่งเป็นเจ้าของ YouTube แพลตฟอร์มวิดีโออันดับ 1 ของโลก ได้บัญญัติมาตรฐานชุมชนของบริษัทด้วยเหมือนกัน แต่ก็ยังยึดมั่นในหลักการของอิสระในการแสดงออกของผู้ใช้งาน อย่างไรก็ตาม กูเกิล ก็ให้ความสำคัญกับการกำกับดูแล เพราะทุก 1 นาที จะมีการอัปโหลดวิดีโอใหม่ๆ ความยาวรวมกันประมาณ 400 นาทีขึ้นยูทูป

ทั้งนี้ เมื่อปลายปี 2561 ยูทูป มีการถอดคลิปวิดีโอที่ละเมิดหลักเกณฑ์ของชุมชน (Community Guidelines) จำนวน 7.8 ล้านคลิป คิดเป็นสัดส่วน 1% ของจำนวนคลิปที่มีการรับชมบนยูทูป โดย 75% นำออกจากเครือข่ายได้ทันก่อนมีผู้รับชม นอกจากนี้ ยังมีการทำงานร่วมกับผู้เชี่ยวชาญสาขาต่างๆ

นายไทมุ เนกิชิ นักยุทธศาสตร์ ฝ่ายนโยบายสาธารณะ บริษัท ไลน์ คอร์ปอเรชั่น กล่าวว่า ไลน์ เป็นแพลตฟอร์มสังคมออนไลน์ที่ให้ความสำคัญกับนโยบายความเป็นส่วนตัวอย่างมาก ทุกข้อความการสนทนาของผู้ใช้งานจะถูกเข้ารหัส และถูกจัดเก็บอยู่ในระบบของสำนักงานใหญ่ในประเทศญี่ปุ่น ภายใต้กรอบกฎหมายของญี่ปุ่น ซึ่งมีความเข้มงวดในการคุ้มครองสังคมอย่างมาก ทั้งนี้ ปัจจุบัน ประเทศไทยเป็นตลาดใหญ่อันดับ 2 ของไลน์ รองจากประเทศญี่ปุ่น โดยในจำนวนผู้ใช้เน็ตผ่านมือถือ 50 ล้านคน มีผู้ใช้ไลน์ 44 ล้านคน ใช้งานเฉลี่ย 63 นาทีต่อวัน

ดังนั้น การกำกับดูแลการใช้งานที่ดีบนเครือข่ายสังคมออนไลน์ถือว่าเป็นสิ่งสำคัญ แม้ว่าจะยังไม่ถึงขั้นที่มีการลงทุนนำเอาเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) มาใช้ แต่ที่ผ่านมา ทางบริษัทเน้นการสร้างความรู้ให้กับเยาวชนในญี่ปุ่น “รู้ทันสื่อดิจิทัล” ผ่านความร่วมมือกับสถาบันการศึกษาในระดับต่างๆ ทั่วประเทศอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2557 เป็นต้นมา