“สมเกียรติ ตั้งกิจวนิชย์” ประธานสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) เขียนถึงมุมมองการชะลอการประมูลความถี่ 4G กับนโยบายเศรษฐกิจดิจิตอล หรือ Digital Economy ที่รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา พยายามผลักดัน โดยหวังว่าการประชุมคณะกรรมการเศรษฐกิจดิจิตอลชุดชั่วคราวในวันที่ 18 มีนาคมนี้ หากไม่มีคำสั่งให้ กสทช. ประมูล 4G พล.อ.ประยุทธ์ ก็คงมีคำตอบ และเหตุผลเพื่อบอกประชาชนได้ชัดเจนว่า การประมูล 4G โดยเร็วนั้นจะก่อให้เกิดผลเสียต่อประเทศอย่างไรจึงสมควรต้องชะลอต่อไป
นายสมเกียรติ ระบุว่า เศรษฐกิจดิจิตอล คือ เศรษฐกิจที่เกิดขึ้นจากการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในภาคการผลิตต่างๆ อย่างเข้มข้น ทำให้ประเทศไทยสามารถเพิ่มประสิทธิภาพและสร้างความสามารถในการแข่งขันได้ เศรษฐกิจดิจิตอลแบบใหม่ (New Digital Economy) ในปัจจุบัน แตกต่างจากเศรษฐกิจดิจิตอลแบบเดิม (Old Digital Economy) ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อ 2 ทศวรรษแล้ว
กล่าวคือ ในขณะที่เศรษฐกิจดิจิตอลแบบเดิมเกิดจากการใช้คอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลเชื่อมต่อเข้ากับเครือข่ายอินเทอร์เน็ต เศรษฐกิจดิจิตอลแบบใหม่เกิดจากการใช้สมาร์ทดีไวซ์ (smart device) เช่น สมาร์ทโฟน และแท็บเล็ต ซึ่งติดต่อสื่อสารกันผ่านเครือข่ายไร้สายความเร็วสูง (wireless broadband) เช่น 3G
การที่สมาร์ทดีไวซ์ใช้งานได้ง่ายกว่าคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลมาก ทำให้เกิดการใช้งานอุปกรณ์ดังกล่าวในวงกว้าง แม้กระทั่งในหมู่ของผู้ที่ไม่เคยใช้คอมพิวเตอร์ หรืออินเทอร์เน็ตมาก่อน และทำให้เกิดโอกาสทางธุรกิจใหม่ๆ มากมายในแทบทุกสาขาเศรษฐกิจ แม้กระทั่งบริการแท็กซี่ ดังตัวอย่างของ Uber และบริการในลักษณะเดียวกัน
มีการประมาณการกว่า ในปัจจุบันประเทศไทยมีสมาร์ทดีไวซ์ประมาณ 30-33 ล้านเครื่อง และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 65 ล้านเครื่อง หรือประมาณ 2 เท่าในอีก 4 ปีหน้า ซึ่งจะทำให้เกิดความต้องการใช้คลื่นความถี่เพิ่มขึ้นอีกมาก จนเกินกว่าบริการ 3G จะรองรับได้ การใช้สมาร์ทดีไวซ์ในระดับสูงดังกล่าวยังแสดงให้เห็นว่า คนไทยมีความพร้อมในการก้าวเข้าสู่เศรษฐกิจดิจิตอลแบบใหม่มากพอสมควร
การที่รัฐบาลประยุทธ์ ประกาศนโยบายเศรษฐกิจดิจิตอล จึงเป็นการส่งสัญญาณที่ดีมาก และเป็นการประกาศนโยบายที่ออกมาถูกที่ และถูกเวลา
อย่างไรก็ตาม ปัญหาคือ มาตรการส่วนใหญ่ของรัฐบาลที่กำหนดขึ้นมาไม่ได้ช่วยส่งเสริมการสร้างเศรษฐกิจดิจิตอล เพราะมุ่งใช้กลไกภาครัฐซึ่งส่วนใหญ่ไม่มีประสิทธิภาพในการขับเคลื่อน ในขณะที่ละเลยกลไกตลาด ตลอดจนไม่มีมาตรการลดอุปสรรคต่างๆ ในการประกอบธุรกิจ
นอกจากนี้ ท่าทีของ คสช. และรัฐบาลต่อการจัดสรรคลื่น 4G ยังสวนทางต่อการมุ่งสู่เศรษฐกิจดิจิตอลแบบใหม่ โดย คสช. มีคำสั่งเมื่อเดือนมิถุนายน 2557 ให้ กสทช. ชะลอการประมูลคลื่น 4G ออกไปถึง 1 ปี โดยไม่ได้ให้เหตุผลที่ชัดเจนในการมีคำสั่งดังกล่าว
ย้อนหลังไปเมื่อปี 2555 กสทช. ได้เคยเตรียมการประมูล 4G โดยเตรียมนำเอาคลื่นความถี่ย่าน 1800 MHz ของบริษัท True Move ที่กำลังจะหมดอายุสัมปทานมาประมูล แต่สุดท้ายก็ไม่ได้ประมูล เพราะ กสทช. มีมติให้ขยายเวลาการให้บริการของ True Move ตามสัมปทานออกไป โดยอ้างว่าไม่สามารถจัดการประมูลได้ทัน ซึ่งก่อให้เกิดเสียงวิจารณ์มากมาย
การประมูลคลื่น 4G ยังล่าช้าออกไปอีกครั้งเมื่อ คสช. มีคำสั่งเมื่อเดือนมิถุนายน 2557 ให้ชะลอการประมูลออกไปอีก 1 ปี ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น แม้ในเดือนธันวาคม 2557 กสทช. ได้ขออนุญาตให้มีการประมูลคลื่นก็ยังไม่ได้รับคำตอบจาก คสช.และประชาชนไม่เคยทราบเหตุผลของการที่ คสช. ยังไม่อนุญาตใหัมีการประมูลคลื่น 4G ซึ่งก่อให้เกิดการคาดเดาต่างๆ
การประมูลคลื่น 4G ล่าช้า ทำให้เกิดความได้เปรียบเสียเปรียบในการแข่งขันระหว่างผู้ประกอบการในตลาดโทรคมนาคมไทย ดังปรากฏว่า นักวิเคราะห์หลักทรัพย์เคยวิเคราะห์ว่า ผู้ประกอบการที่ได้ประโยชน์จากการประมูลที่ล่าช้าออกไปคือ True Move ในขณะที่คู่แข่งอีก 2 รายเสียประโยชน์ ที่สำคัญ การประมูลคลื่นที่ล่าช้าก่อให้เกิดผลกระทบด้านลบต่อคนไทยที่เสียโอกาสในการได้ใช้เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น จนล้าหลังประเทศเพื่อนบ้านอย่างลาว และกัมพูชา และทำให้การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านสารสนเทศต้องล่าช้าออกไป ซึ่งขัดขวางนโยบายเศรษฐกิจดิจิตอล และนโยบายกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐบาล
นอกจากนี้ ในระหว่างเวลาที่ คสช. ให้ชะลอการประมูลคลื่น 4G ออกไปนั้น ไม่ปรากฏว่า รัฐบาล และ คสช. ได้ดำเนินการอะไรเพื่อแก้ไขปัญหาของอุตสาหกรรมโทรคมนาคมไทย ซึ่งเกิดจากการแข่งขันที่จำกัดของผู้ประกอบการเพียง 3 ราย คือ AIS, DTAC และ True Move
เช่นไม่ได้แก้ไขกฎหมายให้มีการเปิดเสรีตลาดโทรคมนาคมเพื่อให้มีผู้ประกอบการรายใหม่ และไม่ได้แก้ปัญหาธรรมาภิบาลของ กสทช. และสำนักงาน กสทช. เลย มีแต่การเร่งผลักดันกฎหมายเศรษฐกิจดิจิตอลซึ่งก็ไม่ได้ตอบโจทย์ในเรื่องดังกล่าว และเสี่ยงต่อการละเมิดสิทธิของประชาชนเกินสมควร นอกจากนี้ คำสัมภาษณ์ของบุคคลที่เกี่ยวข้องในคณะรัฐมนตรีก็ยังเพิ่มความสับสนและความสงสัยให้มากขึ้นต่อเจตนาของรัฐบาล
“ทราบจากข่าวว่า จะมีการประชุมคณะกรรมการเศรษฐกิจดิจิตอลชุดชั่วคราว ซึ่งมีนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน ในวันที่ 18 มีนาคมนี้ ผมหวังว่า จะเกิดความชัดเจนในการประมูล 4G ในวันนั้น โดยนายกรัฐมนตรี ในฐานะหัวหน้า คสช. จะใช้โอกาสดังกล่าวในการประกาศเลิกคำสั่งให้ชะลอการประมูลคลื่น 4G และส่งสัญญาณให้ กสทช. ดำเนินการจัดประมูลคลื่นโดยเร็ว ในกรณีที่ยังไม่อนุญาตให้มีการประมูล 4G ผู้เขียนก็หวังว่า ประชาชนจะได้ทราบเหตุผลอย่างชัดเจนว่า การประมูล 4G โดยเร็วนั้น จะก่อให้เกิดผลเสียต่อประเทศอย่างไร จึงสมควรต้องชะลอต่อไป”
Company Related Link :
ทีดีอาร์ไอ
