"ธุดงค์ธรรมกาย" ขัดเกลากิเลสหรือเบียดเบียนผู้คน

ผมขับรถกลับบ้านหลังเลิกงานตอนเย็น เมื่อวันศุกร์ที่ 30 ม.ค. ที่ผ่านมา พอลงจากสะพานเข้าถนนแจ้งวัฒนะ โอ้แม่เจ้า รถติดยาวเหยียด หยุดนิ่งไม่ขยับนานมาก ผมติดอยู่สองชั่วโมง ตั้งแต่ห้าโมงเย็นถึงหนึ่งทุ่ม รถขยับไปได้ราวหนึ่งกิโลเมตร คงอีกหลายชั่วโมงกว่าจะถึงบ้าน เหนื่อยหิวหมดสภาพ ต้องยูเทิร์นกลับรถไปฝั่งตรงข้ามหาอะไรกิน แล้วคอยให้ขบวนธุดงค์วัดธรรมกายผ่านพ้นไปก่อน ค่อยขับรถกลับบ้าน

ผ่านพ้นกันไปเสียที หรือจะให้พูดว่าหมดทุกข์หมดโศกกันเสียทีกับกิจกรรมที่ผมต้องขอบอกว่าไม่รู้จะมีทำไม ขบวนธุดงค์ธรรมชัย ออกเดินกันหลายวัน หลายเส้นทาง ผ่าน 7 จังหวัด เช่น ปทุมธานี นนทบุรี สุพรรณบุรี พระนครศรีอยุธยา นครปฐม สมุทรสาคร และกรุงเทพมหานคร

ตามทางที่พระเดินผ่านเป็นแถวยาวเหยีด มีการโรยดอกไม้สีเหลืองสดให้พระเหยียบ โรงเรียนและมหาวิทยาลัยบางแห่งเกณฑ์นักเรียนนักเรียนนักศึกษามานั่งคอยรับ มีชาวบ้านมานั่งพนมมือไหว้ริมถนน มีรถติดเต็มท้องถนน อนิจจา ดูเหมือนการจัดอีเวนต์โฆษณาประชาสัมพันธ์เพื่อการตลาดเสียจริงๆ

คนจำนวนมากต้องทนทุกข์ทรมานกับเดินทางในวันที่รถติดมหาโหด ได้รับผลกระทบจากการถูกเบียดเบียนจากขบวนผ้าเหลืองคณะนี้เข้าจังๆ

ที่จริง คำว่า "ธุดงค์" ในภาษาไทย ใช้เรียกพระภิกษุแบกกลดเดินไปตามทางหรือเข้าป่าไปว่า เดินธุดงค์ หรือ ออกธุดงค์ เรียกภิกษุที่ปฏิบัติเช่นนั้นว่า พระธุดงค์

พูดให้ชัด ตามความเห็นของพระผู้รู้ อย่าง พระไพศาล วิสาโล อธิบายว่า การธุดงค์ คือ การขัดเกลากิเลส คือการส่งเสริมให้มักน้อย สันโดษ ห่างไกลจากญาติโยม ไม่มุ่งสนองศรัทธาญาติโยม และเสนอความเห็นว่า วัดพระธรรมกายน่าจะพูดให้ชัดว่า ไม่ใช่ธุดงค์

ชาววัดบางคนอธิบายว่า ธุดงค์เป็นวัตรปฏิบัติที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตไว้แต่ไม่มีการบังคับ แล้วแต่ผู้ใดจะสมัครใจปฏิบัติ เป็นอุบายกำจัดขัดเกลากิเลส ทำให้เกิดความมักน้อยสันโดษยิ่งขึ้น ไม่สะสม เพื่อให้เบาสบายไปมาได้สะดวกไม่มีภาระมาก ไม่ใช่เพื่อสะสมเพื่อลาภสักการะชื่อเสียง ถ้าทำเพื่อลาภสักการะชื่อเสียง ต้องอาบัติทุกกฎ

สรุปความหมายสำคัญของธุดงค์ เป็นธรรมที่เป็นเครื่องกำจัดกิเลส ความเป็นผู้มักน้อย สันโดษ สงบเงียบสงัด ไม่คลุกคลี

สิ่งที่ผมเห็นในธุดงค์ของธรรมกาย ช่างตรงข้ามกับหลักธรรมนี้ เพราะผมเห็นกิเลสมากกว่าสันโดษ เห็นการโชว์ภาพในงานอีเวนต์ เห็นการตลาด มากกว่าความเป็นผู้มักน้อย เห็นการจราจรโกลาหลมากกว่าความสงบ

การเดินธุดงค์ควรเป็นการเดินอย่างสงบสำรวมทางเข้าไปในป่า แต่การเดินธุดงค์ที่เพิ่งเกิดขึ้นเป็นการเดินในป่าคอนกรีต เดินกันบนถนน ท่ามกลางตึกรามบ้านช่อง แถมเป็นช่วงเวลาตั้งแต่เช้ายันเย็น เพื่อให้ไปถึงจุดหมายในแต่ละวัน ตามที่มีกำหนดการเอาไว้

มีการโปรยกลีบดอกดาวเรืองไปตลอดทางที่พระเดินผ่าน ต้องใช้ดอกไม้จำนวนมหาศาล ที่จะกลายเป็นขยะกองเท่าภูเขาเลากา นี่ยังไม่นับขยะอื่น เช่น ขวดน้ำดื่ม แล้วยังมีกล่องอาหาร ขวดน้ำพลาสติก จากคนไปนั่งคอยริมถนนที่อบอ้าวด้วยฝุ่นและควันดำจากท่อไอเสียรถ ช่างเป็นการเดินธุดงค์บนถนนในเมืองที่ไม่รู้จะขัดเกลากิเลส ให้มักน้อยสันโดษได้ตรงไหน

เมื่อกิจกรรมนี้เกิดขึ้นสิ่งที่ตามมา ไม่ใช่เพียงขบวนของพระธุดงค์ ยังมีขบวนรถ และผู้คนมากมายที่ตามมา อย่างวันที่ผมเจอ การเดินธุดงค์ครั้งนี้ใช่ถนนไปราวสองเลนเลยทีเดียว เพราะเลนแรกให้พระเดิน เลนที่สองก็จะเป็นทีมงานรถติดตามและผู้ติดตามต่างๆ

การเดินธุดงค์บนกลีบดอกไม้เป็นเส้นทางยาวไกลหลายกิโลเมตร จนรถติดเป็นอัมพาตเกือบทั่วเมือง กระทบการดำเนินชีวิตผู้คนจำนวนมาก ผมว่ามันเป็นการเบียดเบียนกันมากกว่า ไม่ใช่การขัดเกลากิเลส ให้มักน้อยสันโดษเลยแม้แต่น้อย

สำนักพุทธฯ ออกมาพูดว่าจะตรวจสอบ ซึ่งก็ควรจะทำตั้งนานแล้ว เพราะการเดินครั้งนี้เป็นครั้งที่ 4 แล้วไม่ใช่ครั้งแรก และผมเชื่อว่ามีการร้องเรียนน่าจะหลายครั้งจากหลายคนหลายหน่วยงานแล้ว ไม่ใช่เพิ่งจะมีการร้องเรียน

ผมเป็นคนหนึ่งที่ได้รับผลกระทบจากการจราจรในวันที่มีการเดินธุดงค์เข้าอย่างจัง ผมเจอวิกฤตรถติดจากการธุดงค์ในกรุงเทพฯ แบบนี้มาเป็นปีที่สองติดต่อกัน รถติดหนักมาก จากเดิมที่ใช้เวลาเดินทางกลับบ้านจากบ้านพระอาทิตย์ราว 1 ชั่วโมง ผมใช้เวลามากกว่า 3 ชั่วโมงในการเดินทาง

หวังว่าการตรวจสอบจะมีอย่างจริงจังและตรงไปตรงมา เพราะงานนี้หลายฝ่ายคงให้ความสนใจกันมากพอสมควรเลยทีเดียว

ท่าน ว.วชิรเมธี เคยศึกษาเขียนวิทยานิพนธ์ เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ตั้งแต่เดือนเมษายน 2546 วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ ชี้ว่า วัดพระธรรมกายประพฤติวิปริต ปลอมปนคำสอนลัทธิตัวเองลงในพระไตรปิฎก มุ่งเน้นแต่เรื่องนิพพาน ใช้เรื่องบุญเป็นสินค้า เป็นอันตรายต่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนาและสังคมไทย

แต่ละประเด็นหนักหนาสาหัสทั้งนั้นละครับ ที่จริงเรื่องของวัดธรรมกายเป็นข่าว เป็นที่วิพากษ์วิจารณ์กันในสังคมไทยมาอย่างต่อเนื่องนานแล้ว แต่ไม่เห็นใครแก้ไขจัดการอะไรได้ วัดธรรมกายยิ่งขยายใหญ่โตโอฬาร มีเงินทองมหาศาล มีกิจกรรมยิ่งใหญ่อลังการ มีอำนาจหนุนหลัง ฯลฯ วัดนี้เหนือธรรมดาจริงๆ

เอาเป็นว่า ผมและผู้ใช้รถใช้ถนนในกรุงเทพฯ ได้แต่หวังว่า ปีต่อไปคงไม่มีพระธุดงค์มาเดินถนน จนต้องทรมาณทรกรรมกันแบบนี้อีก ไปจัดในวัดธรรมกายหรือในป่าเขาที่ไหนก็ไปเถอะครับ อย่าได้เบียดเบียนผู้คนกันแบบนี้เลย