วันที่ 2 กรกฎาคม 2568 องค์ทะไลลามะ ผู้นำจิตวิญญาณสูงสุดของชาวพุทธทิเบต ประกาศผ่านวิดีโออย่างเป็นทางการว่า “สถาบันทะไลลามะจะไม่สิ้นสุด” พร้อมยืนยันจะกลับชาติมาเกิดอีกครั้งหลังสิ้นพระชนม์ และมอบอำนาจให้มูลนิธิ Gaden Phodrang Trust ซึ่งองค์ทะไลลามะจัดตั้งขึ้นเอง เป็นผู้มีอำนาจแต่เพียงผู้เดียวในการค้นหาและยืนยันตัวตนขององค์สืบทอด
ถ้อยแถลงครั้งนี้เกิดขึ้นก่อนวันคล้ายวันประสูติครบ 90 ปีขององค์ทะไลลามะเพียงไม่กี่วัน และมีขึ้นระหว่างการเฉลิมฉลองในเมืองธรรมศาลา ประเทศอินเดีย ซึ่งองค์ทะไลลามะพำนักตั้งแต่ลี้ภัยออกจากทิเบต
กระทรวงการต่างประเทศจีนแถลงตอบโต้อย่างฉับไว โดยยืนยันว่า การเลือกองค์ทะไลลามะองค์ต่อไปต้องกระทำในประเทศจีน และต้องผ่านกระบวนการจับสลากชื่อจาก “โกศทองคำ” ตามธรรมเนียมราชวงศ์ชิงตั้งแต่ปี 1793
โฆษกหญิงเหมา หนิง ยังกล่าวว่า “การคัดเลือกต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐบาลกลาง” โดยย้ำว่าการเลือกองค์ลามะเป็นสิทธิ์ของรัฐจีนตามประเพณีสืบทอด
โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ แถลงว่ารัฐบาลสหรัฐจะยังคงเรียกร้องให้จีน “ยุติการแทรกแซงกระบวนการสืบทอดองค์ทะไลลามะ” พร้อมระบุว่า จีนควรกลับเข้าสู่การเจรจาโดยตรงกับองค์ทะไลลามะหรือผู้นำทิเบตที่มาจากการเลือกตั้งในระบอบประชาธิปไตยโดยปราศจากเงื่อนไขล่วงหน้า เพื่อมุ่งสู่การจัดหาบทบาทปกครองตนเองอย่างมีความหมายให้กับชาวทิเบต
แซมดง รินโปเช ผู้บริหารระดับสูงของ Gaden Phodrang Trust ให้สัมภาษณ์สื่อว่าปัจจุบันองค์ทะไลลามะยังมีสุขภาพแข็งแรง และยังไม่ได้เขียนคำสั่งล่วงหน้าเกี่ยวกับผู้สืบทอด แต่ยืนยันว่า “ผู้สืบทอดอาจเป็นหญิงหรือชายก็ได้ และไม่จำเป็นต้องเกิดในทิเบต”
องค์ทะไลลามะเคยระบุไว้ในอดีตว่า หากจีนยืนยันจะเลือกผู้สืบทอดของตนเอง ก็ขอให้ผู้ศรัทธาปฏิเสธการยอมรับนั้น พร้อมเคยเปิดประเด็นว่าหากสถานการณ์ไม่เอื้อ อาจไม่มีองค์สืบทอดอีกต่อไปด้วยซ้ำ
เป็นปา เชอริง ผู้นำรัฐบาลทิเบตพลัดถิ่นในอินเดีย ระบุว่าองค์ทะไลลามะมีความปรารถนาจะกลับไปเยือนทิเบต หากสุขภาพอำนวยและไม่มีเงื่อนไขจากจีน โดยกล่าวว่า “พระองค์ยินดีจะกลับไป หากมีโอกาส แต่จะไม่พำนักอยู่ในจีน เพราะ ‘ไม่มีเสรีภาพที่นั่น’ พระองค์ยังระบุว่าหากจะกลับชาติมาเกิดอีกครั้ง ก็ขอเกิดในโลกที่เป็นอิสระ”
องค์ทะไลลามะองค์ที่ 14 ถือกำเนิดในวันที่ 6 กรกฎาคม 2478 ในครอบครัวเกษตรกรที่ปัจจุบันคือมณฑลชิงไห่ ประเทศจีน ทรงได้รับการระบุว่าเป็นองค์สืบทอดตั้งแต่ยังเป็นเด็กวัย 2 ขวบ โดยอาศัยนิมิตและพิธีกรรมตามธรรมเนียมของพุทธศาสนาทิเบต ทรงได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพในปี 2532 และนับเป็นหนึ่งในบุคคลศาสนาที่ทรงอิทธิพลมากที่สุดในโลก
ภาพงานเฉลิมฉลองในธรรมศาลาครั้งนี้มีทั้งพระสงฆ์มากกว่า 100 รูป และผู้สนับสนุนจากทั่วโลก รวมถึงนักแสดงชื่อดัง ริชาร์ด เกียร์ ผู้ติดตามองค์ทะไลลามะมาอย่างยาวนาน