ระหว่างวันที่ 10–11 มิถุนายน 2568 ค่ายรถยนต์จีนรายใหญ่ทั้งกลุ่มดั้งเดิมและผู้ผลิตรถยนต์สายเทคโนโลยีใหม่จำนวนรวม 17 ราย ได้ออกแถลงการณ์ร่วมกัน ประกาศปรับนโยบายการชำระเงินให้แก่ซัพพลายเออร์ โดยกำหนดให้ระยะเวลาการชำระเงิน (Payment Term) ต้องไม่เกิน 60 วันจากวันส่งมอบสินค้า เพื่อสนับสนุนเสถียรภาพของห่วงโซ่อุปทานยานยนต์และยกระดับความยั่งยืนของอุตสาหกรรมในภาพรวม
ทั้งหมดให้เหตุผลว่าการตัดสินใจครั้งนี้เป็นการตอบสนองต่อกฎหมายฉบับใหม่ที่มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 1 มิถุนายน 2568 ได้แก่ "ระเบียบว่าด้วยการคุ้มครองการจ่ายเงินแก่ธุรกิจขนาดกลางและเล็ก" ซึ่งออกโดยคณะรัฐมนตรีจีน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดปัญหาการผิดนัดชำระเงิน และการใช้เครื่องมือทางการเงินที่ทำให้ซัพพลายเออร์เสียเปรียบ
รายละเอียดของกฎหมายใหม่ที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงในอุตสาหกรรมนี้ ได้แก่ กำหนดให้ต้องชำระเงินภายใน 60 วัน นับจากวันที่ส่งมอบสินค้า ห้ามบังคับซัพพลายเออร์ให้รับชำระด้วยวิธีอื่นที่ไม่ใช่เงินสด เช่น ตั๋วสัญญาใช้เงิน (Commercial Acceptance Bill) เพิ่มระบบการกำกับดูแลร่วมหลายหน่วยงาน
การที่ซัพพลายเออร์ได้รับเงินเร็วขึ้น จะทำให้สามารถหมุนเวียนเงินทุนได้ดีขึ้น เช่น ใช้ในการจัดซื้อวัตถุดิบ ลงทุนในเครื่องจักรใหม่ หรือขยายกำลังการผลิต นอกจากนี้ยังลดความเสี่ยงจากการใช้เครื่องมือทางการเงินที่มีความไม่แน่นอนสูง เช่น ตั๋วสัญญาใช้เงิน ซึ่งที่ผ่านมาเคยเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้ผู้ผลิตชิ้นส่วนหลายรายประสบปัญหาขาดสภาพคล่อง
กรณีของค่ายรถยนต์บางราย เช่น Neta, WM Motor และ HiPhi ที่เคยมีปัญหาด้านสภาพคล่อง ส่งผลให้ซัพพลายเออร์ไม่สามารถเบิกเงินสดจากตั๋วสัญญาใช้เงินได้ และทำให้เกิดหนี้เสียจำนวนมาก ซัพพลายเออร์บางรายถึงขั้นล้มละลาย
ในแถลงการณ์ของ BAIC และ SAIC ยังได้กล่าวถึงแนวทางลดการใช้ตั๋วสัญญาใช้เงินและปรับนโยบายการเงินให้มีความโปร่งใสและรับผิดชอบมากขึ้น
เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน หลังข่าวการประกาศลดบัญชีเจ้าหนี้ซัพพลายเออร์ หุ้นในกลุ่มผู้ผลิตชิ้นส่วนรถยนต์หลายตัวปรับขึ้นอย่างมาก
ในปี 2567 อุตสาหกรรมยานยนต์ของจีนเผชิญสงครามราคาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะจาก Tesla และ BYD ที่ลดราคาหนักเพื่อแย่งส่วนแบ่งตลาด ส่งผลให้กำไรเฉลี่ยทั้งอุตสาหกรรมลดลงเหลือเพียง 4.3% และในช่วงเดือนมกราคม–เมษายน ปี 2568 ลดลงอีกเหลือเพียง 4.1%
เพื่อรักษาสภาพคล่อง ค่ายรถยนต์จำนวนมากจึงขยายระยะเวลาการชำระเงินแก่ซัพพลายเออร์ ส่งผลให้ซัพพลายเออร์ต้องแบกรับภาระเงินสดมากขึ้น ข้อมูลจากผู้บริหารระบุว่า Tesla มีรอบการจ่ายเงินประมาณ 90 วัน BYD, Geely เฉลี่ย 127 วัน Great Wall เฉลี่ย 163 วัน
จางเซียง (Zhang Xiang) นักวิชาการรับเชิญจาก Huanghe Science and Technology College วิเคราะห์ว่า โครงสร้างอำนาจในอุตสาหกรรมยานยนต์ยังมีความไม่เท่าเทียม โดยที่ผู้ผลิตรถยนต์มักเป็นฝ่ายได้เปรียบเมื่อเจรจาสัญญากับซัพพลายเออร์
การขยายระยะเวลาชำระเงินทำให้ผู้ประกอบการชิ้นส่วนต้องใช้เงินทุนของตนเองหมุนเวียน และเมื่อไม่ได้รับเงินตามเวลา ส่งผลให้เกิดปัญหาทั้งในด้านการวิจัยและพัฒนา การจัดซื้อ และการผลิต
ภาครัฐจีนโดยกระทรวงอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ (MIIT) ได้ประกาศแผนควบคุมการแข่งขันภายในอุตสาหกรรมที่รุนแรงเกินไป และจะผลักดันให้อุตสาหกรรมหันกลับมาเน้นคุณภาพ นวัตกรรม และการเติบโตที่ยั่งยืน
