“คุณตั้งครรภ์หรือยัง?” นางเจน หวง วัย 35 ปี แม่ลูกหนึ่ง ผู้อาศัยในมณฑลฝูเจี้ยน ได้แชร์เรื่องที่เธอได้รับโทรศัพท์ถามคำถามดังกล่าวเมื่อต้นเดือน ต.ค. ในโซเชียลมีเดียจีน “เสี่ยวหงซู”
ที่น่าแปลกยิ่งกว่าคือ ไม่ใช่โทรศัพท์จากแก๊งคอลเซ็นเตอร์ หรือพวกก่อกวนใดๆ หากเป็นโทรศัพท์จากเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานปกครองระดับรากหญ้าในท้องที่
“สวัสดี คุณคือ นางหวง ใช่ไหม? ต้องขอโทษที่โทร.มารบกวน ฉันโทร.จากสำนักงานเขต คุณกำลังตั้งครรภ์หรือเปล่า?”
และคำตอบของนางหวง คือ เสียงหัวเราะแบบขันขื่น “5555”
“ผู้สำรวจเรื่องนี้ไม่คำนึงถึงความเป็นส่วนตัว คุณภาพชีวิต และทางเลือกต่างๆ ให้มากพอ” นางหวง เขียนในเสี่ยวหงซู
หลังจากที่นางหวงแชร์เรื่องได้รับโทรศัพท์แปลกๆ นี้ในเสี่ยวหงซู เรื่องนี้กลายเป็นไวรัล และมีคอมเมนต์หลายพันชิ้น
นอกจากนี้ กรณีหญิงจีนที่ร่วมแชร์ประสบการณ์แปลกประหลาดที่คล้ายๆ กันนี้ โดยผู้โทร.มาได้ถามเรื่องการวางแผนครอบครัวและการตั้งครรภ์
กัว กัว เป็นหญิงจีนอีกคนที่ออกมาแชร์ว่าเธอได้รับโทรศัพท์ถามเรื่องส่วนตัวที่ทำให้รู้สึกอึดอัดและถูกรุกล้ำความเป็นส่วนตัว นางกัว กัว เป็นคุณแม่ทำงานประจำ มีลูก 2 คนแล้ว เธอถูกถามว่าเมื่อไหร่จะมีแผนมีลูกคนที่ 3
“ในเช้าวันหนึ่งฉันได้รับโทรศัพท์จากเจ้าหน้าของหน่วยปกครองท้องที่ ถามว่าเคยตั้งครรภ์หรือยัง?”
แม้เธอรู้สึกช็อก แต่ก็ตอบไปว่า “ไม่มีเวลา...งานยุ่งมาก” เจ้าหน้าที่ที่โทร.มายังถามต่ออีกว่า “คุณลองตั้งครรภ์ดูก่อน ถ้าแม่สามีไม่สามารถช่วยดูแล (ลูกๆ) คุณก็ลองถามแม่ของคุณดู”
อีกกรณีหนึ่ง นางลี่จื่อ (นามสมมติ) สาวเมืองฝูโจว เล่าว่า เธอเพิ่งจดทะเบียนแต่งงานเมื่อเดือนก.ย.ปีที่แล้ว ภายในครึ่งปีหลังจากนั้นเธอได้รับโทรศัพท์จากเจ้าหน้าที่สำนักงานเขต 4 ครั้ง ถามว่า “คุณตั้งครรภ์หรือยัง” เธอรู้สึกอึดอัดใจกับคำถามมาก แต่ก็ตอบไปว่ายังไม่มีแผนจะมีลูก เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว (22 ต.ค.) เจ้าหน้าที่ยังโทร.มาอีก 2 ครั้ง เธอไม่ฟังและวางหูไปเลย
“การโทรศัพท์เช็กภาวะเจริญพันธุ์ การตั้งครรภ์” ยังกลายเป็นเทรนด์การพูดคุยบนโซเชียลมีเดียยอดนิยม ‘Sina Weibo’ ในตอนนี้ โดยผู้ใช้ไมโครบล็อกได้ตั้งคำถามถึงความชอบด้วยกฎหมาย และมีการถกเถียงว่า มันเหมาะสมไหมที่คนแปลกหน้ามาถามผู้หญิงแบบนี้
“มันกลายเป็นเรื่องสิ้นหวังไปแล้ว” ผู้ใช้เวยปั๋วคนหนึ่งคอมเมนต์ และมีผู้กดไลก์หลายร้อยคน “ฉันไม่คิดว่าการถามแบบนี้จะได้ผลในระยะยาว มันจะช่วยให้ประชากรของประเทศเพิ่มขึ้นได้อย่างไร?”
“นี่มันแปลกยิ่งกว่าได้รับการสายโทรศัพท์จากพวกแก๊งคอลเซ็นเตอร์เสียอีก!”
ด้านค่ายสื่อในจีนบางค่ายพาดหัวข่าวแนวเสียดสีแดกดัน เช่น “ระยะตกไข่ของผู้หญิง” ตกไปอยู่ในมือของทางการแล้ว....“การมอนิเตอร์ประจำเดือนแบบจีน”
เหตุโทรศัพท์แปลกที่กลายเป็นไวรัลในจีนดังกล่าว สืบเนื่องจากแผนการรณรงค์อย่างเข้มข้นที่จัดตั้งขึ้นโดยเครือข่ายการปกครองเขตท้องที่ต่างๆ ในจีน โดยให้เจ้าหน้าที่ของหน่วยปกครองระดับรากหญ้าโทรศัพท์ไปถามผู้หญิงเรื่องการแต่งงาน การตั้งครรภ์ และรวบรวมสถิติการเกิดคลอดลูก ข้อมูลเหล่านี้จะถูกบันทึกในระบบติดตามส่วนกลาง จากการเปิดเผยของสื่อจีน Caixin Global
“รัฐบาลกลางต้องการทราบว่าทำไมผู้หญิงจำนวนมากไม่อยากมีลูกคนเพิ่ม เพื่อกำหนดทางเลือกนโยบายใหม่”
เช่น รัฐจัดบริการลงทะเบียนการคลอดบุตร จัดบริการทดสอบการตั้งครรภ์ฟรี และบริการส่งเสริมการมีบุตรต่างๆ
ในเดือนนี้ ศูนย์การวิจัยการพัฒนาและประชากรจีน แถลงการสำรวจทั่วประเทศ เพื่อสำรวจข้อมูลใหม่ด้านการแต่งงาน การเจริญพันธุ์ และปัจจัยอื่นๆ ที่ส่งผลต่อการมีบุตร
ขณะนี้จีนกำลังเผชิญวิกฤตโครงสร้างประชากรที่เปลี่ยนไป โดยอัตราการเกิดคลอดตกต่ำในรอบ 75 ปี (ตั้งแต่ก่อตั้งสาธารณรัฐประชาชนจีนปี 1949) ในปี 2023 มีเด็กเกิดใหม่แค่ 9 ล้านคน ลดลงครึ่งหนึ่งจากราว 17 ล้านคน ในปี 2014 จากข้อมูลตัวเลขของสำนักสถิติแห่งรัฐจีน
ขณะเดียวกัน สำนักการวิจัย Pew Research แถลงรายงานคาดการณ์ว่า ในปี 2035 จีนจะมีประชากรอายุกว่า 60 ปี ถึง 400 ล้านคน!
อนึ่ง จีนดำเนินนโยบายลูกคนเดียวเพื่อควบคุมจำนวนประชากรจากปี 1980 จนถึงปี 2016 ซึ่งเป็นปีที่จีนผ่อนปรนนโยบายให้ประชาชนมีลูกสองคน
ในปี 2020 คู่สามีภรรยาในนครกว่างโจวถูกปรับ 320,000 หยวน หรือกว่า 1.53 ล้านบาทโทษฐานมีลูกคนที่สาม ซึ่งเกินโควตาที่รัฐกำหนด
นโยบายควบคุมอัตราการเกิดจีน ถูกยกเลิกอย่างเป็นทางการในปี 2021 ครอบครัวจีนสามารถมีลูกคนที่สาม และไม่มีการปรับครอบครัวที่มีลูกเกินโควตาสามคน
