คดีบล็อกเกอร์ชาวจีนโพสต์รูปภาพสร้างด้วยปัญญาประดิษฐ์ (เอไอ) ของผู้อื่น เป็นข่าวใหญ่ในจีนเมื่อปีที่แล้ว คอนเทนต์ที่สร้างด้วยเอไอควรได้รับการคุ้มครองจากกฎหมายลิขสิทธิ์หรือไม่ กลายเป็นหัวข้อโต้แย้งเผ็ดร้อน เมื่อศาลตัดสินให้โจทก์เป็นฝ่ายชนะ
ชายแซ่หลี่ เป็นโจทก์ฟ้องบล็อกเกอร์แซ่หลิวในคดีละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาเมื่อเดือน พ.ค.2566 หลังจากเขาใช้ซอฟต์แวร์สเตเบิลดิฟฟิวชั่น (Stable Diffusion) ของสเตบิลิตี้เอไอ (StabilityAI) บริษัทสตาร์ตอัปอเมริกา สร้างภาพหญิงสาวชาวเอเชียผู้หนึ่งในจินตนาการของเขาขึ้นมา แล้วโพสต์บนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย “เสี่ยวหงซู” แต่บล็อกเกอร์แซ่หลิวได้นำภาพนี้มาลงในไป่จยาเฮ่า แพลตฟอร์มแบ่งปันคอนเทนต์ของไป่ตู้ โดยไม่ได้รับอนุญาต
ศาลอินเทอร์เน็ตกรุงปักกิ่งมีคำพิพากษาในเดือน พ.ย. ซึ่งเป็นการตัดสินคดีประเภทนี้ครั้งแรกบนแผ่นดินใหญ่ว่า รูปภาพที่สร้างด้วยซอฟต์แวร์แปลงข้อความคำสั่งให้กลายเป็นรูปภาพขึ้นมานี้ควรถือเป็นผลงานศิลปะภายใต้การคุ้มครองของกฎหมายลิขสิทธิ์ เพราะความคิดริเริ่มและการป้อนข้อมูลให้เอไอเป็นของมนุษย์ผู้สร้าง โดยถือเป็นงานศิลปะเมื่อพิจารณาจากข้อที่ว่า นายหลี่ ต้องเขียนพรอมป์ (prompt) อย่างต่อเนื่อง เพื่ออธิบายกับเอไอว่าเขาต้องการได้ภาพแบบไหน และมีการปรับค่า (parameter) ที่ใช้ในการสร้างคำสั่งอยู่ซ้ำแล้วซ้ำเล่า จนกระทั่งได้รูปภาพ ซึ่งสะท้อนถึงการเลือกอย่างมีสุนทรียศาสตร์ และจากวิจารณญาณส่วนตัวของนายหลี่เอง
ศาลสั่งให้จำเลยประกาศคำขอขมานายหลี่ต่อสาธารณชน และชดใช้ค่าเสียหายแก่โจทก์เป็นเงินจำนวน 500 หยวน และค่าธรรมเนียมศาล 50 หยวน
จู เก๋อ ผู้พากษาหญิงซึ่งนั่งบัลลังก์ตัดสินคดีนี้กล่าวระหว่างการแสดงปาฐกถาเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ซึ่งเดอะเปเปอร์สื่อออนไลน์ของจีนรายงานเมื่อวันจันทร์ (15 ม.ค.) ว่า จุดมุ่งหมายของการตัดสินให้คอนเทนต์ที่สร้างด้วยเจเนอเรทีฟเอไอ (generative AI) ในคดีนี้ได้รับการคุ้มครองจากกฎหมายลิขสิทธิ์ก็เพื่อสนับสนุนการสร้างสรรค์งานด้วยเทคโนโลยีเอไอ และส่งเสริมอุตสาหกรรมเอไอที่เพิ่งเกิดใหม่
“หากคอนเทนต์ที่สร้างด้วยเอไอ ไม่มีชิ้นไหนเลยที่อาจถือว่าเป็นงานศิลปะได้ ย่อมส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมอย่างมาก” ผู้พิพากษาจูระบุ โดยคำตัดสินอาจนำมาใช้เป็นข้อมูลอ้างอิงสำหรับการพิจารณาคดีความขัดแย้งเรื่องการละเมิดลิขสิทธิ์ผลงานประเภทดังกล่าวในอนาคตได้
ด้านศาลอินเือร์เน็ตกรุงปักกิ่งยืนยันว่า ความขัดแย้งในอนาคตควรมีการตัดสินโดยพิจารณาเป็นแต่ละกรณีไป มิใช่ว่าจะได้รับการคุ้มครองจากกฎหมายลิขสิทธิ์ไปเสียทั้งหมด
ขณะนี้บริษัทเทคโนโลยีหลายแห่งของจีนได้เพิ่มความพยายามที่จะขยายธุรกิจโดยอาศัยเจเนอเรทีฟเอไอ (ปัญญาประดิษฐ์ประเภทหนึ่งซึ่งมีความฉลาดในการเรียนรู้จากชุดข้อมูลที่มีอยู่และสร้างผลลัพธ์ใหม่ๆ โดยอัตโนมัติตามที่มนุษย์ต้องการ) เช่น เหม่ยถวนผู้ให้บริการเดลิเวอรียักษ์ใหญ่ของจีนเพิ่งเปิดตัวโปรแกรมแชตบอตว้าว (Wow) สำหรับตอบคำถามของผู้ใช้เพื่อสร้างความประทับให้ลูกค้า หรืออาลีบาบากรุ๊ปโฮลดิ้งใช้ตู้เสียวเสี่ยว ผู้ช่วยเสมือนจริงซึ่งสร้างจากเทคโนโลยีเอไอของไป่ตู้ แนะนำสินค้าภายในร้านออนไลน์ในการจัดเทศกาลชอปปิ้งวันคนโสดเมื่อปีก่อน
อุตสาหกรรมเจเนอเรทีฟเอไอของจีนคาดว่าจะสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจถึง 30 ล้านล้านหยวนภายในปี 2578 คิดเป็น 1 ใน 3 ของมูลค่าอุตสาหกรรมเจเนอเรทีฟเอไอทั่วโลกที่ 90 ล้านล้านหยวน ตามรายงานของซีซีไอดีกรุ๊ป (CCID Group) หน่วยวิจัยในเครือกระทรวงอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศแดนมังกร
ที่มา : เซาท์ไชน่ามอร์นิงโพสต์