หมีแพนด้า 3 ตัวสุดท้ายในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ของสหรัฐอเมริกา อำลาสวนสัตว์แห่งชาติสมิทโซเนียน ปิดฉากโครงการทูตสันถวไมตรีแสนน่ารักนานครึ่งศตวรรษที่นี่
แม่หมี “เม่ย เซียง” อายุ 25 ปี พร้อมด้วยพ่อหมี “เถียนเถียน” อายุ 26 ปี กับ “เสี่ยว ฉือจื้อ” ลูกน้อยอายุแค่ 3 ขวบ ออกเดินทางด้วยบริการขนส่งพิเศษ “เฟดเอ็กซ์ แพนด้า เอ็กซ์เพรส” บนเครื่องบินโบอิ้ง 777 เอฟเหมาลำของบริษัทเฟดเอ็กซ์บินกลับนครเฉิงตูของจีนเมื่อวันพุธ (8 พ.ย.)
การกลับสู่มาตุภูมิเป็นไปตามเงื่อนไข เมื่อครบกำหนดการให้ยืมหมีแพนด้าภายใต้โครงการความร่วมมือในการวิจัยและอนุรักษ์แพนดาของจีน เพียงแต่เกิดขึ้นเร็วกว่าที่คาด เพราะกรอบเวลาที่ทางสวนสัตว์เสนอกับฝ่ายจีนนั้นคือกลางเดือน พ.ย. มันเป็นความรู้สึกหวานอมขมกลืนสำหรับทีมงานของสวนสัตว์ ที่เฝ้าดูแลครอบครัวนี้มานานถึง 23 ปี ทางสวนสัตว์กำลังรอที่จะได้เจรจากับฝ่ายจีนเพื่อต่อสัญญาโครงการ
ขณะนี้สวนสัตว์ในรัฐจอร์เจียเป็นแห่งเดียวที่เหลือแพนด้าให้ดูในสหรัฐฯ แต่หมีแพนด้าทั้ง 4 ตัวจะหมดสัญญาให้ยืมในปีหน้า
แพนด้าถือเป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของมิตรภาพระหว่างจีนกับสหรัฐฯ
แพนด้าจากแดนมังกรตัวแรกเดินทางมาถึงสวนสัตว์แห่งชาติของสหรัฐฯ เมื่อปี 2515 ภายหลังการเยือนกรุงปักกิ่งครั้งประวัติศาสตร์ของริชาร์ด นิกสัน ประธานาธิบดีสหรัฐฯ ในเวลานั้น ซึ่งนำไปสู่การสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการในปี 2522
ปัจจุบัน มีแพนด้าราว 65 ตัวอาศัยอยู่ในสวนสัตว์ของ 19 ชาติ โดยจีนมอบให้เป็นของขวัญเพื่อแสดงไมตรีจิต แต่มีกฎว่าต้องส่งคืน เมื่อแพนดาเข้าสู่วัยชรา ส่วนลูกแพนดาที่เกิดในต่างแดนต้องส่งคืน เมื่อมีอายุ 3-4 ขวบ
แพนด้าพ่อแม่ลูกกลับเฉิงตู ก่อนประธานาธิบดี โจ ไบเดน และประธานาธิบดีสี จิ้นผิงจะพบปะกันในอีกไม่กี่วัน ระหว่างการประชุมสุดยอดความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (เอเปก) ที่นครซานฟรานซิสโกในวันที่ 14-17 พ.ย.2566 ท่ามกลางความขัดแย้งกันหลายเรื่อง เช่น สงครามเทคโนโลยีและการค้า เอกราชไต้หวัน สงครามยูเครน และวิกฤตการณ์ในตะวันออก
บรรดานักวิเคราะห์กำลังสงสัยว่า หากการพูดคุยระหว่างไบเดน กับสี จิ้นผิงลงเอยด้วยดีจะปูทางไปสู่การต่อสัญญาโครงการแพนด้าในสหรัฐฯ หรือไม่
แอนดรูว์ เมอร์ทา แห่งศูนยวิจัยจีนทั่วโลกของมหาวิทยาลัยจอนส์ฮอปกินส์มองว่า การรักษาโครงการแลกเปลี่ยนแพนด้าเอาไว้เป็นความร่วมมือกันที่ชาติทั้งสองยังพอจะทำได้ และจะเป็นตัวชี้วัดว่า ความสัมพันธ์ยังไม่ถึงขั้นดิ่งเหว
แต่เดนนิส วิลเดอร์ แห่งมหาวิทยาลัยจอร์จทาวน์ ระบุว่า เป็นเรื่อง “ยากที่จะจินตนาการ” ว่าผู้นำทั้งสองจะเจียดเวลาอันจำกัดมาหารือกันเกี่ยวกับแพนด้า
ขณะที่โฆษกสถานทูตจีนในกรุงวอชิงตันยืนยันว่า จีนพร้อมทำงานอย่างใกล้ชิดยิ่งขึ้นกับพันธมิตร รวมทั้งสหรัฐฯ เกี่ยวกับแพนด้า นักการทูตอาวุโสคนหนึ่งของสถานทูตยังระบุว่า ในอีก 50 ปีข้างหน้าแพนด้าอาจช่วยจีนดำเนินความสัมพันธ์ทางการทูตในทั่วโลกได้ดีกว่านักการทูตอย่างพวกตนด้วยซ้ำ
แต่ไมลส์ อี้ว์ จากสถาบันฮัดสันแย้งว่า การทูตแพนด้า “หมดศักยภาพไปนานแล้ว” โดยอ้างผลสำรวจของพิวเมื่อเดือน ก.ค. ที่ระบุว่า ชาวอเมริกันส่วนใหญ่มองจีนในแง่ลบ เขายังเห็นว่า รัฐบาลจีนไม่ควรควบคุมโครงการแลกเปลี่ยนแพนด้า แต่ควรให้ภาคเอกชนดำเนินการ
นักสังเกตการณ์อีกหลายคนมองว่า สำหรับผู้หวังชิงตำแหน่งประธานาธิบดีสหรัฐฯ รวมทั้งไบเดน การเทิดทูนบูชาแพนด้าของจีนอย่างฟุ่มเฟือยคือการฆ่าตัวตายทางการเมือง เพราะเท่ากับแสดงจุดยืนยอมสยบให้จีนนั่นเอง
อย่างไรก็ตาม ออสเตรเลียซึ่งเป็นพันธมิตรของสหรัฐฯ กำลังเจรจากับจีนการต่อสัญญาโครงการหมีแพนด้าของสวนสัตว์แอดิเลด ที่จะหมดปีหน้า และเมื่อวันจันทร์ (6 พ.ย.) มีรายงานด้วยว่า สี จิ้นผิงพูดถึง “ความน่ารัก” ของแพนด้าอย่างตลกขบขันกับนายกรัฐมนตรีแอนโทนี อัลบานีส ซึ่งมาเยือนกรุงปักกิ่ง หลังจากออสเตรเลียเคยเรียกร้องให้มีการสอบสวนต้นตอของโรคโควิด-19 จนทำให้ความสัมพันธ์กับจีนย่ำแย่มาแล้ว
อ้างอิงข้อมูล : เซาท์ไชน่ามอร์นิงโพสต์
