นักวิทย์จีนพัฒนา ‘เนื้อปลา’ เพาะจากแล็บ นุ่มเด้งคล้ายของจริง

อาหารทะเลถือเป็นเมนูยอดนิยมของผู้คนจำนวนมากเพราะมีรสชาติและสารอาหารหลากหลายอย่างโปรตีน และกรดไขมันโอเมกา-3 ทว่า จำนวนประชากรมนุษย์ที่เพิ่มขึ้น กอปรกับแรงกดดันด้านสิ่งแวดล้อม และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ได้นำไปสู่การโหมใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางทะเลเกินควรในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา

เพื่อรับมือความท้าทายนี้ คณะนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเจ้อเจียง และมหาวิทยาลัยโพลีเทคนิคต้าเหลียนของจีน จึงพยายามพัฒนาเนื้อปลาเพาะเลี้ยงที่มีลักษณะเหมือนเนื้อเยื่อสำหรับการบริโภคของมนุษย์ โดยมีการผสมเส้นใยกล้ามเนื้อปลาและเซลล์ไขมัน (adipocyte) เข้ากับเจลจากการพิมพ์แบบ 3 มิติ

ขั้นแรกทีมวิจัยแยกสเต็มเซลล์กล้ามเนื้อและสเต็มเซลล์ไขมันออกจากปลาจวดเหลือง ซึ่งเป็นปลาอพยพเขตอบอุ่นที่ขึ้นชื่อเรื่องรสชาติและอุดมด้วยสารอาหาร ต่อจากนั้นกระตุ้นการเปลี่ยนแปลงเชิงไมโอจีนิก (myogenic) ของเซลล์แซทเทลไลท์ปลา (PSC) ด้วยการควบคุมเส้นทางส่งสัญญาณที่เกี่ยวข้องสองเส้นทาง

ต่อมา ทีมวิจัยสร้างโครงเลี้ยงเซลล์ 3 มิติ ซึ่งเป็นวัสดุรองรับการยึดเกาะและการเจริญเติบโตของเซลล์ปลา โดยสร้างจากเจลที่มีส่วนประกอบของเจลาตินผสมกับเซลล์แซทเทลไลท์ปลา และหลังจากการแบ่งตัวและการเปลี่ยนแปลง นักวิจัยเติมเซลล์ไขมันปลาที่เพาะเลี้ยงลงในโครงเลี้ยงเซลล์กล้ามเนื้อ จนเกิดการก่อตัวของเนื้อปลาที่มีลักษณะคล้ายเนื้อเยื่อ

ทีมวิจัยอธิบายว่า การเพาะเลี้ยงเซลล์ของปลาเป็นกระบวนการแบ่งตัวและการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในหลอดทดลองผ่านสเต็มเซลล์ของสัตว์ โดยกระบวนการผลิตเนื้อปลานี้ใช้เวลา 17 วัน และไม่พบความแตกต่างชัดเจนระหว่างเนื้อปลาเพาะเลี้ยงและเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อจากปลาจริงในแง่สัดส่วนของเซลล์กล้ามเนื้อและเซลล์ไขมัน ความเหนียว ความยืดหยุ่น หรือความเด้ง

อย่างไรก็ดี ทีมวิจัยกล่าวว่าจำเป็นต้องมีการประเมินความปลอดภัยหลายขั้นตอน ก่อนที่เนื้อปลาเพาะเลี้ยงจะถูกนำมาเสิร์ฟแก่มนุษย์ โดยหลิวตงหง สมาชิกทีมวิจัย กล่าวว่าผลการวิจัยนี้มอบความเป็นไปได้ในการจัดสรรเนื้อสัตว์และโปรตีนจากสัตว์ในอนาคต และมีนัยสำคัญต่อการอนุรักษ์พันธุ์ปลาทะเล

อนึ่ง คณะนักวิทยาศาสตร์ข้างต้นได้เผยแพร่ผลการวิจัยผ่านวารสารเอ็นพีเจ ไซแอนซ์ ออฟ ฟูด (npj Science of Food) เมื่อไม่นานนี้