ระหว่างที่จีนปิดประเทศดำเนินนโยบายโควิดเป็นศูนย์นาน 3 ปี การเดินทางเคลื่อนไหวต่างๆ หยุดนิ่งเหมือนต้องมนต์คำสาปไปทั้งโลก... เมื่อจีนกลับมาเปิดประเทศในเดือน ม.ค. กลุ่มประเทศทั่วโลกต่างหวังดึงดูดนักท่องเที่ยวจีนมาฟื้นชีพภาคการท่องเที่ยว ทว่า การท่องเที่ยวขาออกที่เหมือนถูกสนิมเกาะกรังระหว่างหยุดนิ่งไปนาน 3 ปี ต้องใช้เวลาในขัดสนิม ค่อยๆ ฟื้นตัวเป็นลำดับไป
ในช่วงวันแรงงาน 1 พ.ค. สำหรับประเทศจีนเป็นสัปดาห์ทองวันหยุดยาว ปีนี้รัฐบาลมังกรประกาศวันหยุดยาวระหว่างวันที่ 29 เม.ย.ถึงวันที่ 3 พ.ค. ถือเป็นวันหยุดยาว 5 วันครั้งแรกถัดจากวันหยุดยาวของเทศกาลตรุษจีนเมื่อปลายเดือน ม.ค. กระแสการเดินทางท่องเที่ยวในวันหยุดแรงงานของจีน ถือเป็นมาตรวัดสถานการณ์แนวโน้มการฟื้นตัวของภาคท่องเที่ยว โดยเฉพาะการท่องเที่ยวขาออก
ข้อมูลจีนระบุว่า ช่วงก่อนวันหยุดแรงงาน ความต้องการเดินทางเที่ยวต่างแดนของชาวจีนทวีความแรงมากขึ้นไปอีกขั้น ยอดจองโปรแกรมท่องเที่ยวของกลุ่มบริษัทนำเที่ยวถูกจองล่วงหน้าเต็มโควตา การค้นหาตั๋วเที่ยวบินไปต่างประเทศกระฉูด การจองซื้อผลิตภัณฑ์ท่องเที่ยวต่างแดนบูม กลุ่มหนุ่มๆ สาวๆ เขียนข้อความโพสต์บนโซเชียลมีเดีย “เชิญชวนมาร่วมทริปท่องเที่ยวต่างแดน”
ข้อมูลล่าสุดของเอเยนซีท่องเที่ยวรายใหญ่ของจีน Qunar.com ระบุว่า ช่วงวันหยุดแรงงาน (29-เม.ย.-3 พ.ค.) ปริมาณยอดจองตั๋วเครื่องบินได้ฟื้นตัวร้อยละ 45 ของปริมาณจองตั๋วเครื่องบินช่วงก่อนโรคระเบิดโควิด (1-4 พ.ค.2019)
ในเดือน ก.พ.ปีนี้ สถาบันวิจัยการท่องเที่ยวแห่งจีนได้ออก “สมุดปกสีน้ำเงินว่าด้วยเศรษฐกิจท่องเที่ยวแห่งจีน” คาดการณ์จำนวนนักท่องเที่ยวทั่วประเทศจีนที่จะเดินทางไปเที่ยวต่างประเทศจะทะลุจำนวน 90 ล้านคน/เที่ยว สูงเป็น 2 เท่าตัวเมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกัน
นอกไปจากนี้ องค์การการท่องเที่ยวโลก คือ World Tourism Alliance (WTA) ร่วมกับหน่วยงานต่างๆ ได้ออก “รายงานตลาดท่องเที่ยวขาออกจีนช่วงครึ่งปี 2023” ในรายงานฉบับนี้ระบุว่า การท่องเที่ยวขาออกของจีนในระยะกลาง และระยะสั้นจะฟื้นตัวแบบ “รูปทรงตัวอักษรยู” (U shape) หมายถึงจะอยู่ในภาวะถดถอยยาวก่อนที่จะฟื้นตัวขึ้นมาอย่างช้าๆ สำหรับในระยะยาว ประเมินจากปัจจัยต่างๆ ของความต้องการท่องเที่ยวต่างแดน ซึ่งมีทั้งความหลากหลายมากขึ้น มีความเป็นส่วนตัวมากขึ้น เป็นต้น นุ่นแสดงถึงศักยภาพอันกว้างขวางของตลาดการท่องที่ยวขาออกของจีน
เมื่อจีนเปิดประเทศ กลุ่มผู้ประกอบในภาคท่องเที่ยวในประเทศจีนต่างระดมผลิตภัณฑ์ท่องเที่ยวขาออกเท่าที่สามารถ ไปถึงการฟื้นเที่ยวบินระหว่างประเทศ นับจากที่จีนเปิดประเทศในวันที่ 8 ม.ค. เที่ยวบินระหว่างประเทศได้รักษาอัตราเพิ่มเที่ยวบินอย่างเสถียร สีว์ ชิง รองผู้อำนวยการกรมการบินพลเรือนแห่งจีน เผยข้อมูลจากวันที่ 10-16 เม.ย. ว่า จำนวนเที่ยวบินผู้โดยสารระหว่างประเทศเพิ่มมากขึ้นถึง 2,242 เที่ยว โดยนับเป็นการฟื้นตัวในอัตราร้อยละ 29.4 จากช่วงก่อนเกิดโรคระบาด มีการเปิดเส้นทางบินไปยัง 59 ประเทศ ซึ่งฟื้นตัวในอัตราร้อยละ 82 จากช่วงก่อนเกิดโรคระบาด สำหรับสถานการณ์รายประเทศ การเปิดเที่ยวบินมาจีนที่มีจำนวนมากใน 5 อันดับแรก ได้แก่ ไทย เกาหลีใต้ ญี่ปุ่น สิงคโปร์ และมาเลเซีย
เวลานี้ถือเป็นโอกาสทองหรือช่วงน้ำขึ้นของความต้องการท่องเที่ยวต่างแดนของชาวจีนซึ่งกระหายออกไปดูโลกภายนอก ก่อนช่วงหยุดวันแรงงาน ผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวขาออกของบริษัทนำเที่ยวจำนวนไม่น้อยถูกจองหมดในชั่วเวลาไม่กี่ชั่วโมง บางกลุ่มบริษัทนำเที่ยวเสนอทริปท่องเที่ยวไปอิหร่าน อียิปต์ เกาะเหนือของนิวซีแลนด์ และทริปอื่นๆ กลุ่มนักท่องเที่ยวจีนแย่งชิงซื้อโควตาร่วมทริปท่องเที่ยวเหล่านี้หมดเกลี้ยงอย่างรวดเร็ว เมื่อเปรียบเทียบกับต้นเดือน เม.ย. การจองผลิตภัณฑ์ท่องเที่ยวขาออกทริประยะสั้นเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 300 ถึง ร้อยละ 400
ขณะที่ข้อมูลของบริษัทผู้บริการการเดินทางออนไลน์ระหว่างประเทศในจีน Ctrip.com ระบุแนวโน้มการท่องเที่ยวในช่วงหยุดวันแรงงานของชาวจีนปีนี้ ว่าเป้าหมายปลายทางแหล่งท่องเที่ยวยอดฮิต 10 อันดับแรก ได้แก่ ไทย ฮ่องกงของจีน ญี่ปุ่น สิงคโปร์ มาเลเซีย เกาหลีใต้ มาเก๊าของจีน สหรัฐฯ อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์
ออกกรุ๊ปทัวร์แรกในช่วง 3 ปี กับจิตใจที่เต็มไปด้วยวิตกกังวล
ผู้จัดการฝ่ายประชาสัมพันธ์ของ UTour Group Co นายหลี่ เมิ่งหรัน บอกกับผู้สื่อข่าวจีนว่า “จากข้อมูลสถิติการจองทริประยะสั้น การจัดทำวีซ่าของประเทศหรือเป้าหมายปลายทางท่องเที่ยวที่อำนวยความสะดวกมากนั้นได้รับการต้อนรับดี อย่างเช่น สหรัฐอาหรับอีมิเรตส์ ดูไบ ไทย ขณะเดียวกัน ทริปท่องเที่ยวระยะไกลก็บูมมาก ลูกค้าจำนวนมากเลือกการเดินทางช่วงวันหยุดยาว เช่น อิหร่าน อียิปต์ นิวซีแลนด์ ประชาชนที่อั้นความอยากท่องเที่ยวมานาน 3 ปีได้จังหวะปลดปล่อยเต็มที่ในช่วงวันแรงงาน”
เถียนเวย หัวหน้ากรุ๊ปทัวร์คนหนึ่งของ UTour Group Co บอกว่า เขานำเที่ยวเส้นทางยุโรปโดยไปสเปนเป็นหลัก ในวันที่ 13 เดือน พ.ค.นี้จะนำลูกทัวร์ 30 คน ไปเที่ยวสเปน 13 วัน นี่เป็นครั้งแรกในรอบ 3 ปีที่พากรุ๊ปทัวร์ไปเที่ยวแดนวัวกระทิง “วันที่จัดอีเวนต์เสนอโปรแกรมทัวร์นี้ เมื่อผมพูดแนะนำโปรแกรมจบ ลูกค้าที่มาฟังก็ลงชื่อจองทัวร์เต็มโควตา”
เถียนเวย ซึ่งพากรุ๊ปทัวร์เที่ยวเส้นทางยุโรปมานานจนคุ้นเคยกับสเปนอย่างมาก แต่การออกทริปครั้งนี้เขากลับรู้สึกวิตกกังวล “แต่ครั้งนี้เปลี่ยนไปมาก การท่องเที่ยวหยุดชะงัก 3 ปี ภาคบริการที่เคยร่วมมือธุรกิจกับเรามานานปิดกิจการกันไปแล้ว ดังนั้นเราต้องเริ่มหาความร่วมมือธุรกิจใหม่ๆ เริ่มปรับตัวทำงานด้วยกันใหม่อีกครั้ง”
บริษัทนำเที่ยวหลายรายในจีนต่างประสบปัญหาเช่นเดียวกับเถียนเวย อีกตัวอย่าง นายหยังหยัง ผู้จัดการบริษัทนำเที่ยวชุนชิวปักกิ่ง บอกว่าหลังจากที่การท่องเที่ยวขาออกกลับมาฟื้นตัว ความต้องการพุ่งกระฉูดอย่างรวดเร็ว แต่ภาคท่องเที่ยวยังไม่สามารถสนองความต้องการได้เพียงพอ ปัญหาหลักคือการคมนาคมระหว่างประเทศเป้าหมายปลายทาง สต๊าฟไม่เพียงพอ “ช่วง 3 ปีรถบัสท่องเที่ยวจำนวนมากหมดอายุการใช้งาน เมื่อจีนอนุญาตการท่องเที่ยวขาออก ความต้องการรถบัสขนาดใหญ่พุ่งขึ้น แต่ตอนนี้เราต้องประสบปัญหาทั้งรถบัส และคนขับมีไม่พอ ไกด์นำเที่ยวในท้องถิ่นก็เปลี่ยนอาชีพไปทำอย่างอื่นกันแล้ว” นายหยังหยัง ครวญกับผู้สื่อข่าว
ขอตบท้ายบทความนี้ด้วยเรื่องใกล้ตัว จากข้อมูลสถิติการท่องเที่ยวขาออกจีน ไทยยังติดอันดับต้นๆ ที่นักท่องเที่ยวจีนสนใจวางแผนมาเที่ยว ทว่า การรักษาฉายา “สวรรค์การท่องเที่ยวของชาวจีน” นี้ ดูกำลังเผชิญปัญหาท้าทายอย่างหนักมากจากกระแสข่าวฉาวข่าวลือข่าวปลอมที่กระทบภาพลักษณ์ความปลอดภัยการเดินทางท่องเที่ยวในไทยที่เกิดขึ้นไม่เว้นแต่ละเดือน และตกเป็นข่าวพาดหัวในสื่อจีนนับจากต้นปีนี้ เช่น
จากเรื่องฉาวโฉ่ต้อนรับปีใหม่คือกรณีนักท่องเที่ยวสาวซึ่งเป็นไอดอลชาวไต้หวันได้ออกมาเปิดโปงบนโซเชียลมีเดียว่าเธอและเพื่อนโดนตำรวจไทยรีดไถเงินยัดข้อหามีบุหรี่ไฟฟ้าในครอบครองระหว่างที่มาเที่ยวฉลองปีใหม่ในกรุงเทพฯ จนตำรวจไทยต้องออกเคลียร์กันจ้าละหวั่น เหตุฉาวนี้เป็นเรื่องประเด็นร้อนบนหน้าสื่อไทยนับเดือน
เดือน ม.ค.เดียวก็เกิดเรื่องโจษจันไปทั่วโซเชียลมีเดีย จากข่าวลือหึ่งแก๊งขโมยไตที่พุ่งเป้ามาที่นักท่องเที่ยวจีนโดยมีศูนย์กลางล่อลวงหรือฉากบังหน้าคือแหล่งบันเทิงใจกลางกรุงเทพฯ คือ Garage 76 (男模餐厅) ที่กลายเป็นแหล่งบันเทิงดังระเบิดระเบ้อในโซเชียลจีน เพราะระดมหนุ่มๆ หน้าตาหล่อมาบริการสร้างความบันเทิงแก่ลูกค้า ดึงดูดสาวๆ จำนวนมากในแดนมังกรแห่กันมาเที่ยวร้านอาหารนี้
ต่อมาในต้น เม.ย. ก็เกิดเหตุสะเทือนขวัญที่เป็นข่าวพาดหัวในไทยและจีน คือเหตุการณ์ลักพาตัวและฆ่าโหดนักศึกษาสาวจีน ตามติดด้วยกรณีหลอกล่อลักพาตัวนักท่องเที่ยวสาวจีนที่ไปเที่ยวแหล่งบันเทิงย่านอาร์ซีเอไปตบทรัพย์ในช่วงวันสงกรานต์ ซึ่ง 2 กรณีหลังนี้คนร้ายเป็นชาวจีน ล่าสุด ในวันที่ 3 พ.ค.เกิดเหตุแก๊งคนร้ายควงปืนบุกปล้นบ้านนักท่องเที่ยวชาวจีน 3 คนที่อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี คนร้ายจับนักท่องเที่ยวจีนมัดมือมัดเท้า ขณะปล้นทรัพย์ทั้งเงินสดและขู่ให้โอนเงินจากมือถือ รวมทั้งสิ่งของมีค่ารวมมูลค่าเกือบล้านบาท