ชวนอ่านหนังสือดีของจีน ‘อารยปัญญาจีน’

‘อารยปัญญาจีน’ หนังสือแนวประวัติศาสตร์วัฒนธรรมจีนที่แปลจากฉบับภาษาจีน ชื่อ 《国粹：人文传承书》ได้รับคัดเลือกเป็น “หนังสือดีของจีน” ผู้เขียนคือ หวังชงหลีว์ นักประพันธ์ชาวจีนที่มีชื่อเสียง แปลโดย ชาญ ธนประกอบ

เนื้อหาของหนังสือเล่มนี้เป็นบันทึกการเดินทางของผู้เขียนที่เดินทางไปยังภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศจีน บอกเล่าเรื่องราวในอดีตของท้องถิ่นต่างๆ พาผู้อ่านย้อนยุคไปเรียนรู้เหตุการณ์ความเป็นไปในช่วงเวลาและบุคคลต่างๆ ในประวัติศาสตร์จีน ที่นับเป็นตัวแทนที่ดีที่สุดกลุ่มหนึ่งในการแสดงถึงจิตวิญญาณ วัฒนธรรม และอื่นๆ ที่หล่อหลอมอารยปัญญาจีน ทำให้ผู้อ่านได้เรียนรู้ประวัติศาสตร์และความเป็นจีนในมิติที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้น

ช่วงตอนเรื่องราวต่างๆ ในประวัติศาสตร์ทั้งตำนานบรรพชนเทพราชายุคบรรพกาล ปรัชญาแนวคิด ปวงปราชญ์ยิ่งใหญ่ ชีวิตและชะตากรรมบุคคล ความสัมพันธ์ระหว่างชนชาติ ศิลปวัฒนธรรม วรรณศิลป์ ยุคทองอันรุ่งเรือง และการล่มสลายของราชวงศ์ ระบบการปกครองและระบบสังคมที่เกิดขึ้นและดับไป วกวนมาซ้ำรอยเดิมอยู่ในท่ามกลางสายน้ำขุนเขาที่สง่างามของแผ่นดินจีน เรื่องราวเหล่านี้ถูกร้อยเรียงถ่ายทอดด้วยทักษะการบอกเล่าลีลาการเขียนที่อันเยี่ยมยุทธดั่งปลุกชีวิตในอดีตขึ้นมาโลดแล่นต่อหน้าของผู้อ่าน กอปรด้วยข้อมูลรายละเอียดที่หาอ่านได้ยาก ‘อารยปัญญาจีน’ จึงเป็นบทบันทึกที่อัดแน่นด้วยชีวิต แก่นแท้ของความเป็นมนุษย์ ดีร้ายและแง่งามในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ 5 พันปีที่เป็นมรดกทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมอันล้ำค่าของโลก

ในการถ่ายทอดเรื่องราวชีวิตและความเป็นไปต่างๆ ยังมีการแทรกมุมมองต่างๆ ทั้งปรัชญาฝ่ายจีนและฝ่ายตะวันตก เปิดมุมมองใหม่ๆ ขยายทัศนะที่กว้างขึ้น กระตุ้นการขบคิดต่อ...


ทั้งหมดนี้ คือ พลังและเสน่ห์ของหนังสือ ‘อารยปัญญาจีน’


ในรายงานแนะนำหนังสือนี้ ขอยกตัวอย่างบางบทตอนในหนังสือ ‘อารยปัญญาจีน’

บท ปฐมบรรพชน คือตำนานหวงตี้ หรือจักรพรรดิเหลืองแห่งยุคบรรพกาล 5 พันปี ผู้เป็นบรรพชนแห่งอารยธรรมชนชาติจีน

บท ผู้ทรงปัญญาแห่งเต๋า เล่าถึงปวงปราชญ์ยิ่งใหญ่และแนวคิดของสำนักคิดต่างๆ ผู้เขียนได้นำเสนอมุมมองการใช้ชีวิตแบบบวกและลบมามองแนวคิดของปราชญ์และชีวิตบุคคลในประวัติศาสตร์ ผู้ที่ใช้วิธีบวกตลอดชีวิต (ทะเยอทะยาน กิเลสไร้ที่สิ้นสุด) เช่น จิ๋นซีฮ่องเต้ เจงกิสข่าน และผู้ที่ใช้วิธีลบ (คือ ลดทอน ละวาง ปล่อยวาง) ได้แก่ผู้ทรงภูทิที่เร้นกาย ซึ่งคนที่โดดเด่นที่สุดก็คือ จวงจื่อ แห่งสำนักเต๋า... ภูมิปัญญาของเต๋าคือปัญญาแห่ง “การลืม”...

บท บัณฑิตวิญญูชน เล่าชีวิตจอมปราชญ์เมิ่งจื่อ และปณิธานทางการเมืองของเขา

บท ปฐมจักรพรรดิ เล่าประวัติของจักรพรรดิจิ๋นซี หรือจิ๋นซีฮ่องเต้อย่างขุดลึก

บท ผู้สร้างสันถวไมตรี  พรรณนาถึงดินแดนทิเบต ชนชาติทิเบต ความเสียสละของเจ้าหญิงเหวินเฉิง แห่งราชวงศ์ถัง ที่อภิเษกสมรสกับพระเจ้าซรอนซันกัมโป ผู้สถาปนาจักรวรรดิทิเบตโบราณ และความรักอมตะ

บท หัวใจกวีแต่โบราณ ชีวิตและความอมตะของหลี่ไป๋ จิตวิญญาณและบทกวีของเทพกวีแห่งราชวงศ์ถังท่านนี้ได้คือเพชรน้ำงามแห่งวัฒนธรรมจีน


บท มิติของผู้บรรลุ เล่าชีวิตของกวีและนักเขียนยิ่งใหญ่แห่งราชวงศ์เป่ยซ่ง คือ ซูตงพัว ผู้ถูกเนรเทศไปถิ่นทุรกันดารในอำเภอตานโจว เกาะไหหลำ เป็นปรมาจารย์ผู้ทรงพลังความสามารถในการเผชิญชีวิตยามตกต่ำ รังสรรค์ผลงานมหาศาลทั้งบทกวีและงานเขียน

บท ผู้ทรงภูมิแห่งยุค จักรพรรดิซ่งฮุยจง ทรงอัจฉริยภาพในด้านเขียนอักษรพู่กันจีน บทกวี และการเขียนภาพ สร้างคุณูปการใหญ่หลวงเชิงอักษรและศิลปะ แต่พระองค์กลับต้องประสบโศกนาฏกรรมคือการขึ้นครองบัลลังก์มังกร ถูกขนานนามว่าเป็นจักรพรรดิไร้จริยธรรม โง่เขลา เสเพล เชื่อแต่ขุนนางกังฉินจนทำแผ่นดินล่มสลาย นี่คือบทเรียนแห่งหายนะที่เลวร้ายที่สุดของการใช้ความสามารถไม่ถูกที่

บท วัฒนธรรมชื่อแซ่ อธิบายความเป็นมาของชื่อ ชื่อรอง ตัวอักษรบ่งบอกสาแหรกตระกูล ลำดับรุ่น และฉายา ได้อย่างน่าสนใจซึ่งไม่ค่อยมีหนังสือเล่มใดพูดถึงนัก

บท การสอบเคอจี่ว์ ชาวไทยคุ้นเคยกับระบบการสอบนี้จากหนังสือนิยาย และละครย้อนยุคที่มักมีตัวละครและฉาก “การสอบจอหงวน” ทว่า น้อยคนจะรู้เกี่ยวกับด้านมืดของการสอบเคอจี่ว์ ในยุคราชวงศ์หมิงและชิง ผู้ปกครองใช้การสอบเคอจี่ว์เป็นเครื่องมือควบคุมสังคม ปิดกั้นความคิดของปัญญาชนและประชาชน

บท วงรอบแห่งประวัติศาสตร์ เล่าประวัติศาสตร์จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ชิง จากนครฝู่ซุ่น และแม่น้ำหุนเหอ ดินแดนดั้งเดิมของชาวแมนจูและราชวงศ์ชิง สู่แนวคิด “รวมเป็นหนึ่งเดียว” ในยุคต้นราชวงศ์ชิงอันยิ่งใหญ่ ล่วงสู่ช่วงปลายราชวงศ์ที่ต้องกล้ำกลืนฝืนทนความอัปยศอดสู ถูกรังแกยับเยิน ต้องเซ็นสัญญาที่ไม่เสมอภาค ถูกเหล่ามหาอำนาจขูดรีดผลประโยชน์อย่างน่าอนาถ ขณะที่จักรพรรดิอ่อนด้อยลง จนราชวงศ์ล่มสลาย ปิดฉากระบอบการปกครองโดยจักรพรรดิจีน


สำหรับการจัดพิมพ์ ‘อารยปัญญาจีน’ ฉบับภาษาไทย ขอชมเชยการออกแบบรูปเล่ม ได้แก่ การเลือกแบบตัวอักษรที่อ่านสบายตาที่เอื้ออำนวยในการติดตามอ่านเนื้อหาที่อัดแน่นด้วยเรื่องราวในประวัติศาสตร์ที่เปี่ยมด้วยสีสันชีวิตร้อยเรียงเข้ากับมุมมองทางปรัชญาและแนวคิดต่างๆ ที่บรรจุในหนังสือเล่มเขื่องขนาด 700 กว่าหน้า อีกทั้งการเลือกภาพเขียนโบราณที่เป็นผลงานชิ้นเอกมาประกอบเนื้อหาแต่ละบท พร้อมกับระบุข้อมูลภาพ และเกร็ดความรู้เรื่องราวในภาพและแนวคิดที่เชื่อมโยงกับภาพได้อย่างกระชับเหมาะเจาะ เช่น ภาพประกอบที่เลือกมาตัวอย่างให้ชมในรายงานแนะนำหนังสือชิ้นนี้


รายละเอียดหนังสือ
ผู้เขียน : หวังชงหลีว์
ผู้แปล : ชาญ ธนประกอบ
บรรณาธิการ : กนกพร นุ่มทอง
หมวด : ประวัติศาสตร์
สำนักพิมพ์ ชวนอ่าน
พิมพ์ครั้งแรก : มีนาคม 2566
ISBN : 978-616-7935-10-2
จำนวนหน้า : 784 หน้า
ขนาด : 14.3*21 cm.
พิมพ์ : ขาวดำ
ปก : กึ่งแข็งกึ่งอ่อนสันโค้ง
เข้าเล่ม : เย็บกี่ ไสกาว