ต้องยอมรับว่าการถอนตัวของสหรัฐฯ ออกจากอัฟกานิสถานเมื่อเดือน ส.ค.2564 หลังจากหมดเงินมหาศาลไปกับภารกิจต่อต้านกลุ่มตอลิบาน กลับกลายเป็นการปูทางให้จีนย้ายเข้ามาเพื่อขยายอิทธิพลที่นี่แทน
ในขณะที่ประชาคมโลกส่วนใหญ่ต่างรังเกียจตอลิบาน ซึ่งบุกยึดกรุงคาบูล และจัดตั้งรัฐบาลอัฟกานิสถานชุดใหม่ เพราะมุสลิมหัวสุดโต่งกลุ่มนี้ละเมิดสิทธิมนุษยนชนและดำเนินนโยบายคร่ำครึโดยเฉพาะกับสตรี ทว่ารัฐบาลปักกิ่งได้ส่งนายหวัง อี้ รัฐมนตรีต่างประเทศในเวลานั้นไปเยือนอัฟกานิสถานเป็นที่เรียบร้อย อีกทั้งยังอนุญาตให้ตอลิบานเปิดสถานทูตในกรุงปักกิ่งอีกครั้ง แม้จีนยังไม่ให้การรับรองรัฐบาลใหม่อย่างเป็นทางการ จึงเท่ากับเป็นการยอมรับความชอบธรรมโดยพฤตินัย
พญามังกรหันมาคบค้ากับตอลิบานด้วยเหตุผลประการสำคัญข้อหนึ่งก็คือ การป้องกัน พรรคอิสลามเตอร์กิสถาน (Turkistan Islamic Party -TIP) กลุ่มก่อการร้ายชาวจีนเชื้อสายอุยกูร์ ซึ่งเชื่อมโยงกับกลุ่มอัลกออิดะห์ แทรกซึมเข้ามาในจีน เพื่อเคลื่อนไหวจัดตั้งรัฐอิสลามขึ้นในมณฑลซินเจียง โดยอาศัยพรมแดนติดกับอัฟกานิสถาน 76 กิโลเมตร เป็นช่องทาง
ทั้งนี้ รัฐบาลตอลิบานในอดีตเคยให้ที่พักพิงผู้ก่อการร้ายกลุ่มต่างๆ รวมทั้งอัลกออิดะห์ ซึ่งอยู่เบื้องหลังเหตุการณ์ 9/11 จนเป็นเหตุให้สหรัฐฯ ส่งกำลังทหารมาโค่นล้มอำนาจในปี 2544 แต่รัฐบาลตอลิบานปัจจุบันรับปากกับจีนว่า จะไม่ให้อัฟกานิสถานเป็นที่พักพิงของกลุ่มก่อการร้าย ซึ่งจีนไม่ค่อยเชื่อถือนัก จากมุมมองของนายบิล ร็อกจิโอ สมาชิกอาวุโสมูลนิธิพิทักษ์ประชาธิปไตย (Foundation for the Defense of Democracies)
เขาเห็นว่า จีนกำลังเล่นเกมวิเคราะห์ปฏิสัมพันธ์กับตอลิบานอย่างระมัดระวังมาก เพราะรู้ดีว่าตอลิบ่นนั้นไว้ใจไม่ได้ และประเด็น TIP ทำให้จีนยังคงรักษาระยะห่างกับอีกฝ่าย โดยจีนจะทำงานร่วมกับตอลิบานก็ต่อเมื่อตอลิบานตอบสนองผลประโยชน์ ซึ่งเป็นเรื่องเศรษฐกิจเสียส่วนใหญ่
ขณะนี้จีนกำลังขยายการมีส่วนร่วมทางเศรษฐกิจในอัฟกานิสถานมากขึ้น บริษัทปิโตรเลียมและก๊าซแห่งเอเชียกลางซินเจียง (Xinjiang Central Asia Petroleum and Gas Company) เพิ่งลงนามข้อตกลงมูลค่า 540 ล้านดอลลาร์ในการพัฒนาแหล่งน้ำมันและก๊าซทางภาคเหนือของอัฟกานิสถาน เป็นข้อตกลงทางเศรษฐกิจฉบับใหญ่สุดสำหรับตอลิบาน โดยในรายงานของกระทรวงเหมืองแร่และปิโตรเลียมของอัฟกานิสถาน เมื่อปี 2562 ประเมินว่า อัฟกานิสถานมีแหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่ยังไม่ขุดขึ้นมาใช้คิดเป็นมูลค่าสูงถึง 1 ล้านล้านดอลลาร์เป็นอย่างน้อย
ในมุมมองของตอลิบานนั้น การเข้ามาลงทุนโดยตรงของต่างชาติจะช่วยส่งเสริมภาพลักษณ์ความชอบธรรมของตอลิบานในประเทศ ซึ่งสหประชาชาติประเมินว่าประชากรร้อยละ 97 มีความเสี่ยงยากจน
จีนยังกระตือรือร้นชักชวนอัฟกานิสถาน ซึ่งตั้งอยู่ในเอเชียกลาง และอยู่ใจกลางของเส้นทางสายไหมในสมัยโบราณ เข้าร่วมโครงการริเริ่มสายแถบและเส้นทาง (Belt and Road Initiative) ของจีน ซึ่งเป็นโครงการความร่วมมือและการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเชื่อมจากเอเชียตะวันออกไปยุโรป
อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ภาวะไร้ขื่อแปในอัฟกานิสถานจะลดน้อยลงแล้ว แต่ที่นี่ยังคงเป็นสถานที่อันตราย ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการเข้ามาลงทุน โดยจีนเคยเตือนพลเมืองให้ออกจากอัฟกานิสถานทันที หลังจากกลุ่มก่อการร้ายไอซิส-เค โจมตีโรงแรมในกรุงคาบูล ซึ่งนักธุรกิจจีนนิยมไปพักเมื่อเดือน ธ.ค.ที่ผ่านมา ดังนั้น หากรัฐบาลตอลิบานคุ้มครองความปลอดภัยไม่ได้ จีนอาจพิจารณาทบทวนความสัมพันธ์กันใหม่
ร็อคจิโอยังเตือนด้วยว่า แม้อัฟกานิสถานมีศักยภาพมากมายเพียงใด แต่ความหวังของจีน ที่ต้องการเห็นเสถียรภาพและความปลอดภัยในอัฟกานิสถาน เป็นสิ่งที่พูดง่ายกว่าทำ เพราะสหรัฐฯ เองเรียนรู้ในการอยู่ที่นั้นมานานกว่า 20 ปี แต่สุดท้ายยังต้องโบกมือลา
ที่มา : ฟ็อกซ์นิวส์
