เซาท์ไชน่ามอร์นิงโพสต์ - สหรัฐฯ และยุโรปจัดอยู่ในกลุ่มชาติตะวันตกด้วยกันก็จริง แต่ผลสำรวจล่าสุดพบว่า คนจีนมองสหรัฐฯ ในแง่ลบมากกว่าที่มองยุโรป เป็นความแตกต่างที่เห็นได้อย่างชัดเจน
รายงานผลการสำรวจตีพิมพ์เมื่อเดือนนี้ (ม.ค.) ใน Journal of Current Chinese Affairs วารสารออนไลน์ด้านกิจการจีนในปัจจุบัน ซึ่งเผยแพร่ผลงานทางวิชาการที่ยังไม่ผ่านการตรวจสอบและประเมินคุณภาพจากผู้เชี่ยวชาญ (peer-reviewed open access) โดยคณะนักวิจัยของมหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ มหาวิทยาลัยบริติชโคลัมเบียของแคนาดา และมหาวิยาลัยไรซ์ในสหรัฐฯ ร่วมกันทำการสำรวจความคิดเห็นของผู้คนในเมืองจีนที่มีต่อสหรัฐฯ และยุโรป ผ่านแพลตฟอร์มสำรวจควอลทริกส์ (Qualtrics)
มี 5 หัวข้อให้ผู้ถูกสำรวจชาวจีน จำนวน 2,083 คน ซึ่งร้อยละ 60 มีการศึกษาระดับอุดมศึกษาขึ้นไป ตัดสินใจเลือกได้แก่ “ชอบมาก” “ค่อนข้างชอบ” “ไม่ชอบ” “ไม่ชอบอย่างมาก” และ “ไม่ทราบ” เพื่อแสดงความเห็นต่อสหรัฐฯ และ 9 ชาติในยุโรป คือเบลเยียม เดนมาร์ก ฝรั่งเศส เยอรมนี อิตาลี เนเธอร์แลนด์ สเปน สวีเดน และอังกฤษ
ปรากฏว่า “ไม่ชอบ” สหรัฐฯ เป็นคำตอบที่เข้ามาอย่างท่วมท้นของผู้ถูกสำรวจส่วนใหญ่ โดย “ไม่ชอบอย่างมาก” มีถึงร้อยละ 43 ส่วนที่ “ชอบมาก” หรือ “ค่อนข้างชอบ” มีเพียงร้อยละ 23
นอกจากนั้น ผู้ถูกสำรวจส่วนใหญ่มีทัศนคติในแง่บวกต่อชาติยุโรปเหล่านี้ทั้งหมด ยกเว้นอังกฤษ ซึ่งร้อยละ 46 มองในแง่ลบ
ในขณะที่เยอรมนีได้รับความชื่นชมจากคนจีนมากที่สุดถึงร้อยละ 69
การสำรวจทำ 2 รอบ คือระหว่างวันที่ 29 ต.ค.-3 พ.ย.2563 ก่อนหน้าการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐฯ ล่าสุด และหลังจากประธานาธิบดี โจ ไบเดน สาบานตนรับตำแหน่งระหว่างวันที่ 25 ม.ค.-2 ก.พ.2564
ผลสำรวจครั้งนี้เสนอข้อมูลที่แตกต่างจากผลสำรวจของสำนักวิจัยพิว ในสหรัฐฯ เมื่อเดือน มิ.ย.ปีที่แล้ว ซึ่งระบุว่า ผู้คนจำนวนมากใน 19 ชาติที่สำรวจ เช่น สหรัฐฯ อังกฤษ ตลอดจนญี่ปุ่น และมาเลเซีย มีทัศนคติต่อจีนในแง่ลบสูงเป็นประวัติการณ์ หรือใกล้เคียง โดยส่วนใหญ่มองนโยบายด้านสิทธิมนุษยชนของจีนเป็นปัญหาร้ายแรง
คณะผู้เขียนรายงานผลการสำรวจยังตั้งข้อสังเกตว่า การแสดงความชื่นชอบชาติยุโรปอย่างมากมายนี้อาจเพื่อเป็นแสดงการตอบโต้สหรัฐฯ ส่วนสาเหตุที่คนจีนเมินอังกฤษก็อาจเนื่องจากอังกฤษทำตัวเป็นเพื่อนซี้กับสหรัฐฯ ช่วยกันกดดันจีนในหลายเรื่อง เช่น เรียกร้องให้จัดตั้งคณะกรรมการสอบสวนอิสระเกี่ยวกับต้นตอโควิด-19 แพร่ระบาด การวิจารณ์นโยบายของจีนในฮ่องกง และซินเจียง รวมทั้งเรียกร้องเสรีภาพการเดินเรือในทะเลจีนใต้ และช่องแคบไต้หวัน ในขณะที่รัฐบาลชาติยุโรปมีจุดยืนต่อจีนอย่างไตร่ตรองรอบคอบมากกว่าสหรัฐฯ และอังกฤษ
ทั้งนี้ ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับชาติตะวันตกมีแนวโน้มไม่สู้ดีในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา ด้วยสาเหตุหลายประการ เช่น การแข่งขันด้านเทคโนโลยี หรือจุดยืนที่แตกต่างกันเกี่ยวกับสงครามในยูเครน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีสหรัฐฯ และสหภาพยุโรปคว่ำบาตรจีน เพื่อลงโทษการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่อกลุ่มชาติพันธุ์อุยกูร์ในภูมิภาคซินเจียง ซึ่งเป็นข้อกล่าวหาที่จีนปฏิเสธ