แผนการหารือสองต่อสองเพื่อปรับปรุงความสัมพันธ์ระหว่างนายกรัฐมนตรี ริชี ซูแน็ก แห่งสหราชอาณาจักร กับประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ของจีน นอกรอบการประชุมผู้นำชาติกลุ่ม 20 (จี20) ที่เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซียในวันพุธ (16 พ.ย.) มีอันต้องยกเลิกไปในที่สุด
สาเหตุการยกเลิกการเจรจานัดสำคัญนั้นคืออะไร
จากรายงานของสำนักข่าวรอยเตอร์ การหารือสุดยอดหยุดชะงักไปก็เนื่องจากผู้นำสหรัฐฯ และชาติพันธมิตรที่เข้าร่วมการประชุมจี 20 ต้องจัดการประชุมฉุกเฉิน หลังเกิดเหตุขีปนาวุธยิงตกในโปแลนด์เมื่อกลางดึกวันอังคาร
บทวิเคราะห์ในเดอะเทเลกราฟ สื่อดังของอังกฤษ ตั้งข้อสังเกตถึงการแถลงของโฆษกทำเนียบถนนดาวนิ่ง ซึ่งยืนยันว่า เป็นเพราะปัญหาตารางเวลา จากเหตุการณ์ดังกล่าวนั้นว่า เป็นการแถลงในเชิงชวนให้เข้าใจไปว่า จีนเป็นคนยกเลิก แต่ก็เป็นไปตามการร้องขอของอังกฤษด้วย บทความยังระบุอีกว่า ข้อเท็จจริงในการยกเลิกจะเป็นอย่างไรก็ตาม แต่ที่แน่ๆ ก็คือการยื่นไมตรีของนายซูแน็ก เสมือนถูกตบหน้า เขาตกอยู่ในฐานะถูกบอกปัดจากผู้นำชาติเศรษฐกิจรายใหญ่อันดับ 2 ของโลก อีกทั้งยังทำให้รัฐสภาเมืองผู้ดีขุ่นเคือง ที่นายซูแน็ก ไปตกลงเจรจาในตอนแรก และที่แย่ไปกว่านั้นก็คือ การวางตัวของเขาเกี่ยวกับจีนตอนนี้ดูสับสนและขัดแย้งกันอย่างที่สุด
หลังจากมีรายงานข่าวการเจรจาถูกยกเลิก เหมา หนิง โฆษกกระทรวงต่างประเทศจีนแถลงอ้างว่า ยังไม่ได้รับข้อมูล แต่ก็ย้ำว่า จีนมุ่งมั่นส่งเสริมการพัฒนาความสัมพันธ์ที่ดีกับสหราชอาณาจักรบนพื้นฐานของความเคารพ ความเท่าเทียม และผลประโยชน์ร่วมกัน โดยจีนหวังว่าสหราชอาณาจักรจะทำงานร่วมกับจีนไปสู้เป้าหมายดังกล่าว
ด้านบทความในโกลบอลไทมส์ สื่อของทางการจีนระบุว่า เวทีพหุภาคีอย่างจี 20 คงจะมีความครบถ้วนสมบูรณ์ในแง่การเสริมสร้างการสื่อสารระหว่างชาติต่างๆ หากผู้นำสหราชอาณาจักรและจีนได้ลงนั่งพูดคุยกัน แต่ดูเหมือนว่า พฤติกรรมเมื่อไม่นานของรัฐบาลเมืองผู้ดี ที่ไม่ยอมหยุดยุยงส่งเสริมให้ไต้หวันแข็งข้อกับจีน ซึ่งจีนถือเป็นเรื่องที่มีความสำคัญอย่างยิ่งยวด ได้ทำลายโอกาสการพูดคุยกันเสียเอง โดยผู้เชี่ยวชาญแดนมังกรหลายคนเชื่อว่า เป็นไปได้ที่การยกเลิกการเจรจาครั้งนี้เป็นวิธีการที่จีนใช้ในการแสดงออกให้เห็นถึงความไม่พอใจอย่างแรง ซึ่งรวมถึงเรื่องที่นายซูแน็ก ไม่ปฏิเสธโอกาสความเป็นไปได้ ที่อาจส่งอาวุธให้แก่ไต้หวัน และกรณีส่งนายเกร็ก แฮนด์ส รัฐมนตรีนโยบายการค้าไปเยือนเกาะมังกรน้อยเมี่อสัปดาห์ที่แล้ว อย่างไม่แยแสเสียงคัดค้านหนักแน่นของกระทรวงต่างประเทศจีน
ทั้งนี้ หากการเจรจาเกิดขึ้นจริงก็จะนับเป็นการคุยกันครั้งแรกระหว่างผู้นำชาติทั้งสองในรอบเกือบ 5 ปี บนเส้นทางความสัมพันธ์อันย่ำแย่ หลังจากจีนถูกรัฐบาลอีกฝ่ายวิจารณ์รุนแรงเกี่ยวกับนโยบายการค้า ประชาธิปไตยในฮ่องกง และปัญหาสิทธิมนุษยชนในซินเจียง ส่งผลให้การเจรจาด้านเศรษฐกิจและการเงินระหว่างชาติทั้งสอง ถูกระงับไปตั้งแต่ปี 2562 และนายซูแน็ก สมัยเป็นรัฐมนตรีคลังได้สั่งการให้เจ้าหน้าที่พยายามรื้อฟื้นการเจรจา
อย่างไรก็ตาม นายกรัฐมนตรีใหม่หมาดๆ ผู้นี้ก็แข็งกร้าวกับจีนไม่แพ้นายกรัฐมนตรีเมืองผู้ดีคนก่อนๆ เช่น เคยเรียกจีนว่า เป็นภัยคุกคามอันดับหนึ่งของประเทศ การให้สัญญาจะสั่งปิดสถาบันขงจี่อ ที่มีอยู่ 30 แห่งทั้งหมด การวางแผนจัดตั้งกลุ่มชาติพันธมิตรต่อต้าน “ความก้าวร้าวในด้านเทคโนโลยีของจีน” ลักษณะเดียวกับนาโต้ หรือการสกัดจีนการเข้าเทกโอเวอร์ทรัพย์สินของชาติ
ท่าทีของนายซูแน็ก อ่อนลงอย่างเห็นได้ชัดในวันอังคาร (15 พ.ย. ) ซึ่งมีการตระเตรียมการเจรจากับผู้นำจีนอย่างเร่งร้อนที่บาหลี โดยนายซูแน็ก มีการอนุมัติให้เรียกจีนว่า “คู่แข่งขัน ซึ่งส่งผลกระทบต่อสหราชอาณาจักรทั่วทั้งระบบ” แทน “ภัยคุกคาม” อันเป็นถ้อยคำที่นางลิซ ทรัสส์ นายกรัฐมนตรีคนก่อน พยายามผลักดันให้ใส่ไว้ในยุทธศาสตร์นโยบายการต่างประเทศ
ทว่าปัญหาตารางเวลาจากเหตุขีปนาวุธตกในโปแลนด์ก็ยังทำให้การเจรจาถูกล้มเลิกไปจนได้ในที่สุด
ข้อมูลจาก
- "No hope in improving China-UK ties if London continues to provoke Beijing’s bottom line" ในโกลบอลไทมส์
- "Sunak reached out the hand of friendship to China - only to have it slapped" ในเดอะเทเลกราฟ
