ขุดลึกเหตุประท้วงธนาคารในเหอหนัน ใครคือ “เสือใหญ่” ที่อยู่เบื้องหลัง ‘วิกฤตถอนเงินฝาก’ (มีคลิป)

ในเช้าวันที่ 10 ก.ค.ที่ผ่านมา ประชาชน ราว 3,000 คน ได้ไปชุมนุมประท้วงหน้าธนาคารประชาชนจีน (หรือธนาคารกลาง) สาขาเมืองเจิ้งโจว เมืองเอกของมณฑลเหอหนัน กองกำลังตำรวจได้เข้ามาสลายการประท้วงโดยประกาศว่า “การรวมตัวกันแบบนี้ผิดกฎหมาย” และเกิดการปะทะกัน ระหว่างนั้น จู่ๆ ยังมี ‘กลุ่มชายเสื้อขาวลึกลับ’ โผล่มาตั้งแถวห่วงโซ่มนุษย์จนเกิดศึกตะลุมบอนกับผู้ประท้วง ในที่สุดประชาชนหลายร้อยคนได้รับบาดเจ็บและถูกจับตัวขึ้นรถบัสคุมขังที่ตำรวจจัดเตรียมมากว่า 30 คัน

การประท้วงนี้มีเหตุมาจาก “วิกฤตถอนเงินฝาก” โดยผู้ฝากเงินไม่สามารถถอนเงินที่พวกเขาฝากกับธนาคารออกมาได้ เงินฝากของประชาชนหายไปถึง 40,000 ล้านหยวน (ราว 2.1 แสนล้านบาท) นับเป็นปัญหาใหญ่ในภาคธนาคารจีนเลยทีเดียว ทั้งเป็นวิกฤตการเมืองในช่วงที่อีกไม่กี่เดือนจะมีการประชุมสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์จีน

กรณีอื้อฉาวเงินฝากในเหอหนันเริ่มเมื่อ 2 เดือนกว่าๆ ที่แล้ว ด้วยภาวะเศรษฐกิจจีนชะลอตัว... ‘ธนาคารชุมชน’ 4 รายในมณฑลเหอหนัน ได้แช่แข็งการถอนเงินสดทั้งหมดตั้งแต่กลางเดือน เม.ย.ที่ผ่านมา กลุ่มผู้ฝากเงินไม่สามารถถอนเงินของพวกเขาได้ และได้รวมตัวกันประท้วงประปรายเป็นพักๆ จนในที่สุดกลุ่มผู้ฝากเงินทั่วประเทศที่ฝากเงินกับธนาคารชุมชนดังกล่าวก็รวมตัวกันประท้วงใหญ่หน้าธนาคารกลางจีนสาขาเจิ้งโจว ในวันอาทิตย์ 10 ก.ค. นับเป็นการประท้วงครั้งใหญ่สุดในไม่กี่ปีมานี้ของจีน

ระหว่างการประท้วง ผู้ประท้วงเรียกร้องให้ธนาคารกลางรับผิดชอบการคืนเงินให้พวกเขา ทั้งยังตะโกนเรียกร้องให้ “นายกฯ หลี่เค่อเฉียง ตรวจสอบมณฑลเหอหนัน”

กลุ่มสื่อต่างประเทศที่รายงานเหตุการณ์ประท้วงนี้ เผยว่า ลูกค้าธนาคารนับแสนรายได้เปิดบัญชีกับธนาคาร 6 แห่งในมณฑลเหอหนัน และมณฑลอันฮุย เนื่องจากข้อเสนออัตราดอกเบี้ยเงินฝากที่สูงกว่าปกติ อีกทั้งมีของกำนัลที่เย้ายวนใจแจกลูกค้าที่มาฝากเงิน ทว่า กลุ่มลูกค้าธนาคารดังกล่าวไม่สามารถถอนเงินได้ อีกทั้งมีข่าวเผยสะพัดว่า ผู้บริหารธนาคารได้ก่ออาชญากรรมทางการเงินและได้หลบหนีไปแล้ว


คำถามมากมายผุดขึ้นจากวิกฤตถอนเงินฝากในเหอหนันครั้งนี้ ทำไมจึงเกิดปัญหาถอนเงินไม่ได้? ผู้อยู่เบื้องหลังปัญหาเงินฝากทั้งหมดมีใครบ้าง? เรื่องนี้จะกระทบต่อจีนโดยรวมแค่ไหน?

มาดูลำดับเหตุการณ์ “วิกฤตถอนเงินฝาก” ในเหอหนัน ดังต่อไปนี้

1. ตั้งแต่กลางเดือน เม.ย.ที่ผ่านมา ชาวจีนที่ฝากเงินกับ ‘กลุ่มธนาคารชุมชน’ ที่จีนเรียกว่า ‘ชุนเจิ้นอิ๋นหัง’ (Community Bank /村镇银行) ในมณฑลเหอหนัน ไม่สามารถถอนเงินฝากทางออนไลน์ผ่านแอปของธนาคารได้ โดยทางธนาคารแจ้งว่ามีการปรับปรุงระบบ ต้องรอไปก่อน... ส่วนประชาชนที่ไปถอนเงินหน้าเคาน์เตอร์ธนาคารก็ได้รับการแจ้งว่าระบบมีปัญหายังไม่สามารถถอนเงินได้เช่นกัน จากนั้นเริ่มมีการบอกต่อๆ กันทั้งในโซเชียลยอดนิยมอย่าง วีแชต (Wechat) และแพลตฟอร์มโซเชียลต่างๆ ของจีนว่า “ผู้ฝากเงินใน ‘ธนาคารชุมชน’ ถอนเงินไม่ได้เลย” กระแสตื่นตระหนกในกลุ่มประชาชนที่ฝากเงินในธนาคารทั้ง 4 แห่งทั่วประเทศเริ่มลุกโหม กลุ่มผู้ฝากเงินก็ทยอยแห่ไปถอนเงิน

‘ธนาคารชุมชน’ ในมณฑลเหอหนัน ที่มีปัญหาดังกล่าว ได้แก่ อี๋ว์โจวซินหมินเซิง ชุนเจิ้นอิ๋นหัง ( Yuzhou Xinminsheng /禹州新民生村镇银行)

ซั่งไช่ฮุ่ยหมิน ชุนเจิ้นอิ๋นหัง(Shangcai Huimin/ 上蔡惠民村镇银行)

เจ้อเฉิงหวงไหว ชุนเจิ้นอิ๋นหัง (Zhecheng Huanghuai /柘城黄淮村镇银行)

ไคเฟิงตงฟัง ชุนเจิ้นอิ๋นหัง (Kaifeng Xindongfang /开封新东方村镇银行)


2.ขณะเดียวกัน ประชาชนจำนวนมากในเขตท้องที่ต่างๆ ทั่วจีนที่จะไปถอนเงินพบว่า ‘รหัสสุขภาพ’ (Health Code/ 健康码) ในแอปของรัฐบาลที่ระบุสถานะการติดเชื้อโควิด-19 ของตัวเอง จู่ๆ ก็กลายเป็น “สีแดง” ซึ่งแสดงสถานะผู้มีความเสี่ยงสูงในการติดเชื้อโควิด ต้องกักตัวในที่พัก 14 วัน ไม่สามารถเดินทางไปยังพื้นที่สาธารณะหรือซื้อตั๋วเดินทางในระบบขนส่งมวลชนต่างๆ ได้ตามมาตรการควบคุมโรคระบาดของรัฐบาล ขณะที่ Health Code ของสมาชิกในครอบครัวที่อยู่บ้านเดียวกันเป็น “สีเขียว” คือปลอดความเสี่ยง สามารถออกจากบ้านไปยังสถานที่ต่างๆ จึงมีกระแสวิพากษ์วิจารณ์กันอย่างหนาหูว่า รัฐบาลใช้ Health Code เป็นเครื่องมือกักขังประชาชนไม่ให้ออกมารวมตัวกัน เรื่องนี้เจ้าหน้าที่ยอมรับและอ้างว่า กรณี Health Code ประชาชนกลายเป็น “สีแดง” มาจากความผิดพลาดทางเทคนิค!

3.เรื่องน่าฉงน...กลุ่มธนาคารชุมชน 4 แห่งเป็นธนาคารขนาดเล็กที่ไม่มีสาขา แต่กลับมีเงินฝากของประชาชนทั่วจีนกว่า 4 แสนบัญชี มูลค่าเงินฝากกว่า 4 หมื่นล้านหยวน (ราว 2.1 แสนล้านบาท) เนื่องจากธนาคารทั้ง 4 แห่งมีการโฆษณาขายสินค้าทางการเงินประเภทกองทุนที่ให้ผลตอบแทนสูงทางแพลตฟอร์มออนไลน์ ข้อเสนอดอกเบี้ยเงินฝากที่สูงกว่าธนาคารรายใหญ่อื่นๆ ซึ่งเป็นแรงดึงดูดประชาชนจำนวนมากในท้องที่และมณฑลอื่นๆ แห่มาฝากเงิน หลายครอบครัวฝากเงินส่วนใหญ่ไว้กับธนาคารเหล่านี้

4.เดือน พ.ค. ความตื่นตระหนกของประชาชนที่ฝากเงินเริ่มทวีแรงขึ้นๆ กลุ่มผู้เสียหายรวมตัวกันหน้าธนาคารขอถอนเงินพวกเขา จนในที่สุดธนาคารได้แจ้งลูกค้าผู้ฝากเงินอย่างเป็นทางการว่า ขณะนี้เงินในบัญชีของธนาคารทั้ง 4 แห่งซึ่งมีกว่า 4 แสนบัญชี ถูกหน่วยงานตรวจสอบด้านการเงินและรัฐบาลจีน “แช่แข็งบัญชี” ไว้เพื่อตรวจสอบ เนื่องจากธนาคารทั้ง 4 แห่งมีพฤติกรรมเข้าข่ายต้องสงสัยว่าเกี่ยวข้องกับการฟอกเงิน การปล่อยเงินกู้นอกระบบ และธุรกิจสีเทาอีกหลายรายการ โดยนำเงินของประชาชนมาเป็นแหล่งเงินทุน! ยิ่งไปกว่านี้ธนาคารทั้ง 4 แห่งยังได้ “ปลอมแปลงบัญชี” ที่ต้องยื่นรายงานแก่ธนาคารกลาง หน่วยงานตรวจสอบจากส่วนกลาง มาเป็นเวลานานกว่า 10 ปีแล้วด้วย!!!

5.ทำไมเงินฝากประชาชนถึงโดนเอาไปหมุนเงินในธุรกิจผิดกฎหมายจำนวนมากได้? ใครเป็นผู้อยู่เบื้องหลัง? เมื่อสืบสาวลึกลงไปก็ต้องตกใจเมื่อพบว่าโครงสร้างการถือหุ้นของธนาคารทั้ง 4 แห่งนี้ มีผู้ถือหุ้นรายใหญ่รายเดียวกันเป็นเอกชนรายหนึ่งคือ เหอหนานซินไฉฟู่กรุ๊ป (Henan New Fortune Group/ 河南新财富集团) ซึ่งต่อไปขอเรียกแบบย่อว่า ‘ซินไฉฟู่’

นอกจากธนาคารทั้ง 4 แห่งดังกล่าว ยังมีธนาคารชุมชนอีก 2 แห่งในมณฑลอันฮุยที่มีปัญหาแบบเดียวกัน และมี ‘ซินไฉฟู่’ เป็นผู้ถือหุ้นใหญ่ คือ กู้เจิ้นซินไหวเหอ ชุนเจิ้นอิ๋นหัง (Guzhenxinhuaihe/ 固镇新淮河村镇银行, กับอีเสี้ยนซินไหวเหอ ชุนเจิ้นอิ๋นหัง (Yixian Xinhuaihe/ 黟县新淮河村镇银行)


6.‘ซินไฉฟู่’ คือใคร? ตามข้อมูลกระทรวงพาณิชย์จีน ซินไฉฟู่ จดทะเบียนเมื่อปี 2011 ด้วยทุนจดทะเบียน 116 ล้านหยวน (ราว 600 ล้านบาท) โดยมุ่งทำธุรกิจด้านการลงทุนและบริหารสินทรัพย์ กรรมการของซินไฉฟู่กรุ๊ปตามรายชื่อที่จดแจ้งกับกระทรวงพาณิชย์จีนชื่อ อี๋ว์เจ๋อเฟิง (余泽峰) ถือหุ้น 80% กับหุ้นส่วนอีกรายคือ หลินเหิงเซิน (林恒森) ถือหุ้น 20% ที่เหลือ

เมื่อหน่วยสืบสวนคดีพิเศษของจีนสืบสาวลึกลงไปอีก พบว่าผู้ถือหุ้นทั้งสองถือหุ้นแต่ในนาม (Nominee) ส่วนผู้ถือหุ้นตัวจริง 100% คือ นายหลี่ว์อี้ (吕奕) นายหลี่ว์อี้ มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านในหนันหยาง มณฑลเหอหนัน ปัจจุบันอายุ 48 ปี (เกิดเมื่อ ค.ศ.1974) ‘หลี่ว์อี้’ ยังมีชื่อในรายชื่อผู้ถือหุ้นในบริษัทต่างๆ ทั่วประเทศจีนนับ 100 แห่ง! โดยส่วนใหญ่เป็นบริษัทลูกหลานที่มีเอี่ยวผลประโยชน์กับซินไฉฟู่ หรือไม่ก็เป็นบริษัทที่ซินไฉฟู่เข้าไปถือหุ้นด้วย

7.ที่น่าตกใจยิ่งกว่าคือ...ในฐานข้อมูลแฟ้มอาชญากรรมกรมตำรวจแห่งจีน มีชื่อ ‘หลี่ว์อี้’ ปรากฏอยู่ด้วย โดยมีบันทึกระบุว่า ปี 2003 นายหลี่ว์อี้ โดนจับกุมตัวพร้อมพรรคพวกในข้อหา “ปล่อยเงินกู้นอกระบบ” โดยก่อนปี 2010 หลี่ว์อี้ เป็นที่รู้จักกันในท้องที่มณฑลเหอหนันว่าเป็นผู้มีอิทธิพลใหญ่และเคยได้สัมปทานการเก็บค่าทางด่วนถนนหลายเส้นในมณฑล จนต่อ มาข่าวของหลี่ว์อี้ เริ่มเงียบหายไปหลังจากที่มีการก่อตั้งซินไฉฟู่ ในปี 2011...ปัจจุบันในข้อมูลทะเบียนราษฎร หลี่ว์อี้ ได้เปลี่ยนสัญชาติเป็น “ไซปรัส” เรียบร้อยแล้ว (ไซปรัสเป็นประเทศหมู่เกาะทางตอนใต้ของตุรกี) ข้อมูลล่าสุดที่บันทึกไว้โดยสนามบินจีนคือ เขาเดินทางไปสหรัฐฯ ช่วงเดือน ก.พ.ที่ผ่านมา ซึ่งเป็นช่วงเดียวกับที่ ซินไฉฟู่ แจ้ง “ปิดกิจการ” กับทางกระทรวงพาณิชย์ของจีน!!!

8.ซินไฉฟู่ ทำยังไงกับเงินฝากของประชาชน?...วิธีการก็คือเหมือนโมเดล “บ้านออมเงิน” ที่คนทั่วไปหลายคนรู้จักแต่มีชั้นเชิงสูงกว่ามาก คือ เมื่อประชาชนนำเงินมาฝาก ทางธนาคารของซินไฉฟู่จะออกสมุดบัญชีธนาคาร มียอดการเปลี่ยนแปลงรายการในสมุดบัญชี มียอดเงินแสดงให้ดูในแอปแบบธนาคารปกติทั่วไป แต่...ซินไฉฟู่จะมี “บัญชีอีกชุด” ที่ส่งแจ้งยอดให้หน่วยงานตรวจสอบทางการเงินและธนาคารกลางของจีน ส่วน “เงินประชาชน” ที่ระดมมาจากเงินฝากและเงินลงทุนสินทรัพย์การเงินถูกนำไปหมุนธุรกิจในเครือ ถูกนำไปลงทุนในธุรกิจที่มีความเสี่ยงสูงแต่ให้ผลตอบแทนดี รวมถึงธนาคารชุมชนในเครือเหล่านี้ก็กลายเป็นแหล่งพักเงิน ฟอกเงิน หมุนเงินของธุรกิจผิดกฎหมาย ธุรกิจสีเทาจำนวนมาก เรียกว่าเป็นการ “จับเสือมือเปล่า” คือล่อลวงให้ประชาชนเอาเงินมาฝากไว้ เอาเงินไปหมุนทำอย่างอื่น ได้เงินมาจ่ายผลตอบแทนเพื่อขยายวงใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ จนวงแตกก็แยกย้ายไป


9.ในช่วงสิบกว่าปีที่ผ่านมา ซินไฉฟู่ หมุนเงินในเครือบริษัทได้ค่อนข้างราบรื่น เวลาลูกค้ามาถอนเงินก็ไม่เคยมีปัญหาอะไร ดอกเบี้ยก็จ่ายตามปกติ มีรายได้จากการปล่อยกู้และขายสินทรัพย์ทางการเงินเหมือนธนาคารทั่วๆ ไป จนเรื่องมาแดงช่วงต้นปีนี้เอง ซึ่งเป็นช่วงที่ธุรกิจส่วนใหญ่ในจีนอ่วมอรทัยไปตามๆ กันจากนโยบายโควิดเป็นศูนย์ #ZeroCovid ของรัฐบาลจีน หลายภาคธุรกิจสายป่านขาดสะบั้นไปตามๆ กัน แบกต่อไปไม่ไหว ขาดทุน ทั้งปลดทั้งลดพนักงานกันระเนระนาด ล้มละลาย และปิดกิจการไปมากมายก่ายกอง ส่วนซินไฉฟู่ของนายหลี่ว์อี้ น่าจะเริ่มมองว่าได้เวลา “ปิดเกม” แล้ว สุดท้ายจึง “หอบเงินหนี” ไปต่างประเทศ จนถึงบัดนี้ไม่มีใครตอบได้ว่า หลี่ว์อี้ ชายจีนที่เปลี่ยนไปใช้สัญชาติไซปรัสคนนี้...หลังจากบินไปที่สหรัฐฯ เมื่อเดือน ก.พ.ที่ผ่านมา ...ตอนนี้ไปอยู่แห่งหนใด? เงินถูกยักย้ายถ่ายเทไปไหนแล้วบ้าง? แล้วเงินของประชาชนจะทวงกลับมาได้ไหม?

10.หลายคนตั้งข้อสงสัย???...ซินไฉฟู่ทำแบบนี้มาเป็นสิบปีได้อย่างไร? แล้วยังเป็นถึงธนาคาร จะไม่มีหน่วยงานตรวจสอบหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐทราบหรือรู้เห็นเป็นใจเลยหรือ? เพราะคนในวงการธนาคารจะทราบว่าขั้นตอนการตรวจสอบทั้งภายในและภายนอกของสถาบันการเงินต่างๆ มีหลายชั้นและซับซ้อนมาก แล้วซินไฉฟู่ที่เสมือนเป็นคนนอกวงการตั้งแต่แรกไปเสาะหา “ช่องโหว่” และ “ผู้อำนวยความสะดวก” เหล่านี้เจอได้อย่างไร?

11.ระหว่างเหตุประท้วงใหญ่เมื่อวันอาทิตย์ที่ 10 ก.ค.ที่ผ่านมา ป้ายผ้าสีขาวที่ผู้ประท้วงชูนั้น เขียนข้อความพุ่งเป้าต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชันของเจ้าหน้าที่และตำรวจในท้องถิ่น เรียกร้องให้รัฐบาลกลางลงโทษเหอหนันด้วยโทษสถานหนัก มีข้อความอย่างเช่น “ต่อต้านการก่อเหตุรุนแรงของรัฐบาลท้องถิ่นเหอหนันที่ร่วมมือกับแก๊งมาเฟียทำร้ายผู้ฝากเงิน”

อีกข้อความเขียนว่า “ต่อต้านคอร์รัปชัน และความรุนแรงของรัฐบาลเหอหนัน”

อีกข้อความเขียนว่า “ต่อต้านสามนโยบายของโหลวหยังเซิง （楼阳生）เลขาธิการคณะกรรมการกลางพรรคคอมมมิวนิสต์สาขามณฑลเหอหนัน : “การร้องเรียนเป็นศูนย์” （零上访） “อุบัติเหตุเป็นศูนย์” （零事故）และ “คดีฟ้องร้องเป็นศูนย์” （零案件）

วันถัดมา (11 ก.ค.) รัฐบาลจีนมีคำสั่งให้ สถาบันเครดิตยูเนี่ยนในพื้นที่จ่ายเงินชดเชยให้กลุ่มผู้ฝากเงินที่มียอดเงินไม่เกิน 50,000 หยวน (ราว 260,000 บาท) ก่อนภายใน 15 ก.ค.นี้ทันที ส่วนกลุ่มที่ยอดเงินฝากเกิน 50,000 หยวน จะทยอยจ่ายให้ในลำดับคิวต่อไป


โปรดติดตามต่อไปว่า รัฐบาลกลางจะสืบสาวและจับ ‘เสือใหญ่’ ของวิกฤตเงินฝากในเหอหนันที่ซ่อนอยู่ฉากหลังคอยอำนวยความสะดวกให้พวกตุ้มตุ๋นประชาชนมาลงโทษได้ไหม?

ขณะนี้รัฐบาลจีนกำลังเร่งตรวจสอบช่องโหว่ในระบบธนาคารซึ่งคาดว่าจะมีการปฏิรูประเบียบการด้านการเงินการธนาคารร่วมกับการตรวจสอบเส้นทางการเงินครั้งใหญ่ในวงการสถาบันการเงินทั่วจีน เพื่อป้องกัน “เหตุอื้อฉาวแบงก์ต้มตุ๋นแห่งเหอหนัน” โผล่ขึ้นมาอีก...

‘ธนาคารชุมชน’ จัดเป็นธนาคารขนาดเล็กที่รัฐบาลจัดตั้งเพื่อช่วยเหลือทางการเงินแก่ประชาชนเกษตรกรในชนบท ธนาคารขนาดย่อมและขนาดเล็กในจีนมีจำนวนกว่า 4,000 แห่ง ถ้าขุดคุ้ยสืบสาวกันจริงๆ จังๆ....อาจจะมีเคสทำนองเดียวกับซินไฉฟู่ ซุกซ่อนอยู่ สำหรับ ‘ซินไฉฟู่’ เป็นแค่ยอดน้ำแข็งที่โผล่มาให้เห็นเท่านั้น!

วิกฤตปัญหาถอนเงินฝากในเหอหนันครั้งนี้ เป็นยิ่งกว่าวิกฤตธนาคารจีน โดยเป็นทั้งวิกฤตการเมืองที่ทำลายความเชื่อมั่นประชาชนต่อรัฐบาลท้องถิ่น และปัญหาธนาคารท้องถิ่น ดังนั้นเรื่องนี้ไม่เพียงสั่นสะเทือนแวดวงการการเมืองเจิ้งโจว และเหอหนันเท่านั้น หากยังสืบสวนชำระความล่าช้าไปอีกก็อาจจะสะเทือนถึงบรรยากาศการประชุมสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์ครั้งที่ 20 ปลายปีนี้


ที่มาข้อมูลข่าว

- https://www.dw.com/zh/储户要李克强查河南河南村镇银行维权的几个热点/a-62431565
- เพจ ‘ลุยจีน’



คลิปรายงานข่าว เหตุการณ์ประท้วงของผู้ฝากเงินหน้าธนาคารประชาชนจีนสาขาเมืองเจิ้งโจว มณฑลเหอหนัน เมื่อวันที่ 10 ก.ค.2022