เมื่ออาทิตย์ที่ผ่านมา นักร้องชาวมาเลเซีย ‘เนมวี’ หรือ ‘หวงหมิงจื้อ’ (Namewee 黄明志) ได้ปล่อยเพลง ‘Fragile’ (玻璃心) โดยมีนักร้องสาวหมวยอินเตอร์สัญชาติออสเตรเลีย ‘คิมเบอร์ลี เฉิน’ (Kimberly Chen 陈芳语) มาร่วมขับร้อง เพลงนี้ได้รับกระแสตอบรับล้นหลามในหมู่คนฟังที่พูดภาษาจีน แต่กลับโดนจีนแผ่นดินใหญ่แบนเสียอย่างนั้น เป็นเพราะอะไรกันนะ!?
เพลง Fragile หรือหากแปลตรงตัวจากชื่อภาษาจีนคือ หัวใจกระจก ว่ากันว่าถูกแบนเพราะมีเนื้อหาวิพากษ์วิจารณ์ (กระทบกระเทียบเสียดสี) รัฐบาลจีน ตัวนักร้องเนมวีก็รับรู้และไม่ได้ออกมาปฏิเสธหรือยอมรับกระแสวิพากษ์วิจารณ์ เนมวีให้สัมภาษณ์ว่าเพลงนี้มีที่มาจากตอนที่เขาได้พูดคุยแลกเปลี่ยนกับคนอื่นบนโซเชียลมีเดีย และพบว่าบางคนก็หมกมุ่นกับเรื่องเล็กน้อยจนเอามาขยายให้เป็นเรื่องใหญ่ได้ สำหรับการตอบรับกระแสเพลง เขากล่าวว่า “ไม่ว่าเหตุผลที่คุณมาฟังคืออะไรผมก็โอเคทั้งนั้น ฟังจบแล้วจะชอบหรือไม่ชอบใจ คุณก็คือคนที่ผมต้องการ”
Fragile ขึ้นอันดับหนึ่งบนยูทูบไต้หวันและฮ่องกงในหมวดหมู่เพลงหลังปล่อยออกมาได้ไม่นาน จากข้อมูลของ Kworb เว็บไซต์วิเคราะห์ข้อมูลเพลงจากทั่วโลก เผยว่า Fragile เป็นเพลงภาษาจีนหนึ่งเดียวในลิสต์เพลงติดเทรนด์ทั่วโลกของทางเว็บไซต์
บรรดาชาวเน็ตที่คิดว่าเพลงนี้ถูกแบนเพราะซ่อนนัยยะ “แซะ” หรือเสียดสีจีน บนโลกออนไลน์มีการถอดรหัสคำและภาพใน MV เพลงที่ชี้ว่าไปกระทบใจรัฐบาล ถ้าอย่างนั้นเราลองมาดูไปพร้อม ๆ กันเลย
说的话 你从来都不想听 พูดอะไร เธอก็ไม่เคยอยากจะฟัง
却又滔滔不绝出征反击 ได้แต่พาเพื่อนมา “ทัวร์ลง” ฉัน
不明白 到底辱了你哪里 ไม่เข้าใจ ฉันไปหมิ่นเธอตรงไหนเหรอ
总觉得世界与你为敌 ถึงได้คิดว่าโลกนี้เป็นศัตรูกับเธอ
ท่อนนี้อ้างถึงกลุ่มชาวเน็ตจีนที่เรียกว่า ‘ชมพูน้อย’ （小粉红） หมายถึง ‘กลุ่มเยาวชนรักชาติ’ (patriotic)* ที่คอยติดตามและเอาข่าวหรือกระทู้ที่มีคนพูดถึงจีนในแง่ลบไปวิพากษ์วิจารณ์กันในเว็บไซต์จีน โดยในช่วงสองสามปีที่มานี้ก็เกิดกระแสฮือฮาบนโซเชียลข้ามพรมแดนที่คึกคักมาถึงไทยจากกรณีวิวาทะกรณี “ดูหมิ่นจีน” (辱华 อ่านว่า หรู่หวา/ ภาษาอังกฤษ Chinasulting)
กระแส “ทัวร์ลง” ของ ‘กลุ่มชมพูน้อย’ แปลตามหน้าศัพท์จากภาษาจีนหมายถึง “การเคลื่อนทัพ” (出征) ใช้ในบริบทที่สมาชิกกลุ่มชมพูน้อยในจีนต้องใช้โปรแกรมเจาะระบบเซนเซอร์ VPN เพื่อถกเถียงกับคนชาติอื่นบนเว็บไซต์ที่จีนบล็อก เช่น ทวิตเตอร์ หรืออินสตาแกรม
你说我 (属于你) เธอบอกว่าฉัน (เป็นส่วนหนึ่งของเธอ)
别逃避 (快回家里) อย่าหนีไป (กลับบ้านมาซะ)
一点都不能少 都让你赢 (不讲道理) อันเดียวก็ขาดไปไม่ได้ ต้องยอมให้เธอชนะตลอด (ไม่มีเหตุผลเลย)
你要我 (去说明) เธออยากให้ฉัน (ออกไปพูดชัด ๆ )
不可分割的关系 ถึงความสัมพันธ์ที่แยกจากกันไม่ได้
还要呵护着你易碎玻璃 แล้วยังต้องทะนุถนอมใจที่อ่อนไหวเปราะบางของเธออีก
ท่อนนี้พูดถึงความสัมพันธ์ของจีนกับไต้หวันและฮ่องกง ที่จีนก็ไม่มีวันปล่อยให้แยกตัวออกไปเด็ดขาด และมักย้ำเตือนเสมอว่าไต้หวันและฮ่องกงเป็นส่วนหนึ่งของจีน
对不起伤害了你 ขอโทษที่ทำเธอเจ็บนะ
伤了你的感情 ทำให้เธอเจ็บใจเสียแล้ว
我听见有个声音 ฉันได้ยินเสียง
是玻璃心碎一地 เป็นเสียงหัวใจกระจกแตกเพล้งไง
对不起是我太任性 ขอโทษที่หัวรั้นไปนะ
讲真话总让人伤心 พูดเรื่องจริงก็เจ็บปวดใจ
或许不该太直白 超直白 หรือไม่ควรพูดตรงเกินไป
I'm So Sorry
又让你森七七** ทำเธอโกรธอีกแล้ว
你拥有 粉红色纯洁的心 เธอมีหัวใจชมพูอันบริสุทธิ์
热爱小狗小猫蝙蝠果子狸 รักหมาแมวค้างคาวชะมด***
要听话 别再攀岩爬墙壁 ต้องเชื่อฟัง ห้ามข้ามกำแพงนะ
爷爷知道了又要怀念你 ถ้าป๋าใหญ่รู้เดี๋ยวจะคิดถึงเอา
สัตว์ที่พูดในเนื้อเพลงคือสัตว์ที่คนจีนบางพื้นที่กินเป็นอาหาร ส่วนกำแพงที่ว่าคือ The Great Firewall หรือกำแพงไฟเพื่อคัดกรองข้อมูลจากโลกภายนอกก่อนเข้าสู่อินเทอร์เน็ตจีน และป๋าใหญ่ที่ไม่อยากให้คนข้ามกำแพงก็คือ สีจิ้นผิงนั่นเอง ที่ชาวจีนเรียกอย่างเทิดทูนบูชาปานเทพมาโปรดว่า 习爷爷 อ่านว่า สีเย่เย่
你说你 (很努力) เธอบอกว่า (เธออุทิศตัวทุ่มเทมาก)
不换肩 (走了十里) ไ ม่เปลี่ยนไหล่ (เดินถึงสิบลี้)
扛着棉花 采著牠爱的蜂蜜 (共同富裕) แบกฝ้าย เก็บน้ำผึ้งที่เขารัก (รวยร่วมกัน)
拼了命 (要脱贫) ทุ่มเททั้งชีวิต (ต่อสู้แก้ปัญหาความยากจน)
每天到韭菜园里 วัน ๆ ก็อยู่ในสวนผักกุยช่าย
收割撒币月领一千真开心 เก็บเกี่ยวได้มาพันนึงก็ดีใจ
เดินสิบลี้ไม่เปลี่ยนไหล่ มาจากตอนหนึ่งในสารคดี “ปณิธานอันแน่วแน่ของเลขาธิการใหญ่พรรคฯสีจิ้นผิง” （追寻习近平总书记的初心）จัดทำโดยสถานีโทรทัศน์ CCTV ที่สีจิ้นผิงอ้างว่าตัวเองเคยเดินแบกกระสอบธัญพืชหนักร้อยกิโลกรัมเป็นระยะทางสิบลี้ (ประมาณห้ากิโลเมตร) โดยไม่เปลี่ยนไหล่
คำว่ารวยร่วมกัน มาจากนโยบาย “ความเจริญรุ่งเรืองร่วมกัน” นโยบายจากรัฐบาลจีนเพื่อกระจายความมั่งคั่ง ลดความเหลื่อมล้ำในสังคม
การตัดกุยช่ายจะเหลือรากไว้ เพื่อที่จะให้ต้นไม่ตายและเก็บเกี่ยวได้ใหม่ 割韭菜 (อ่านว่า เกอจิ่วไช่ แปลตามหน้าศัพท์คือการตัดเก็บเกี่ยวผักกุยช่าย) เป็นคำนัยยะที่ใช้ในโลกโซเชียลจีนหมายถึงการที่รัฐบาลหรือบริษัทใหญ่ ๆ หาผลประโยชน์จากคนธรรมดาแต่ก็ไม่ปล่อยให้ตาย เพื่อจะได้กอบโกยผลประโยชน์ได้เรื่อย ๆ
说个话 还要自带消音 จะพูดอะไรก็ต้องเบาเสียง****
怕被送进去 种哈密瓜再教育 กลัวจะโดนส่งไปเก็บแคนตาลูปกับรับการศึกษาใหม่*****
吃了苹果 你又要切凤梨 กินแอปเปิล******ไปแล้วยังจะผ่าสับปะรดอีก
在那边气噗噗 就骂我的妈咪 โกรธควันออกหูจนด่าแม่ฉัน
拜托你 别再偷我的东西 ขอร้องล่ะ เลิกขโมยของฉัน
要我跪下去 Sorry 我不可以 อยากให้คุกเข่าขอโทษ ฉันทำไม่ได้
跟你说话 像对熊猫弹琴 พูดกับเธอนี่เหมือนสีซอให้แพนด้าฟัง
真的惊呆了吓尿了 倒吸一口气 ฉันนี่อึ้งไปเลย ตกใจหมดเลย! งงมากเลย!
หมายเหตุ:
*ช่วงปี 2010 ที่เศรษฐกิจจีนบูมและสื่ออินเทอร์เน็ตค่อยๆเฟื่องฟู กลุ่มเยาวชนหนุ่มสาวชาวจีนที่ศึกษาในต่างประเทศและปีนข้ามกำแพงไฟ (ระบบเซนเซอร์) โหมกระหน่ำข้อความที่แสดงความรักชาติ รักพรรคคอมมิวนิสต์จีน บางกลุ่มเปรียบเทียบ “กลุ่มชมพูน้อย” ว่าเป็น “กลุ่มเรดการ์ดแห่งยุคปัจจุบัน” เรดการ์ด (Red Guard) คือ กลุ่มเยาวชนจัดตั้งในยุคปฏิวัติวัฒนธรรม (ปี 1966-67) ที่คอยพิทักษ์ลัทธิคอมมิวนิสต์แบบสุดโต่งทำลายล้างวัฒนธรรมเก่า ที่สื่อถึงระบบศักดินาหรือการฝักใฝ่ทุนนิยม
**森七七 อ่านว่า เซินชีชี ล้อเสียงคำภาษาจีน 生气 อ่านว่า เซิงชี่ แปลว่า โกรธโมโห เป็นคำแสลงที่ใช้บนโซเชียลไต้หวัน
***ชะมดเป็นแหล่งต้นตอแพร่เชื้อไวรัสโคโรนา หรือซาร์ส (SARS-CoV-1) ที่แพร่ระบาดเมื่อปี 2002-2004 สำหรับค้างคาวมีกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวางว่าเป็นต้นตอแหล่งแพร่โรคโควิด-19 (SARS-CoV-2) อนึ่ง จีนเป็นหนึ่งในชาติชั้นนำโลกในด้านการวิจัยไวรัสจากค้างคาว
****เบาเสียง สื่อถึงการเซนเซอร์ตัวเอง
*****แคนตาลูปเป็นผลผลิตทางการเกษตรในซินเจียง ส่วนรับการศึกษาใหม่คือการที่คนอุยกูร์ถูกส่งไปค่ายอาชีวศึกษาในซินเจียง
******กินแอปเปิ้ล หมายถึง Apple Daily สื่อสนับสนุนประชาธิปไตยฮ่องกงที่ถูกบังคับให้ปิดตัว และสับปะรดมาจากคำสั่งระงับการนำเข้าสับปะรดไต้หวันเมื่อต้นปีนี้ โดยอ้างว่ามีศัตรูพืชแฝงมา
แหล่งที่มาหลัก:
Breaking online Chinese nationalist hearts, 'Fragile' goes viral in Taiwan, HK
