ร่มฉัตร จันทรานุกูล
มหาวิทยาลัยเศรษฐศาสตร์และธุรกิจระหว่างประเทศ วิทยาลัยนานาชาติ กรุงปักกิ่ง (UIBE)
เมื่อเอ่ยถึงวงการไอทีจีน คนจีนจะนึกถึงยักษ์ใหญ่ในวงการอย่างอาลีบาบาและเทนเซ็นต์ ที่ผู้ก่อตั้งก็แซ่หม่าเหมือนกัน คนหนึ่งผู้ก่อตั้งอาลีบาบา “แจ็ก หม่า” กับอีกคนหนึ่งผู้ก่อตั้งเทนเซ็นต์หรือ “โพนี หม่า” ทั้งสองยักษ์ที่ผ่านมาต่างพัฒนาธุรกิจเฉพาะด้านของตัวเอง
อาลีบาบาเป็นเจ้าแห่งออนไลน์ช็อปปิ้งอีคอมเมิร์ซ เทนเซ็นต์เป็นเจ้าและผู้นำแห่งการสื่อสารออนไลน์ ทั้งสองต่างประสบความสำเร็จอย่างสูงในวงการไอทีที่ตนเองถนัดและพัฒนา และหากดูจากการจัดอันดับมหาเศรษฐีของจีน แจ็ก หม่าและโพนี หม่า มักจะอันดับความรวย สูสี ขึ้น ๆ ลง ๆ สลับไปมาอยู่เสมอ แน่นอนว่าทั้งสองยักษ์นี้ต่างได้อานิสงค์จากการพัฒนาเครือข่ายอินเตอร์เน็ตและสัญญาณไร้สายของจีนไม่น้อยเลยทีเดียว
ต้องขอเกริ่นก่อนว่าการแข่งขันระหว่างอาลีบาบาและเทนเซ็นต์มีมาอยู่ตลอด อย่างธุรกิจเกมส์ออนไลน์เป็นธุรกิจหนึ่งของเทนเซ็นต์ ที่ทำรายได้แต่ละปีอย่างมหาศาล แต่แจ็ก หม่าเคยออกมาพูดว่า “ไม่ว่าธุรกิจเกมส์จะทำเงินมากเพียงใดก็ตาม ผมจะไม่แตะกับธุรกิจนี้”
ด้านโพนี หม่าก็ไม่เคยออกมาพูดอะไรในสื่อมาก แต่เขาพยายามพัฒนาธุรกิจในเครือที่มีอยู่อย่าง แอปสื่อสารออนไลน์และเกมส์ออนไลน์ให้ล้ำมากยิ่งขึ้นไปอีก แต่ว่าการพัฒนาธุรกิจด้านไอทีไม่มีเส้นแบ่งที่ชัดเจน จะแตกแขนงออกไปอยู่เสมอและหลายครั้งหลายครา การแตกออกของธุรกิจมักมีการซ้ำกัน เกี่ยวข้องกันอยู่หรือขาดจากกันไม่ได้
อย่างเช่น ในธุรกิจช็อปปิ้งออนไลน์ อาลีบาบามีเถาเป่า(Taobao) เทนเซ็นต์ลงทุนในจิงตง(JD.com) ด้านเครื่องมือสื่อสารออนไลน์เพื่อธุรกิจ อาลีบาบามี ติงติง(Ding Ding) ส่วนเทนเซ็นต์มี QQ เวอร์ชั่นธุรกิจ พออาลีบาบามีแอนท์กรุ๊ป เทนเซ็นต์มีการเงินเทนเซ็นต์ของตัวเอง ส่วนการแพทย์ทั้งอาลีบาบาและเทนเซ็นต์ก็มีลงทุนกันไปแล้ว เป็นต้น
เอาเป็นว่าต่างคนต่างใหญ่ ทำธุรกิจซ้ำประเภทกันก็เกิดการแข่งขัน โดยส่วนใหญ่แล้วสองยักษ์นี้จะแข่งขันกันมากกว่ามาร่วมมือกัน ในแง่ของผู้บริโภคนั้น การจะไปซื้อสินค้าในเถาเป่า(Taobao) หรือ Tmall.com ไม่สามารถใช้วีแชทเพย์จ่ายได้ เช่นเดียวกับในแพลตฟอร์มของเทนเซ็นต์ก็จะไม่รองรับการจ่ายเงินผ่านอาลีเพย์ แต่ในช่วงหลังมานี้ มีการมาเกี่ยวข้องกันในหลายธุรกิจเพื่อการพัฒนาที่ดีกว่า อาลีบาบาและเทนเซนต์เริ่มมีการร่วมทุนกันด้วย เช่น ธุรกิจรถยนต์ประหยัดพลังงาน มีการร่วมทุนกันระหว่างอาลีบาบา เทนเซ็นต์และซูหนิงกรุ๊ป ด้านการจัดตั้งบริษัทประกันภัย อาลีบาบา เทนเซ็นต์และธนาคารผิงอันลงทุนร่วมกันเป็นต้น
ข่าวใหญ่และฮือฮาของจีนในช่วงนี้เรื่องหนึ่งคือ การจับมือกันระหว่างอาลีบาบาและเทนเซ็นต์ในส่วนของ Mini program ของวีแชทจากค่ายเทนเซ็นต์ที่จะรับการเข้ามาของเถาเป่าเวอร์ชั่นราคาถูกและซูเปอร์มาร์เก็ตออนไลน์เหอหม่าของค่ายอาลีบาบา ผู้ใช้วีแชทจะสามารถเข้าถึงเถาเป่าและเหอหม่าได้โดยตรงแค่กดค้นหาเท่านั้น อีกทั้งยังสามารถสั่งซื้อบริการและสินค้าผ่านทางวีแชทได้อีกด้วย นั่นหมายความว่าการจ่ายเงินของบริการจากค่ายอาลีบาบาจะสามารถจ่ายเงินผ่านวีแชทเพย์ได้ด้วย
ณ ปัจจุบันซุปเปอร์มาร์เก็ตออนไลน์เหอหม่าของค่ายอาลีบาบา สามารถที่จะถูกค้นหาเจอในวีแชท Mini program แล้ว ซึ่งตรงนี้ผู้เขียนก็ทดลองแล้วและขอยืนยัน ในส่วนของเถาเป่าเวอร์ชั่นราคาถูกก็อาจจะได้ขึ้นอยู่ในวีแชท Mini program เร็ว ๆ นี้
จีนมีคำกล่าวที่ว่า “在商界没有永远的敌人” อ่านว่า ไจ้ซางเจี้ยเหม่ยโหย่วหย่งหย่วนเตอตี๋เหริน หมายถึง "ในโลกของธุรกิจไม่มีศัตรูที่ถาวร" สำหรับแจ็ก หม่าแล้ว หลังจากผ่านอุปสรรคเรื่องของการถูกปรับเงินและเรื่องของการผูกขาดตลาดมา ทำให้ต้องปรับทัศนคติและแนวทางการทำธุรกิจที่ต้องยั่งยืนมากขึ้น
เมื่อในยุคที่การต่อต้านการผูกขาดของอุตสาหกรรมไอทีเริ่มเข้มข้น ทำให้การหันเข้าหากันของสองยักษ์เป็นเรื่องที่ควรทำและจำเป็น ในส่วนของเทนเซ็นต์เองการร่วมมือกับอาลีบาบา มีผลด้านบวกด้านการพัฒนา เพราะว่าอาลีบาบาเองก็มีส่วนแบ่งในตลาดและลูกค้าในมือจำนวนมหาศาล หากว่าได้มาเจอกันจะกลายเป็นการแบ่งผู้ใช้ระหว่างกันของทั้งสองค่าย แน่นอนว่าสำหรับทั้งสองยักษ์นี้การมาร่วมมือกันจะ win-win มากกว่าแน่นอน
ในส่วนของเถาเป่าเวอร์ชั่นราคาถูกได้ออกมาให้บริการในเดือน มี.ค. ปี 2020 หลังจากนั้นไม่ถึงครึ่งปีผู้ใช้ประจำ (Active users) เพิ่มมากเป็น 50 ล้านบัญชี ดังนั้นการเข้ามาของเถาเป่าเวอร์ชั่นราคาถูกใน mini program ของวีแชท จะช่วยสร้างให้ผู้ใช้วีแชทเปิดใช้วีแชทมากขึ้น และสร้างผู้ใช้ใหม่ ๆ เกิดขึ้นได้
ด้านของ mini program ของวีแชทเองเริ่มมีในปี 2017 จนถึงปี 2020 มีผู้ใช้ประจำ (Active users) กว่า 800 ล้านคน ผู้ใช้ประจำเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 11% ต่อปี ถือเป็นโอกาสของการพัฒนาใหม่ที่เราอาจจะได้เห็นในอุตสาหกรรมไอทีที่สองยักษ์ใหญ่มาจับมือกัน
มีการรายงานและวิเคราะห์จากผู้เชี่ยวชาญว่า การจับมือของสองยักษ์ครั้งนี้ เป็นผลมาจากนโยบายของรัฐบาลที่เอาจริงกับเรื่องของการผูกขาดตลาด
ดังนั้น “การใหญ่เดี่ยว” จะไม่ใช่แนวทางของการพัฒนาอย่างยั่งยืนอีกต่อไป หากว่าทางเทนเซ็นต์ไม่ยอมรับการเข้ามาของบริการจากค่ายอาลีบาบาก็อาจจะเข้าข่ายเรื่องการพยายามผูกขาด
แต่อย่างไรก็ดี การร่วมมือกันย่อมดีกว่าการพยายามแข่งขันกันอย่างแน่นอน ในด้านของผู้บริโภคเองก็ได้รับประโยชน์ไปด้วย ด้านความสะดวกสบายในการใช้บริการของทั้งสองค่าย ที่สามารถเชื่อมต่อกันได้ในอนาคตไม่แบ่งแยกกันอย่างชัดเจนอย่างที่ผ่าน ๆ มาอีกต่อไป
ด้วยเหตุนี้ การขึ้น mini program ของบริการจากค่ายอาลีบาบาถือเป็นสัญญาณที่ดีของอุตสาหกรรมไอทีของจีนและการพัฒนากันอย่างยั่งยืน
