: ภาพ “ผู้คนที่สะอาดบริสุทธิ์” บนขบวนรถไฟที่แสนสกปรกวุ่นวาย
หวัง ฝูชุน(王福春) เป็นพนักงานการรถไฟในเมืองฮาร์บิน มณฑลเฮยหลงเจียงในช่วงปี 1990 ในปี 2014 เขาได้รับการยกย่องเป็นหนึ่งในทำเนียบ “30 ช่างภาพผู้ทรงอิทธิพลมากที่สุดของเอเชีย” โดยผลงานที่มีชื่อเสียงที่สุดของเขาคือ ชุดภาพ “คนจีนบนขบวนรถไฟ” 《火车上的中国人》
“ภาพที่ถ่ายในวันนี้ พรุ่งนี้ก็กลายเป็นประวัติศาสตร์”
สิ่งที่ผู้คนในยุคก่อนใช้ฆ่าเวลาระหว่างเดินทางบนรถไฟที่แสนยาวนานนั้น ได้แก่ นิตยสาร ไพ่นกกระจอก ไพ่บ็อก โทรศัพท์เคลื่อนที่รุ่น “ต้าเกอต้า” ของบรรดานายจ้าง โทรทัศน์เคลื่อนที่ให้เช่าบนขบวนรถไฟ เครื่องวิทยุขนาดเล็กสำหรับพกพาของหนุ่มสาว ซึ่งสิ่งของทั้งหมดนี้ได้ถูกสมาร์ทโฟนเข้ามาแทนที่หมดแล้ว
ในปี 2008 ศิลปินนักถ่ายภาพชื่อดังจีน หวังฝูชุน เดินทางมายังตำบลปาโกวบนเขาเล่อซัน เมื่อไปถึงที่นั่นเขาเห็นเส้นทางรถไฟสายหนึ่งความยาวไม่ถึง 20 กิโลเมตร เชื่อมระหว่างบริเวณภายในภูเขากับนอกเขา บรรดาชาวบ้านเข้าไปในตัวเมืองอำเภอโดยขบวนรถไฟเล็กๆ บนตู้รถไฟนอกจากคนแล้ว ยังมีวัว แพะ เป็ด ไก่ ห่าน และสัตว์ชนิดอื่นๆที่ชาวบ้านนำไปขายในตลาด หวังฝูชุนเห็นภาพคนและสัตว์โดยสารในตู้รถไฟด้วยกัน
สิบปีต่อมา เขาเดินทางไปถ่ายภาพที่นั่นอีก ก็พบว่าบนเขามีถนนทางหลวงตัดผ่านแล้ว ไม่มีภาพชาวบ้านนั่งรถไฟขบวนเล็กๆอีกต่อไป “ภาพที่ถ่ายในวันนี้ พรุ่งนี้ก็กลายเป็นประวัติศาสตร์ไปแล้ว” หวังกล่าว
หวังฝูชุนหวนนึกถึงความหลัง ช่วงที่เริ่มถ่ายภาพผู้คนบนขบวนรถไฟเหล่านี้ การรถไฟจีนดูไม่ชอบสิ่งที่เขาทำเลย สำนักพิมพ์การรถไฟปฏิเสธตีพิมพ์หนังสือรวมภาพถ่ายของเขา เนื่องจากมองว่าสิ่งที่เขาบันทึกนั้นคือ “ด้านหนึ่งของความล้าหลังอย่างที่สุดของรถไฟจีน” ต่อมาเมื่อเห็นสังคมและนานาชาติชื่นชอบภาพถ่ายของหวัง หน่วยงานการรถไฟจีนจึงค่อยๆเปลี่ยนทัศนะ ถึงกับออกหน้าเชิญหวังฝูชุนมาทำงานถ่ายภาพประชาสัมพันธ์ให้กับการรถไฟ
ต่อมา หวังฝูชุนได้พูดเล่นบนเวทีอภิปรายครั้งหนึ่งว่า การพัฒนารถไฟความเร็วสูงยังต้องการ “ภาพความล้าหลัง” (ที่เป็นภาพขัดแย้ง) เหล่านี้มาช่วยส่งเสริมความโดดเด่น
เมื่อมองจากปัจจุบัน สิ่งมีค่าที่สุดที่หวังฝูชุนได้บันทึกไว้คือ... แม้ภาพที่เขาถ่ายนั้นคือ ภาพขบวนรถไฟที่สุดแสนสกปรกเต็มไปด้วยความวุ่นวาย ตู้ขบวนรถไฟที่แออัดผู้คนเบียดเสียดกันจนแทบหายใจไม่ออก กลุ่มผู้โดยสารที่ดูเหนื่อยล้า แต่ทว่า กลับมองไม่เห็น “สิ่งสกปรกโสมมใดๆ”ในกลุ่มผู้คนที่อยู่ในภาพถ่ายเหล่านั้น กล่าวอีกแบบคือในภาพถ่ายเหล่านั้นคือ “ภาพผู้คนที่สะอาดบริสุทธิ์”
สิ่งที่ “จริงแท้” คือสิ่งที่น่ารักที่สุด
“ขบวนรถไฟสีเขียว” ยังมีหลงเหลือในปัจจุบันไม่กี่ขบวนในพื้นที่ห่างไกล หวังฝูชุนให้สัมภาษณ์เมื่อไม่กี่ปีมานี้ว่า “ขบวนรถไฟสีเขียวของยุคก่อนคือสังคมจีนที่ถูกย่อมาไว้ภายในขบวนรถไฟ แต่ทว่า...ขบวนรถไฟความเร็วสูงในปัจจุบัน “ไม่มีเรื่องราว”อีกแล้ว”
