ส่องการฉลองตรุษจีนยุคเทคโนโลยีบูมในแดนมังกร

สำหรับตรุษจีนปีนี้ ยุคที่จีนเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีอย่างน่าอัศจรรย์พอๆกับ “มหัศจรรย์ทางเศรษฐกิจ” ในยุคช่วงหลังการปฏิรูปเปิดประเทศ เทคโนโลยีกำลังเปลี่ยนวิถีชีวิตคนในแทบทุกมิติ กระทั่งการเฉลิมฉลองวันปีใหม่ตามประเพณีชนชาติจีน หรือตรุษจีน ก็เปลี่ยนไป

ในอดีตที่ผ่านมา ครอบครัวชาวจีนจะต้องไปจ่ายตลาดในวันจ่าย (คือวันสุกดิบก่อนวันไหว้) ตระเตรียมอาหารชุดใหญ่ขึ้นโต๊ะเซ่นไหว้มือเป็นระวิงปาดเหงื่อหลบน้ำมันทอดที่กระเด็นจากกระทะอยู่ในครัว

สื่อฮ่องกง เซาท์ไชน่า มอร์นิ่งโพสต์ ได้สำรวจกระแสดังกล่าว ระบุว่ากระทั่งไม่กี่ปีมานี้ ภาพเหล่านี้ค่อยๆเลือนหายไป อย่างเช่น ครอบครัวของสาวจีน ทิฟฟานี่ เฉิน ทุกปีก่อนหน้านี้เฉินผู้ทำงานในกรุงปักกิ่ง ต้องเดินทางกลับบ้านไปฉลองวันตรุษจีนกับครอบครัวที่บ้านเกิดเมืองเหอเฝย มณฑลอันฮุย สำหรับตรุษจีนปีนี้เธอไม่ต้องเป็นห่วงกังวลแล้วว่าแม่จะต้องเหนื่อยหน่ายกับการทำอาหารชุดใหญ่ เพราะแม่ของเธอเดินทางมาหาลูกสาวที่ปักกิ่งเสียเอง

แน่นอนการฉลองตรุษจีนเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ เฉินค้นหาภัตตาคาร และพยายามสำรองโต๊ะอาหารมื้อเย็นในช่วงวันหยุด แต่หลายๆที่ก็ถูกจองเต็มไปหมดแล้ว ขณะที่ครอบครัวของเธอก็ไม่อยากที่จะฝ่าอากาศหนาวๆตอนกลางคืนออกไปข้างนอก

เฉินเปิดแอพฯบริการจัดส่งอาหาร Eleme (เอ้อเลอมา) และค้นที่ “เมนูอาหารฉลองปีใหม่”

“ฉันพบว่ามีตัวเลือกเหลืออยู่ไม่กี่ตัว” เฉิน กล่าว

นี่คือ วิถีการฉลองตรุษจีนของชาวจีนในยุคเทคโนโลยีบูม ชาวจีนทุกชั่วรุ่นวัยต่างหันมาฉลองตรุษจีนแบบใหม่ พวกเขาต่างเข้าแอพฯเดลิเวอรี่อาหาร อย่างเช่น Eleme ค้นหาภัตตาคารต่างๆที่มีอาหารหลากหลาย ทั้งเป็ดปักกิ่ง หม้อไฟ อาหารผัดทอด ฯลฯ สำหรับมื้ออาหารฉลองวันปีใหม่ ตัวอย่างเช่น หม้อไฟจากเชนภัตตาคาร ไหตี่เลา หั่วกัว (Haidilao Huoguo) ชุดสำหรับกิน 5-7 คน ราคา 499 หยวน หรือราว ราว 24,000 บาท

การสั่งอาหารโดยเพียงแค่ปาดนิ้วไปมาบนโทรศัพท์มือถือ กลายเป็นเทรนด์ในประเทศจีน และได้เข้ามาแทนที่อาหารแบบทำกินเองในบ้านไปแล้ว

กลุ่มค้าปลีกต่างวิ่งเข้าเจาะตลาดที่กระแสความต้องการทะยานสูง ต่างกระหน่ำโฆษณาท่วมท้นโซเชียล มีเดีย ในช่วงไม่กี่วันหรือไม่กี่สัปดาห์ก่อนช่วงวันหยุด ข้อความโฆษณาใน “วีแชท” (WeChat) ชิ้นหนึ่งเขียนว่า “คุณไม่ต้องการให้พ่อแม่ต้องเหน็ดเหนื่อยทำอาหารอยู่ที่บ้านใช่ไหม? คุณยังจองโต๊ะในภัตตาคารไม่ได้ใช่ไหม? คุณไม่ต้องการเก็บล้างทำความสะอาดใช่ไหม?...สิ่งเหล่านี้จะไม่เป็นปัญหาอีกต่อไปแล้ว”

ที่สถานีรถไฟในนครเซินเจิ้นก่อนช่วงตรุษจีน เหยียน เจี้ยนหลง กำลังรีบไปขึ้นรถไฟ มือหนึ่งวิ่งลากกระเป๋าเดินทางไป และมืออีกข้างหิ้วกล่องใส่ลำโพงบูลทูธ เหยียนมีบ้านเกิดอยู่ที่เมืองฉังซา มณฑลหูหนัน มาทำงานเป็นนักออกแบบที่นครเซินเจิ้น มณฑลกว่างตง ปีนี้เขากลับบ้านไปฉลองตรุษจีนกับครอบครัว โดยเตรียมของขวัญชิ้นพิเศษสำหรับลูกชายวัย 10 ขวบ เป็นของไฮเทค แทนที่จะเป็นอาหารฉลองวันปีใหม่

เฉิน จื้อหยัง ซึ่งทำงานในร้านขายโทรศัพท์มือถือ หูฟัง และของเล่นอิเลคทรอนิกที่สถานีรถไฟ เล่าว่าของเล่นหุ่นยนต์อย่างเช่น สุนัข และโดรน เป็นสินค้ายอดนิยมที่สุดระหว่างช่วงตรุษจีนนี้

สำหรับประเพณีที่สำคัญที่สุด อย่างการให้ “อั่งเปา” ที่ผู้ใหญ่แจกให้แก่เด็กๆ เพื่อเป็นเงินแห่งโชคลาภ ก็อยู่ในเทรนด์สมัยใหม่เช่นกัน

หลังไหว้เจ้าไหว้บรรพบุรุษผู้ล่วงลับในวันไหว้ก่อนวันขึ้นปีใหม่จีนแล้ว จะมีการแจกอั่งเปาให้เด็กๆ ในยุคไฮเทคนี้เครื่องมือส่งข้อความอย่าง WeChat ที่พัฒนาโดยยักษ์ใหญ่ เทนเซนท์ (Tencent) ได้เพิ่มฟังค์ชั่น ให้ผู้ใช้สามารถส่งเงิน “อั่งเปา” ไปกับข้อความที่ส่งไปได้โดยตรง กระแสแจก อั่งเปา ทางวีแชทนี้ เป็นที่นิยมมา 5 ปีแล้ว

แต่ก็มีคำถามในโซเชียล มีเดียอีกว่า เทคโนโลยีได้เปลี่ยนแปลงบรรยากาศการฉลองตรุษจีนหรือไม่ มันทำให้คนขี้เกียจและอยู่กับตัวเอง

“ฉันคิดว่าเทคโนโลยีเป็นเพียงรูปแบบเท่านั้น มันไม่ใช่เรื่องสำคัญในการที่คุณจะฉลองวันปีใหม่ด้วยวิธีการใด กินในบ้าน กินนอกบ้าน หรือสั่งอาหารมากิน หัวใจสำคัญคือ คุณฉลองกับใครต่างหาก” คือคำตอบของสาวยุคไฮเทค อย่าง เฉิน