ฟ่านปิงปิง เดชนางพญาเลี่ยงภาษี, &#MeToo, D & G 5 เรื่องใหญ่ สะเทือนจีน 2018

5 บุคคลในข่าวใหญ่ ของจีนปี 2018 ซึ่งสะท้อนบริบทในมิติต่าง ๆ ของจีน ทั้งการเมืองในประเทศ ระหว่างประเทศ สังคม วัฒนธรรม ตลอดจนวิทยาศาสตร์

เซาท์ไชน่า มอร์นิงโพสต์ รวบรวมเรื่องใหญ่ที่สั่นสะเทือนจีนในปี 2018 จากฟ่านปิงปิง หนีภาษี กระแส#MeToo เทคโนโลยีแก้ไขยีนให้เด็กทารก มนุษย์รายแรกของโลก ไปจนถึงการที่แคนาดาจับกุมประธานเจ้าหน้าที่การเงินของหัวเวย นางเมิ่ง หวันโจว เตรียมส่งตัวไปดำเนินคดีในสหรัฐฯ ซึ่งดูจะมีเบื้องลึกเบื้องหลัง เช่นเดียวกับข่าวอื่นๆ ซึ่งล้วนมีบริบทในมิติต่าง ๆ ของจีน ทั้งการเมืองในประเทศ ระหว่างประเทศ สังคม วัฒนธรรม ตลอดจนวิทยาศาสตร์
ฟ่านปิงปิง ซูเปอร์สตาร์ หนึ่งในนักแสดงค่าตัวแพงที่สุดในประเทศจีน (ภาพเอเจนซี)

ฟ่านปิงปิง ซูเปอร์สตาร์ หนึ่งในนักแสดงค่าตัวแพงที่สุดในประเทศจีน (ภาพเอเจนซี)

1. ฟ่านปิงปิง เดชนางพญาเลี่ยงภาษี
หลังจากหายไปจากสาธารณชนนาน 3 เดือน และตกเป็นข่าวลือเรื่องถูกทางการจับกุมในความผิดเกี่ยวกับภาษี ซูเปอร์สตาร์จีนฟ่านปิงปิง ซึ่งเป็นหนึ่งในนักแสดงที่ได้รับค่าจ้างสูงที่สุดในประเทศ ก็ปรากฏข่าวในเดือนตุลาคม ผ่านข้อความของเธอ เพื่อเธอขอโทษแฟน ๆ และพรรคคอมมิวนิสต์ จากการใช้ "สัญญาแยกและวิธีการหลีกเลี่ยงภาษีอื่น ๆ" เธอยังกล่าวอีกว่า เธอยอมรับบทลงโทษที่เจ้าหน้าที่ภาษีสรรพากรได้กำหนดไว้ อันเป็นมูลค่าเกือบ 884 ล้านหยวน จากภาษีและค่าปรับที่เกินกำหนด

เซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์รายงานว่า เธอได้รับการปล่อยตัวจากการกักขังอย่างลับ ๆ ใน “ฮอลิเดย์รีสอร์ท” สองสัปดาห์ก่อนที่เธอจะโพสต์ข้อความและกลับไปที่ปักกิ่งเมื่อเจ้าหน้าที่ภาษีทำการสอบสวนเสร็จสิ้น

เรื่องนี้เริ่มต้นในเดือนพฤษภาคม เมื่อผู้จัดรายการโทรทัศน์ ฉุย ย่งหยวน ได้โพสต์ภาพสัญญาสองฉบับสำหรับภาพยนตร์เรื่องใหม่ของดาราสาว ฟ่านปิงปิง แต่เป็นการแยกสัญญา เรื่องหนึ่งมีเงินเดือน 1.6 ล้านเหรียญสหรัฐ ที่ส่งรายงานไปยังหน่วยงานด้านภาษี ในขณะที่รายการที่สองระบุว่าเป็นเงินเดือนจริง 7.8 ล้านเหรียญสหรัฐ

หลังจากการควบคุมตัวฟ่านปิงปิง รัฐบาลจีนได้ประกาศการปราบปราม พฤติกรรมเลี่ยงเสียภาษีอย่างจริงจิง โดยเฉพาะในกลุ่มนักแสดง ดารา กีฬา และความบันเทิง

ศาสตราจารย์เหอ เจี้ยนขุย ทำให้โลกตะลึงงันในเดือนพฤศจิกายนเมื่อเขาอ้างว่าได้สร้างเด็กทารกตัดต่อพันธุกรรมครั้งแรกของโลก (ภาพเอเจนซี)

2. ศาสตราจารย์จีนสติเฟื่อง กำเนิดทารกแฝดตัดต่อพันธุกรรมยีนคู่แรกโลก
นักวิทยาศาสตร์จีน ศาสตราจารย์เหอ เจี้ยนขุย ทำให้โลกตะลึงงันในเดือนพฤศจิกายนเมื่อเขาอ้างว่าได้สร้างเด็กทารกตัดต่อพันธุกรรมครั้งแรกของโลก อดีตนักวิจัยที่มหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางใต้ของเสิ่นเจิ้น ได้รับการขนานนามว่า“ แฟรงเกนสไตน์จีน” หลังจากปล่อยวิดีโอ YouTube ในเดือนพฤศจิกายนซึ่งเขากล่าวว่า ตนเองและคณะนักวิทยาศาสตร์ ได้ดัดแปลงตัวอ่อนของเด็กทารกหญิงฝาแฝด ซึ่งมารดาติดเชื้อเอชไอวี

เหตุการณ์นี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับจริยธรรมและความโปร่งใส ความจำเป็นด้านการแพทย์และความรับผิดชอบของนักวิทยาศาสตร์ต่อชีวิตของเด็กที่ถูกตัดต่อยีน

ไม่กี่วันต่อมา ศาสตราจารย์เหอ เผชิญหน้ากับทั้งเพื่อนร่วมงานในวงการและสาธารณชน ที่การประชุมจีโนมระหว่างประเทศในฮ่องกง ซึ่งเขายอมรับและขอโทษสำหรับการสร้างความขัดแย้ง และกล่าวว่าคู่รักที่เข้าร่วมในการทดลองได้ให้ความยินยอม พวกเขาภูมิใจในความสำเร็จ และเปิดเผยว่ายังมีการตั้งครรภ์รายอื่นอีก ที่เกี่ยวข้องกับทารกที่ถูกแก้ไขยีน

เขาถูกประณามอย่างรุนแรงจากชุมชนวิทยาศาสตร์และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขของจีนที่กล่าวว่า การทดลองนี้เป็นการแอบทำ นอกจากนี้มหาวิทยาลัย กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ยังสั่งสอบสวนในกรณีนี้พร้อมทั้งสั่งให้ระงับการดำเนินงานวิจัยเพิ่มเติมใด ๆ
ภายหลังกระแสต่อต้านรุนแรง Gabbana อ้างผ่านบัญชี Instagram ของเขาว่า บัญชีส่วนตัวถูกแฮ็กและเขารู้สึกเสียใจกับสิ่งที่เกิดขึ้น

ภายหลังกระแสต่อต้านรุนแรง Gabbana อ้างผ่านบัญชี Instagram ของเขาว่า บัญชีส่วนตัวถูกแฮ็กและเขารู้สึกเสียใจกับสิ่งที่เกิดขึ้น

3. จากแบรนด์ดัง เป็นแบรนด์พัง Dolce & Gabbana
ในขณะที่สหรัฐฯ เตรียมที่จะเฉลิมฉลองวันขอบคุณพระเจ้าในเดือนพฤศจิกายน หนึ่งในผู้ก่อตั้งของ Dolce & Gabbana ที่ส่งข้อความเร้าความเกลียดชังกับชาวจีน จนโดนกระแสต่อต้าน และงานแฟชั่นอิตาลีใหญ่ที่ Dolce & Gabbana เตรียมจัดโชว์ ในเซี่ยงไฮ้ ต้องล้มครืน หลังดาราและนางแบบชาวจีนบอยคอตแบรนด์

ภายหลังกระแสต่อต้านรุนแรง Gabbana อ้างผ่านบัญชี Instagram ของเขาว่า บัญชีส่วนตัวถูกแฮ็กและเขารู้สึกเสียใจกับสิ่งที่เกิดขึ้น

บริษัทยังออกมาขอโทษต่อ“ ประเทศจีนและคนจีน” แต่นั่นไม่เพียงพอที่จะแก้ไขสถานการณ์ เพราะความไม่เอา Gabbana ยังลามต่อไปถึงเหล่านางแบบและคนดังจีน ซึ่งปฏิเสธที่จะร่วมงานและแจ้งยกเลิกการปรากฏตัว

ผลิตภัณฑ์ Dolce & Gabbana ยังถูกถอดออกจากแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซที่ใหญ่ที่สุดของจีน เช่น Tmall, JD.com, Xiaohongshu และ Secoo

คะแนนนิยมโดยรวมของแบรนด์ D&G ลดลงจาก +3.3 เป็นติดลบ -11.4 ในกลุ่มผู้บริโภคชาวจีน ตามดัชนี BrandIndex ของ YouGov ซึ่งวัดการรับรู้ของแบรนด์หลายพันแบรนด์ในหลายสิบกลุ่ม

ระธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงินของหัวเว่ยและทายาทแห่งหัวเว่ย เมิ่ง หวันโจว ถูกจับกุมในแวนคูเวอร์ ประเทศแคนาดา เมื่อวันที่ 1 ธันวาคมตามคำร้องขอตัวผู้ต้องหาของสหรัฐอเมริกา

4. สหรัฐฯ จับ เมิ่ง หวันโจว ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงินของหัวเว่ย
ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงินของหัวเว่ยและทายาทแห่งหัวเว่ย เมิ่ง หวันโจว ถูกจับกุมในแวนคูเวอร์ ประเทศแคนาดา เมื่อวันที่ 1 ธันวาคมตามคำร้องขอของสหรัฐอเมริกาด้วยข้อกล่าวหาว่า ละเมิดการคว่ำบาตรทางการค้าของสหรัฐฯ และสหภาพยุโรปต่ออิหร่าน

ปักกิ่งยื่นคำร้องคัดค้านทางการทูตทันที และขอให้สหรัฐฯ และแคนาดาชี้แจงว่าทำไมเธอถึงถูกควบคุมตัว

เมิ่ง ซึ่งเป็นบุตรีของ เหริน เจิ้งเฟย ผู้ก่อตั้งหัวเว่ย ยักษ์ใหญ่ด้านโทรคมนาคม ต่อมาได้รับการปล่อยตัวหลังจากศาลอนุมัติประกันตัวในด้วยวงเงิน 10 ล้านดอลลาร์แคนาดา (245 ล้านบาท) ประกอบกับเงื่อนไขการประกันตัวที่ทนายความของเมิ่งเสนอมา ได้แก่มอบหนังสือเดินทางและติดตั้งอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ติดตามตัว ระหว่างกระบวนการพิจารณาคดีขอส่งตัวเป็นผู้ร้ายข้ามแดน ซึ่งกำหนดเริ่มต้นวันที่ 6 กุมภาพันธ์ ปีหน้า และอาจใช้เวลาการต่อสู้คดีนานหลายปี

เมิ่งหวันโจว ได้โพสต์ข้อความ WeChat หลังจากที่เธอได้รับการปล่อยตัวว่า "ดิฉันยังอยู่ที่แวนคูเวอร์กับครอบครัว ด้วยความรู้สึกภาคภูมิใจในบริษัทหัวเว่ย ภูมิใจในประเทศของดิฉัน ขอขอบคุณทุกคนที่ให้กำลังใจและกังวลเกี่ยวกับสถานการณ์ของดิฉัน"

รายงานข่าวกล่าวว่า เจ้าหน้าที่รัฐบาลสหรัฐ ต่างยืนยันว่าการจับกุมเมิ่งไม่เกี่ยวข้องกับการเจรจาการค้าที่กำลังจะมีขึ้นระหว่างสหรัฐ กับจีน แต่อีกด้านหนึ่ง ประธานาธิบดีทรัมป์กล่าวกับสำนักข่าวรอยเตอร์ว่า พร้อมแทรกแซงคดีนี้ หากช่วยให้สหรัฐสามารถบรรลุความตกลงการค้ากับจีนได้

วันเดียวกับที่ศาลแคนาดาอนุญาตให้ประกันตัวเมิ่ง ทางการจีนได้จับกุม ไมเคิล คอฟริก อดีตนักการทูตชาวแคนาดา ซึ่งเป็นที่ปรึกษาอาวุโส ไอซีจี ประจำภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ ด้วยเหตุผลว่า ไอซีจีดำเนินกิจกรรมในจีน ทั้งที่ไม่ได้จดทะเบียนเป็นองค์กรเอกชนอย่างถูกกฎหมายในจีน และยังมีชาวแคนาดาอีก 2 คนโดนจับกุมในข้อหาความมั่นคง

สถาบันโลวี (Lowy Institute) ด้านการวิเคราะห์ในนครซิดนีย์ ออสเตรเลีย ระบุว่า กรณีประธานเจ้าหน้าที่การเงินของหัวเว่ย เมิ่งหวันโจว ตกเป็นผู้ต้องหาของทางการสหรัฐฯ ถูกจับกุมส่งตัวผู้ร้ายข้ามแดนเน้นย้ำถึงสองประเด็นที่เป็นที่ประจักษ์ในปี 2561 คือ ประเทศที่พัฒนาแล้ว ต่างวิตกกังวลและหวั่นหวาดกับความมุ่งมั่นและบารมีของบริษัทด้านเทคโนโลยีและโทรคมนาคมของจีน ที่กำลังทะยานขึ้นมา ซึ่งอาจเป็นอุปสรรคต่ออำนาจการพัฒนาและการขยายตัวของตะวันตก นอกจากนี้ยังตั้งคำถามกับการพัฒนาของจีน และประเด็นที่สองคือ กลไกรัฐของจีน ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการบริหารจัดการกิจการนั้นมักเป็นข้อจำกัด และมีผลให้ถูกต่อต้านหากต้องการขยายฐานออกจากแผ่นดินใหญ่

5. ขบวนการ #ฉันด้วย สู้เพื่อสิทธิสตรี
ขบวนการ #MeToo ได้สร้างความเคลื่อนไหวสิทธิสตรีในประเทศจีนอย่างต่อเนื่องในปี 2561 โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับนักวิชาการในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ของจีน รวมถึงผู้ชายที่ใช้อำนาจอื่น ๆ รวมถึง พระภิกษุชั้นนำและบุคคลสำคัญในสื่อและองค์กรพัฒนาเอกชน

ในเดือนสิงหาคม ริชาร์ด หลิว หัวหน้าผู้บริหารของยักษ์ใหญ่อีคอมเมิร์ซ JD.com ของจีนถูกจับในข้อหากล่าวหาว่าข่มขืนในสหรัฐอเมริกา แต่อัยการในมินนิโซตาแถลงว่า คงไม่ยื่นฟ้องศาลเนื่องจากหลักฐานไม่เพียงพอ

กรณีดังกล่าว เป็นอีกหนึ่งเหตุการณ์ที่ก่อกระแสการเคลื่อนไหวเพื่อความเป็นธรรมของผู้หญิงจีนต้องเผชิญกับอุปสรรคมากมาย ความเฉื่อยของระบบกฎหมายที่ไม่ดีพอ ในการจัดการเพื่อความยุติธรรม

จากการสำรวจของนักข่าวกวางโจวและนักกิจกรรม หวง ซู่ว์ฉิน ผู้ประสบปัญหาการล่วงละเมิดทางเพศ พบว่ากว่า 80 เปอร์เซ็นต์ของนักข่าวหญิง 400 คน เคยถูกคุกคามจากการล่วงละเมิดทางเพศในที่ทำงาน และผู้ชายบางคนที่ถูกกล่าวหาว่าล่วงละเมิดทางเพศ ยังได้กลับมาข่มขู่ทำร้ายพวกเธอเช่นกัน ซึ่งขบวนการ #MeToo จึงรวมกลุ่มกันเพื่อต่อสู้เรียกร้องความเป็นธรรม