นักวิทย์จีนชี้ ‘การอพยพครั้งยิ่งใหญ่ของโลก’ ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ

เซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์ - นักวิทยาศาสตร์จีนเผย ‘การอพยพกลับภูมิลำเนาประจำปี’ หรือชุนอวิ้น (春运) ในวันหยุดเทศกาลตรุษจีนของแดนมังกร อาจเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศที่หนาวเย็นยิ่งขึ้น

ผลการศึกษาของสถาบันฟิสิกส์บรรยากาศ สังกัดสำนักวิชาวิทยาศาสตร์แห่งชาติจีน พบว่าการที่ประชาชนจำนวนมากเดินทางออกจากเมืองฮาร์บิน อันเป็นเขตเมืองขนาดใหญ่ที่สุดทางจีนตะวันออกเฉียงเหนือ ส่งผลให้ “ปรากฏการณ์เกาะความร้อน” (Urban Heat Island: UHI) หรือยูเอชไอ จากการทำกิจกรรมของมนุษย์ ปรับลดอุณหภูมิลงมากกว่าร้อยละ 70 ในเวลากลางคืนตลอดช่วงหยุดยาวร่วมสัปดาห์ของเทศกาลตรุษจีน

ศาสตราจารย์จัง จิงหย่ง ประจำศูนย์วิจัยระบบมรสุมของสถาบันฯ ซึ่งเป็นผู้เขียนบทความกล่าวว่า กลุ่มนักวิจัยได้วิเคราะห์บันทึกข้อมูลทางอุตุนิยมวิทยาของรัฐบาล ตั้งแต่ปี 2535-2549 และค้นพบการลดลงอย่างผิดปกติของอุณหภูมิในเขตเมืองระหว่างวันหยุดฯ โดยยูเอชไอของฮาร์บินลดลงในอัตราเฉลี่ยถึง 1.14 องศาเซลเซียส

นอกจากนั้นไม่ใช่เพียงฮาร์บินแห่งเดียวที่สภาพอากาศหนาวเย็นขึ้นในช่วงตรุษจีน นักวิจัยยังพบว่าเมืองใหญ่แห่งอื่นๆ ของประเทศ รวมถึงนครหลวงปักกิ่ง ก็เกิดสภาวะการณ์เดียวกันนี้อีกด้วย โดยผลการทดสอบของเมืองอื่นจะถูกเผยแพร่ต่างหากในภายหลัง

อนึ่งกรณีศึกษา ณ นครฮาร์บิน เมืองเอกของมณฑลเฮยหลงเจียง ได้รับการตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านก่อนตีพิมพ์ลงในวารสารสมุทรศาสตร์และบรรยากาศศาสตร์ (Atmospheric and Oceanic Science Letters) ฉบับเดือนธันวาคมที่ผ่านมา

“เราศึกษาผลกระทบจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การปล่อยก๊าซเรือนกระจก และการเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ ที่มีต่อสภาพอากาศ แต่การอพยพกลับภูมิลำเนาครั้งใหญ่ประจำปีนั้นจะเป็นปัจจัยร่วมด้วยหรือไม่ ยังคงไม่เป็นที่รู้แน่ชัด” จังเสริมว่าการค้นพบนี้จึงอาจช่วยไขปริศนาให้กระจ่างมากขึ้น

อย่างไรก็ดี กระบวนการศึกษาหาคำตอบก็ยังเผชิญอุปสรรคเกี่ยวกับการทดลองซ้ำตามหลักวิทยาศาสตร์ แม้ว่าซีกโลกตะวันตกจะมีการอพยพเพิ่มขึ้นในช่วงเทศกาลคริสต์มาส แต่ทิศทางการเดินทางกลับกระจัดกระจายเกินกว่าจะนำไปสู่ข้อสรุปที่เชื่อถือได้

มหกรรม ‘ชุนอวิ้น’ ของจีนจึงกลายเป็นห้องแล็ปทดลองเพียงหนึ่งเดียวที่พอจะพึ่งพาได้ โดยฤดูกาลสัญจรไม่นานนี้ มีการเดินทางมากกว่า 3 พันล้านเที่ยวเกิดขึ้นในยามที่ชาวจีนละทิ้งเมืองใหญ่กลับเยี่ยมบ้านเกิดในเขตชนบทหรือพื้นที่กำลังพัฒนา

กระแสคลื่นมนุษย์ที่ไหลบ่าออกไปได้ช่วยคลายความร้อนของตัวเมืองในหลายทาง อาทิ ปริมาณการใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าในอาคารที่พักอาศัยลดลง ยวดยานพาหนะวิ่งแล่นบนท้องถนนน้อยคัน หรือเครื่องจักรของโรงงานอุตสาหกรรมก็หยุดสายพานการผลิตชั่วคราว

ขณะเดียวกันผลกระทบที่เกิดขึ้นจะแตกต่างกันตามแต่เวลาและภูมิภาค โดยจะมีความชัดเจนในยามราตรี แต่เลือนลางในกลุ่มเมืองใหญ่ทางภาคใต้ของประเทศ

กลุ่มนักวิจัยคาดการณ์ว่าการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศที่เกิดจากการอพยพย้ายถิ่น อาจทวีตัวมากขึ้นในอนาคตข้างหน้า เป็นไปตามการขยับขยายอย่างรวดเร็วของถนนหนทาง สายการบิน และรถไฟความเร็วสูง ซึ่งช่วยอำนวยความสะดวกสบายในการเดินทางแก่พลเมืองจีน