เซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์ - สำนักข่าวของทางการจีนเปิดโปงขบวนการทุจริตออกใบรับรองมาตรฐานไอเอสโอบนแดนมังกร ซึ่งให้กันง่าย ๆ ถ้าบริษัทมีน้ำร้อนน้ำชาถ้วยใหญ่ไว้ต้อนรับ
จากการสืบสวนของสำนักข่าวซินหวา ซึ่งแอบส่งนักข่าวลงพื้นที่พบว่า มีหลายบริษัท ซึ่งใช้วิธีการติดสินบนเจ้าหน้าที่ของรัฐ เพื่อให้ได้รับใบรับรองการบริหารจัดการคุณภาพผลิตภัณฑ์ของบริษัท โดยสำนักข่าวซินหวาเปรียบเทียบว่า ใบรับรองไอเอสโอ 9000 ปลอมนั้นไม่ต่างอะไรการให้ “คะแนนความงาม”
กรณีหนึ่ง ซึ่งผู้สื่อข่าวสืบสวนอยู่นานหลายเดือนนั้น เป็นบริษัทผลิตเครื่องจักรกลในกรุงปักกิ่ง ซึ่งได้รับใบประกาศรับรองการควบคุมคุณภาพได้ภายในเวลาไม่ถึง 1 เดือนด้วยการช่วยเหลือจากบริษัทที่ปรึกษา ทั้งที่ตามปกติแล้ว ขั้นตอนการขอใบรับรองต้องใช้เวลาอย่างน้อย 9 เดือน
บริษัทรายนี้จ่ายเงินให้กับต่งฟังซินจ้าน ซึ่งเป็นบริษัทที่ปรึกษาเกี่ยวกับขอใบรับรอง จำนวน 6,500 หยวน หรือราว 32,500 บาทเป็นค่าบริการในการเดินเรื่อง
ตัวแทนของต่งฟังอ้างว่า มีเส้นสายกับบริษัทออกใบรับรอง ซึ่งได้รับอนุญาตจากรัฐบาลให้ดำเนินการ เขาแนะนำว่า การขอใบรับรองนั้นต้องเสียเงินขั้นต่ำสุด จำนวน 12,000 หยวน หรือราว 60,000 บาท
ทางบริษัทจึงไม่รอช้า มอบบัตรของขวัญเงินสดให้แก่ผู้ตรวจสอบ ซึ่งบริษัทออกใบรับรองส่งมา 2 คนทันที
เมื่อได้จิบน้ำชาจนชุ่มคอ การทำงานจึงกระฉับกระเฉงว่องไว ผู้ตรวจสอบประเมินผลเพียงหนึ่งวันครึ่งก็เสร็จเรียบร้อย รวดเร็วกว่าปกติ ซึ่งใช้เวลา 3 วัน
บริษัทที่ปรึกษาตงฟังยังจัดหลักสูตรอบรมการควบคุมคุณภาพการตัดเย็บเสื้อผ้าสำเร็จรูปให้แก่บริษัทผลิตเครื่องจักรกลรายนี้ 2 ครั้ง ซึ่งสายการผลิตไม่ได้เกี่ยวข้องกันเลย
นอกจากนั้น ยังแนะนำให้บอกกับผู้ตรวจสอบอีกว่า ช่างของบริษัทหลายคนอยู่ระหว่างการลางาน เพื่อปกปิดจำนวนเจ้าหน้าที่ของบริษัท ที่ซึ่งน้อยกว่าหลักเกณฑ์
ตัวแทนบริษัทที่ปรึกษาอีกบริษัทหนึ่งเปิดเผยว่า ตราบใดที่คุณยังควักกระเป๋าจ่าย ใบรับรองมาตรฐานไอเอสโอจะหนีไปไหนได้
ซินหวาระบุว่า การทุจริตติดสินบนยังระบาดไปในอุตสาหกรรมผลิตของเล่นเด็ก และภาคการผลิตสินค้าการเกษตรอีกด้วย
ผู้จัดการของโรงงานผลิตของเล่นในเมืองซ่านโถว (ซัวเถา) ปริปากกับผู้สืบข่าวของซินหวาว่า โดยปกติจะมีเจ้าหน้าที่ 2 คนจากศูนย์การรับรองของสภาอุตสาหกรรมเบา ( Certification Centre of the Light Industry Council) มาตรวจสอบมาตรฐานการผลิตของโรงงานอยู่เป็นประจำ ทางโรงงานจะให้บัตรของขวัญเงินสดไปคนละ 1,000-1,200 หยวน หรือราว 5,000-6,000 บาทเสมอ
“ มันเป็นกฎระเบียบ ที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษรมานานหลายปีแล้ว ถ้าไม่มีเงิน คุณก็เตรียมพบกับ “อุปสรรคติดขัดนิดหน่อย” ได้เลย” เขากล่าว
บริษัทที่ปรึกษาด้านการรับรองคุณภาพอาหารเกษตรอินทรีย์รายหนึ่งในนครเซี่ยงไฮ้บอกกับลูกค้าว่า เขาคุ้นเคยกับผู้ตรวจสอบทุกคนของทางการเป็นอย่างดี และบริษัทจะพยายามช่วยให้ลูกค้าผ่านการประเมินผล
“ สิ่งที่คุณจะต้องทำก็คือต้อนรับขับสู้พวกเขาให้ดีนั่นแหละ” เขาระบุ
อย่างไรก็ตาม สำนักงานควบคุมคุณภาพ ตรวจสอบและกักกันโรค (General Administration of Quality Supervision, Inspection and Quarantine) ซึ่งเป็นหน่วยงานรับผิดชอบสูงสุดในการออกใบรับรองยังมิได้ออกมาชี้แจงเกี่ยวกับการรายงานของซินหวาชิ้นนี้
นายเอ็ดเวิร์ด กั๊วะ ซึ่งเคยรับผิดชอบงานยื่นขอใบรับรองคุณภาพให้กับบริษัทผู้ผลิตยาฆ่าแมลงรายใหญ่ในมณฑลเจ้อเจียงยอมรับกับหนังสือพิมพ์เซาท์ไชน่ามอร์นิ่งโพสต์ว่า การออกใบรับรองไอเอสโอทำได้แสนง่ายดาย ถ้าคุณยินดีจ่าย
“บริษัทออกใบรับรองบางแห่งจะออกปากถามผู้ยื่นใบสมัครกันตรง ๆ เกี่ยวกับราคา” เขากล่าว นอกจากนั้น ยังบอกด้วยว่า จากประสบการณ์ ที่ผ่านมา เขายังไม่เคยเห็นผู้ตรวจการของรัฐบาลเคยเข้ามาตรวจสอบ หรือเข้าจัดการกับปัญหาการทุจริตติดสินบนนี้เลย