บริษัทต่างชาติเจอข้อหาขูดเลือด ฟันกำไรยับ แต่บริจาคทรัพย์น้อย

เอเยนซี – แผ่นดินไหวครั้งร้ายแรงในจีนก่อให้เกิดผลพวงนานัปการ ล่าสุดธุรกิจข้ามชาติเจอพิษหนัก โดนกล่าวหาขี้เหนียว เอาแต่สูบเลือด บริจาคเงินช่วยผู้ประสบภัยนิดเดียว แต่เวลาโกยกำไร เข้ากระเป๋ามหาศาล

หลังเหตุจลาจลในทิเบตไม่กี่วัน ชาวเน็ตจีนต่างแสดงออกซึ่งความรักชาติแบบสุดๆ ด้วยการประฌามการเสนอข่าวของสื่อตะวันตก ต่อต้านการป่วนคบเพลิงโอลิมปิก ด้วยการชุมนุมรวมตัวตามเส้นทางที่ขบวนวิ่งคบเพลิงผ่าน กระทั่งนำไปสู่การปะทะกับฝ่ายสนับสนุนทิเบตในบางพื้นที่ นอกจากนี้กระแสความรักชาติดังกล่าวยังนำไปสู่การประท้วงสินค้าและบริษัทตะวันตก ที่แสดงเห็นชัดเจนที่สุดคือการประท้วงห้างคาร์ฟูร์ และสำนักข่าวซีเอ็นเอ็น ที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าสนับสนุนฝ่ายทิเบต และรายงานข่าวอคติตามลำดับ

ล่าสุดแม้กระแสความเศร้าโศกจากกรณีแผ่นดินไหวในมณฑลซื่อชวน (เสฉวน) จะครอบคลุมไปทั่วแผ่นดินมังกร ทว่าความเศร้าดังกล่าวไม่สามารถกลบกลืนกระแสชาตินิยมที่แสดงออกมาอย่างต่อเนื่องรุนแรง นับแต่เกิดเหตุการณ์จลาจลในทิเบต

ในมุมหนึ่งควันหลงจากความเศร้าโศกดังกล่าว ได้กลายเป็นเชื้อปะทุจุดกระแสชาตินิยม ต่อต้านต่างชาติอีกรอบ ขณะนี้บริษัทข้ามชาติชั้นนำต่างโดนกระแสจู่โจมบนอินเทอร์เน็ต ด้วยข้อกล่าวหา “ขี้เหนียว ขูดเลือดชาวจีน แต่บริจาคช่วยเหยื่อแผ่นดินไหวนิดเดียว”

ทั้งนี้บริษัทที่ถูกโจมตีอย่างหนักได้แก่ ซัมซุง, โนเกีย, ไดกิ้น, แอลวี, โคคา-โคล่า, โตโยต้า, แมคโดนัลด์, เคเอฟซี, กุชชี่ และแอลจี โดยบริษัทเหล่านี้ต่างขึ้นหิ้ง ติดอันดับท็อปเท็นบริษัทต่างชาติที่ถูกวิจารณ์มากที่สุด

กระแสโจมตีดังกล่าวนำไปสู่การรวมตัวประท้วงหน้าแมคโดนัลด์ในมณฑลเจียงซี โดยวันที่ 20 พ.ค. ได้มีผู้นำภาพการชุมนุมประท้วงหน้าแมคโดนัลด์ในมณฑลเจียงซีขึ้นโพสต์บนอินเทอร์น็ตผ่านเวบไซต์ www. wenxuecity.com

เมื่อวันพฤหัสบดี (22 พ.ค.) เฉิน เต๋อหมิง รัฐมนตรีกระทรวงพาณิชย์จีน ได้ออกมาสยบกระแสดังกล่าว ด้วยการแก้ต่างให้กับบริษัทต่างชาติที่โดนข้อหาขี้เหนียว โดยเฉินเปิดเผยข้อมูลว่า “ข่าวลือดังกล่าวไม่เป็นจริง และบริษัทที่อยู่ในรายชื่อท็อปเท็นนั้นบริจาคเงินช่วยเหลือจำนวนมาก โดยบริษัทส่วนมากในรายชื่อดังกล่าวบริจาคเงินอย่างน้อยเป็นจำนวน 10 ล้านหยวน มีบริษัทไม่กี่แห่งเท่านั้นที่บริจาคเงินอยู่ในอัตรา 2-3 ล้านหยวน”

นอกจากนี้หนังสือพิมพ์จีนยังลงข้อมูลเปิดเผยว่า ที่ผ่านมา โคคา-โคล่า ได้บริจาคช่วยผู้ประสบภัยเป็นมูลค่า 8 ล้านหยวน ซึ่งในจำนวนนี้รวมถึงการบริจาคเครื่องดื่มเพื่อช่วยผู้ประสบภัยด้วย ส่วนแมคโดนัลด์ก็ได้บริจาคอาหารและเงินจำนวน 1.5 ล้านหยวนไปแล้ว นอกจากนี้ทางบริษัทยังประกาศว่า จะบริจาคเพิ่มเติมอีกเป็นเงิน 10 ล้านหยวนสำหรับการช่วยเหลือสร้างโรงเรียนที่ถล่มพังลงมา

อย่างไรก็ตามข่าวลือเรื่องบริษัทต่างชาติขี้เหนียวยังคงแพร่สะพัดตามหน้าเวบไซต์ ความพยายามดับกระแสร้อนดังกล่าวดูทีท่าจะไม่ค่อยได้ผลเท่าไรนัก นอกจากนี้ยังมีรายงานว่ากระแสดังกล่าวได้ลุกลามขยายผลด้วยการส่งข้อความผ่านโทรศัพท์มือถือกล่าวหา โดยระบุชื่อบริษัทต่างชาติบางแห่งว่า “ขี้เหนียว ฟันกำไรจากจีนไปเยอะ แต่บริจาคช่วยเหลือเหยื่อแผ่นดินไหวนิดเดียว”

สำหรับเหตุผลเบื้องหลังการปลุกกระแสโจมตีครั้งนี้ยังไม่มีความชัดเจนว่า เป็นการโจมตีเพื่ออะไร นอกจากนี้ยังไม่มีความชัดเจนว่า ทำไมบริษัทชั้นนำ 10 แห่งนี้จึงตกเป็นเป้า

อย่างไรก็ตามนักวิเคราะห์แสดงทัศนะว่า กระแสดังกล่าวเป็นผลจากควันหลงชาตินิยมจีน ที่ถูกจุดขึ้นและดำเนินเรื่อยมานับแต่เหตุจลาจลในทิเบต เมื่อเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหว และรัฐบาลจีนได้ใช้สื่อเสนอประเด็นเพื่อรวมคนในชาติเข้าด้วยกัน ผ่านการเสนอข่าวในมิติความสูญเสีย, เศร้าโศก และภาพการเป็นฮีโร่ช่วยเหลือของเจ้าหน้าที่รัฐ ทำให้กระแสชาตินิยมจีนเดิมที่มีอยู่ถูกขมวด และตอกย้ำอีกครั้งผ่านความรู้สึกร่วม เกี่ยวกับความสูญเสียของพี่น้องร่วมชาติ

เมื่อความสูญเสียจากแผ่นดินไหวกลายเป็นวาระแห่งชาติ ผู้คนต่างพยายามมีส่วนร่วมในการช่วยเหลือพี่น้องร่วมชาติด้วยวิธีการต่างๆ รวมทั้งการวิจารณ์เกี่ยวกับการบริจาค ซึ่งทำให้บริษัทต่างชาติที่ระยะหลังถูกกระแสชาตินิยมโจมตี จนมีภาพลักษณ์แง่ลบอยู่แล้ว กลายเป็นเหยื่ออีกครั้ง